YAŞLI BİREYLER İÇİN WEB SAYFALARI TASARIMININ ERGONOMİK AÇIDAN İNCELENMESİ

Son yıllarda iki önemli sosyokültürel eğilimi yaşıyoruz. Bunlardan ilki, birçok gelişmiş ülkede 20. yüzyılda başlayan insan ömrünün belirgin şekilde artması; ikincisi ise, bilgi teknolojilerindeki gelişmeye bağlı olarak bilgisayar ve internet kullanımının hızla benimsenmesidir. Bu durum günlük yaşamda güvenlik ve bağımsızlığı artırarak, yaşlıların yaşamlarını iyileştirmeye katkı sağlamaktadır. Teknoloji aynı zamanda yaşla ilgili sınırlamaların önlenmesinde, sağlıklı yaşlanmanın sürdürülmesinde ve bilişsel yeteneklerin kaybedilmesini engellemede de rol oynar. Geronteknoloji olarak adlandırılan bu yeni alanın temel kaygısı, yaşlı insanlarda teknoloji kullanımının öngörülerini anlamak, yaşla birlikte ortaya çıkan normatif değişikliklerin teknolojiyle nasıl etkileştiğini ve daha iyi teknoloji ürünlerinin nasıl tasarlanacağını belirlemektir. Bu bağlamda teknolojinin benimsenmesini ve kullanımını etkileyen yaşla ilgili değişikliklerin gözden geçirilmesi, sonra da bu değişikliklerin tasarıma olan etkilerinin ne olduğunun anlaşılması gerekir. Yaşlıların bilgi teknolojisi kullanımının belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışma Denizli kentsel kesimde 60 yaş üzerinde bilgisayar kullanıcısı olan, yaşlı bireylerin internet ortamında kullandıkları web sayfalarının temalarından kaynaklı karşılaştıkları zorluklar, örneklem üzerinde değerlendirmeleri ve web sayfası kullanımı sırasında karşılaştıkları zorlukların çözümü sürecinin ergonomik olarak ele alınması, web sayfası tasarımında yaşlı bireylerin karşılaşabilecekleri zorlukların göz önünde bulundurularak tasarlanmasını hedeflemektedir. Araştırmada bilgisayar kullanan yaşlı bireyin internet kullanımına yönelik beklentiler ve benimsenmesine engel oluşturan algılar çeşitli boyutlarıyla ele alınmıştır. 

___

  • Arning, K. & Ziefle, M. (2009). Different perspectives on technology acceptance: The role of technology type and age. In A. Holzinger & K. Miesenberger (Eds.), USAB 2009, LNCS 5889, (pp. 20-41), Springer-Verlag Berlin Heidelberg.Charness, N. (2008). Technology as multiplier effect for an aging work force. In K.W. Schaie & R. Abeles (Eds.), Social structures and aging individuals: Continuing challenges (pp. 167–192). New York: Springer.Charness, N. & Boot, W.R. (2009). Aging and information technology use: Potential and barriers. Current Directions in Psychological Science, 18(5), 253-258.Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J. & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75. Enwald, H., Kangas, M., Keranen, N., Korpelaine, R., Huvila, I. & Jamsa, T. (2016). Opinions and use of mobile information technology among older people in Northern Finland-preliminary results of a population based study. ASIST, 14-18. Festervand, T.A., Meinert, D.B. & Vitell, S.J. (2011). Older adult‘ attitudes toward and adoption of personal computer-based lifestyle assistance. Journal of Applied Business research, 10(2), 13-22. González, A., Ramírez, M.P. & Viadel, V. (2015). ICT learning by older adults and their attitudes toward computer use. Current Gerontology and Geriatrics Research, 2015, 1-7. Article ID 849308, doi:10.1155/2015/849308Hill, R., Betts, L.R. & Gardner, S.E. (2015). Older adults’ experiences and perceptions of digital technology: (Dis)empowerment, wellbeing, and inclusion. Computers in Human Behavior, 48(C), 415-423. doi>10.1016/j.chb.2015.01.062Kalınkara, V., Başıbüyük, G.Ö. & Ay, F. (2016). Yaşlıların geronteknolojik ürünleri kabule yönelik tutumları. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 9(2), 1-19. Kalınkara, V., Tezel, H.E & Zorlu, T. (2016). Gero(n)teknoloji: Yaşlı ve teknoloji. İçinde V. Kalınkara (Ed.), Yaşlılık: Disiplinler arası yaklaşım, sorunlar, çözümler-2. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. (s.511-542). ISBN 978-605-320-426-8Köker, S. (1991). Normal ve Sorunlu Ergenlerin Yaşam Doyumu Düzeylerinin Karşılaştırılması Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara. Mervyn, K. & Allen, D.K. (2012). Sociospatial context and information behavior: Social exclusion and the influence of mobile information technology. Journal of Association for Information Science and Technology, 63(6), 1125-1141.Özgür, H. (2016). Adapting the media and technology usage and attitudes scale to Turkish. Educational Sciences: Theory & Practice, 16(5), 1711-1735. DOI 10.12738/estp.2016. 5.0085Rogers, W.A., Stronge, A.J. & Fisk, A.D. (2005). Technology and aging. Reviews of Human Factors and Ergonomics, 1(1), 130-171. Rosen, L.D., Whaling, K., Carrier, L.M., Heever, N.A. & Rokkum, J. (2013). The media and technology usage and attitudes scale: An empirical investigation. Comput Human Behav. 29(6): 2501–2511.Umemuro, H. (2004). Computer attitudes, cognitive abilities, and technology usage among older Japanese adults. Gerontechjournal, 3(2), 64-76.Umemuro, H. & Shirokane, Y. (2003). Elderly Japanese computer users: Assessing changes in usage, attitude, and skill transfer over a one-year period. Universal Access in the Information Society, 2(4), 305-314. Zhou, X. & Shen, W. (2016). Research on interactive device ergonomics designed for elderly users in the human-computer interaction. International Journal of Smart Home, 10(2), 49-62. http://dx.doi.org/10.14257/ijsh.2016.10.2.06