Yakup Kadri’nin Romanlarında Cumhuriyet İdeali ve Düş Kırıklıkları
Bu yazıda, romancı Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun (1889-1974) Ankara (1934) ve Panorama I-II (1949/1952) isimli eserleri, içerdikleri idealler
ve düş kırıklıkları açısından tahlil edilmiştir. Bu eserler, yazarının bizzat
gözlemlediği sosyal realiteden hareketle Millî Mücadele, Cumhuriyet’in
kuruluşu ve çok partili siyasal hayata geçiş sürecini kimi zaman eleştirel gerçekçi kimi zaman da idealist/romantik bir tutumla yansıtırlar.
Ankara’da idealist/romantik tutum ağır bastığı için yazar gelecekle ilgili
ütopik bir kurgulama yaparken, Panorama’da eleştirel gerçekçi yöneliş
belirginleşerek gelecek kaygısı güçlü bir şekilde hissettirilerek yaşanan
ve yaşanması muhtemel düş kırıklıkları etrafında bir kurgulama yapılır.
Romanlarda içeriği Cumhuriyet ideallerinin Kemalist inkılâplarla hayata geçirilerek müreffeh bir Türkiye’nin kurulması yolunda gösterilen
çabalarla aydınların zihnî ve fikrî tutarsızlıklarının sebep olduğu çöküntü ve yozlaşma üzerine kurulmuştur. İncelememizde hem bu idealler,
hem de bunların gerçekleşmemesinin sonucunda ortaya çıkan hayal
kırıklıkları ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Yakup Kadri, Ankara, Panorama, cumhuriyet, ütopya
The Republic’s Ideals and Disappointments in the Novels of Yakup Kadri
In this article, Ankara (1934) and Panorama I-II (1949-1952) novels, by
Yakup Kadri Karaosmanoğlu (1889-1974), are analysed on account of
their utopic and disutopic themes. These novels are reflection social
realities of progression of National Struggle the foundation of Republic and transition of multi-party political system as observed by Yakup Kadri.In novel Ankara, Yakup Kadri takes on idealistic manner whereas in
Panoramas, he takes on critical realistic manner. Therefore the Ankara
is utopic and Panoramas are disutopic.
The thematic structure of these novels is not only located on fulfilling of Republic’s ideals, which will provide Turkey’s progress, but also
degeneration of intellectuals.
Keywords:
Yakup Kadri Ankara, Panorama, Republic of Turkey, utopia, disutopia,
___
- Akı, Niyazi (1960), Yakup Kadri Karaosmanoğlu -İnsan/Eser/Fikir/Üslup-, İstanbul: İletişim Yay.
- Aktaş, Şerif (1987), Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
- Aktaş, Şerif (1986), Edebiyatta Üslûp ve Problemleri, Ankara: Akçağ Yay.
- Aktaş, Şerif (1991), Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Yay.
- Bostancı, Naci (1990), Kadrocular ve Sosyo-Ekonomik Görüşleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
- Doğumunun 100. Yılında Yakup Kadri (1989), Marmara Üniversitesi, İstanbul: Fen Ede. Fak. Yay.
- Eflatun (1971), Devlet, İstanbul: Remzi Kitabevi, (Çev. S. Eyuboğlu, M.A.Cimcoz).
- Hayber, Abdulkadir (1993), Halide Edip, Yakup Kadri ve Reşat Nuri’nin Romanlarında Nesil Çatışmaları, Ankara: MEB Yay. Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1996), Ankara, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (1971), Panorama, İstanbul:Remzi Kitabevi Yay.
- Levend, Agah Sırrı (1963), “Siyasetnâmeler”, Ankara: TDAY Belleten 1962, TDK Yay.
- Naci, Fethi (1981), Türkiyede Roman ve Toplumsal Değişme, İstanbul: Gerçek Yay.
- Önertoy, Olcay (1984), Cumhuriyet Dönemi Türk Roman ve Öyküsü, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yay.
- Özgül, Metin Kayahan (1989), Türk Edebiyatında Siyasi Rüyalar, Ankara: Akçağ Yay.
- Yalçın, Alemdar (2003), Cumhuriyet Dönemi Çağdaş Türk Romanı (I-II), Ankara: Akçağ Yay.
- ISSN: 1010-867X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1985
- Yayıncı: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı
Sayıdaki Diğer Makaleler
Türk Matbaacılığının Önemli İsimlerinden Ahmed İhsan (Tokgöz) ve Matbaası
Gölgeden Gerçeğe Osmanlı’dan Bugüne Aydın Kadınlarımız
Yakup Kadri’nin Romanlarında Cumhuriyet İdeali ve Düş Kırıklıkları
“Esir Şehrin İnsanları” Romanı Üzerine Bir İnceleme
Kırgızistan’ın Özkent Şehrinde Serahsî’ye Atfedilen Mezar
Mevlânâ ve Resim: Gürcü Hatun’un Kayseri Yolculuğu ve Ressam ‘Aynü’d-Devle-i Rûmî