Musa Celil’in “Moabit Defterleri” Üzerine Bir İnceleme
Musa Celil, 1906’da dünyaya gelmiş ve otuz dokuz yıllık kısa bir yaşamın ardından 1945 yılında hayata veda etmiş, fakat bu kısa zamana çok sayıda ölümsüz eseri sığdırabilmiş önemli bir Tatar şairidir. Bu kısa süre içerisinde verdiği eserlerle Tatar sanatçılarına ilham kaynağı olmuş ve Tatar sanat dünyasında adı konulmamış yeni bir edebî akımın ortaya çıkmasını sağlamıştır. Musa Celil, birçok önemli eserini İkinci Dünya Savaşı yıllarında tutuklu kaldığı Alman Moabit Toplama Kampı'nda oldukça zor şartlar altında yazmıştır. Burada yazdığı şiirleri, Tatar halkı tarafından dilden dile ulaştırılarak çoğaltılmış, ölümünden sonra da “Moabit Defterleri” adı altında kitaplaştırılarak yayınlanmıştır. Bu şiirlerde vatan sevgisi, vatan özlemi, gurbet, sevgiliye ve dostlara duyulan hasret ile kahramanlık duyguları yoğun olarak işlenmektedir. Musa Celil’in bu şiirlerinde kendisine özgü dil ve üslup özellikleri dikkat çeker.
Anahtar Kelimeler:
Musa Celil, “Moabit Defterleri”, toplama kampı, vatan sevgisi, kahramanlık, gurbet
An Analysis on the "Notes of Moabit" by Musa Celil
Musa Celil is a prominent Tatar poet who was born in 1906 and died in 1945. In his short life he wrote many distinguished poems. He was a source of inspiration for other Tatarian writers. He was the leading figure for a new literary movement emerged in Tatarian literature. For now this movement hasnot been named or identified. During the years of World War II. Musa Celil wrote his many important poems when he was under arrest in Moabit Concentration Camp built by the Germans. The conditions were very hard in the camp. Even under this circumstance Tatar people conveyed these poems to each other and didn not let them fade away. After Celil’s death the poems were collected and published under the name Moabit Defterleri (Moabit Letters). Patriotism, homesickness, yearning for the beloved and friends, and feelings of heroism are the main themes of his poems. This article aims to introduce the distinctiveness of Celil’s poems in respect to language and style.
Keywords:
Musa Celil, “Moabit Defterleri” (Moabit Journals), concentration camp, patriotism, heroism, homesickness,
___
- Galiesgar Kamal isemendege Tatar devlet akademiya teatrı. Yöz yıl (2009), İke tomda, 2.t, Kazan, “Zaman” neşriyatı”.
- Celil, Musa (2004), Eserler, “Şigırler, poěmalar, tercěmeler”, Hazırlayanlar: Velieva Z.R.,Ehmedullin A.G., Veliev R.İ., Galiullin T.N., Zahidullina F., Minnigulov H.Y., Tarhanov İ.G., Harisov F.F., Veliev M.H., Kazan, “Megarif” neşriyatı.
- Celil, Musa (2006), Eserler, “Şigırler”, (2006), Biş tomda, 1 tom, , Hazırlayanlar: Velieva Z.R., İbrahimov İ.M., Hisamov H.Ş., Şakirov D.S., Mostafin R.E., Ehmetcanov M.İ., Şeyhilislamov Z.R. Kazan, Tatarstan kitap neşriyatı.
- Celil, Musa (2006), Eserler, “Şigırler”, Biş tomda, 2 tom, Kazan, Tatarstan kitap neşriyatı.
- Celil, Musa (2005), Moabit defterleri, Kazan, Tatarstan kitap neşriyatı.
- Celil, Musa (2006) Eserler, “Tormış yulım”, biş tomda, 4 t., Kazan, Tatarstan kitap neşriyatı.
- Ehmedullin A.G., Galimullin F.G., Galiullin, Ganieva F.E., Yuziev N.G., (2005), Edebiyat,XX Yöznen 30-90 nçı yıllarında edebiyat, Kazan, “Megarif” neşriyatı.
- Matbugat yortı-gomer kitabı (2006), İbrahimova, Saime “Gomer mizgellere”, Kazan,Megarif kitap neşriyatı.
- Musin F.M., Hebibullina Z.N., Zakircanov E.M. (2006), Tatar Edebiyatı, Kazan, Tatarstan kitap neşriyatı.
- Yahin Albert (2008), Edebiyat, Kazan, “Megarif” neşriyatı.
- SSSR fenner akademiyese Kazan filialı G.İbrahimov isemendege Tel,edebiyat hem Tarih institutı (1989), Tatar Edebiyatı Tarihi, Tatar Sovet edebiyatı, Altı tomda, 5 tom, Kazan, Tatarstan kitap neşriyatı
- Velieva Z.R., Bayanov E.F., Veliev R.İ., Minnullin R.M., Veliev M.H. (2004), Kayınnar sarı ide, Kazan, “Megarif” kitap neşriyatı.
- (Footnotes) 1. Celil Musa, Moabit defterleri, Kazan, Tatarstan kitap neşriyatı, 2005, s.172; Velieva Z.R., Bayanov E.F., Veliev R.İ., Minnullin R.M., Veliev M.H., Kayınnar sarı ide , Kazan, “Magarif” kitap neşriyatı, 2004, s.77.
- 2. Kayınnar sarı ide, Kazan, “Megarif” kitap neşriyatı, 2004, s.78.
- 3. Celil Musa, Eserler, biş tomda, 2 t., Kazan, Tatarstan kitap neşriyatı, s.168.
- 4. Celil Musa, agk., s.168.
- 5. Celil Musa, agk., s.172.
- 6. Celil Musa, agk., s.172.
- ISSN: 1010-867X
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1985
- Yayıncı: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı
Sayıdaki Diğer Makaleler
Musa Celil’in “Moabit Defterleri” Üzerine Bir İnceleme
Osmanlıdaki Kültürel Değişim Sürecinin Ahmet Mithat Efendi’nin Jöntürk Romanında İrdelenmesi
Bir Şairin Kaleminden ‘Ben’e, Sanata ve Yaşama Dair Notlar: İlhan Berk’in Düz Yazıları
Türklerde Kadın ve Hüseyin Nihal Atsız’ın Tarihî Romanlarında Kadın Motifi