Isparta’da Kesilen Sığırlarda Distomatozis’in Yayılışı

Karaciğer trematod enfeksiyonları, hayvan yetiştiriciliğinde önemli verim kayıplarına neden olmaktadır. Bu çalışma, Isparta yöresinde kesilen sığırlarda karaciğer trematodlarının yaygınlığının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla, 5192 sığır karaciğeri ve safra kesesi incelenmiş ve gözlenen enfeksiyon oranları üzerine trematod türü, cinsiyet, yaş, ve mevsimin etkisi araştırılmıştır. İnceleme sonucunda, sığırlarda sadece Fasciola hepatica görülme oranı %0.9 iken bu oran Dicrocoelium dendriticum için %1.4 olarak belirlenmiştir. Heriki parazitin bir arada olduğu miks enfeksiyon oranı ise %0.2 olarak saptanmıştır. Genel trematod enfeksiyonu, dişi hayvanlarda daha fazla saptanmış olup istatiksel olarak aradaki fark önemli bulunmuştur (P<0.05). Yapılan çalışmada, üç yaşından büyük sığırlarda, 1-3 yaş arası sığırlara göre 15.52 kat daha fazla karaciğer trematodu saptanmış olup, bu farklılık istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (P<0.05). Sonuç olarak, Isparta yöresi sığırlarda karaciğer trematodu görülme oranı % 2.2 olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Dicrocoelium dendriticum, Fasciola hepatica, karaciğer, Isparta, sığır

Prevalence of Distomatosis in Cattle Slaughtered in Isparta Province

Liver trematode infection causes serious loses in livestock production. This study was carried out to investigate the prevelance of liver trematode infection in cattle in Isparta province. 5192 cattle livers and gallbladders were examined and the effects of trematode species, sex, age and season were analyzed. The prevalence of infections with Fasciola hepatica, Dicrocoelium dendriticum and mix infections was determined as 0.9%, 1.4% and 0.2% respectively. General trematode infection was found significant in terms of sex ( P<0.05, OR=8.76). Liver treamatode was determined 15.52 times in cattle aged more than three years compared to cattle aged 1-3 years, which was significant (P<0.05). In conclusion, the prevalence of liver trematode infection was determined as 2.2% in cattle in Isparta province.

Keywords:

Dicrocoelium dendriticum, Fasciola hepatica, liver, Isparta, bovine,

PDF

___

1. Aliyu AA, Ajogi IA, Ajanusi OJ,Reuben R. Epidemiological studies of Fasciola gigantica in cattle in Zaria, Nigeria using coprology and serology. J Public Health Epidemiol 2014; 6(2):85-91.
2. Atanaw MB, Atanaw MB. Study on ovine fasciolosis: Prevalence and associated risk factors in North Gondar Zone, Ethiopia. JVMAH 2012; 4(8): 105-9.
3. Balkaya İ, Şimşek S. Erzurum’ da kesilen sığırlarda hidatidosis ve fasciolosis’in yaygınlığı ve ekonomik önemi. Kafkas Üniv Vet Fak Derg 2010; 16(5): 793-7.
4. Celep A, Açıcı M, Çetindağ M, Coşkun ŞZ, Gürsoy S. Samsun yöresi sığırlarında helmintolojik araştırmalar. Etlik Vet Mik Derg 1990; 6(6): 117-30.
5. Celep A, Ultav R. Çarşamba ilçesi Belediye Mezbahasında fasciolosisten bir yılda imha edilen karaciğer miktarının tespitine dair araştırma. Türk Vet Hek Dem Derg 1988; 58(1-2): 79-81.
6. Tınar R, Korkmaz M. Fasciolosis. Birinci baskı. İzmir: Türkiye Parazitol Dern, 2003; p. 343-58.
7. Demirci M, Korkmaz M, Kaya S, Kuman A. Fascioliasis in eosinophilic patients in Isparta region of Turkey. İnfect 2003; 31(1): 15-8.
8. Gargılı A, Tüzer E, Gülanber A, Toparlak M, Efil İ, Keleş V, Ulutaş M. Trakya’da kesilen koyun ve sığırlarda karaciğer trematod enfeksiyonlarının yaygınlığı. Türk J Vet Anim Sci 1999; 23(2): 115-6.
9. Güralp N. Helmintoloji. İkinci baskı. Ankara: Ankara Üniv Vet Fak yayınları 1981; p. 1-36.
10. Kaplan M, Başpınar S. Elazığ'da son 5 yılda kesilen kasaplık hayvanlarda fasciolosis sıklığı ve ekonomik önemi. Fırat Tıp Derg 2009; 14(1): 25-7.
11. Kaplan M, Kuk S, Kalkan A. Elazığ ELET AŞ kesimhanesinde 1998-2000 yılları arasında kesilen hayvanlarda fascilosis görülme sıklığı ve ekonomik önemi. Fırat Tıp Derg 2002; 7(3): 839-42.
12. Kara M, Gıcık Y, Sarı B, Bulut H, Arslan MO. Slaughterhouse on prevalence of some helminths of cattle and sheep in Malatya province,Turkey. J Anim Vet Adv 2009; 8(11): 2200-5.
13. Kırcalı Sevimli F, Köse M, Kozan E, Doğan N. Afyon ili sığırlarında paramphistomosis ve distomatosisin genel durumu. T Parazitol Derg 2005; 29(1):43-6.
14. Kozan E. Bartın yöresi sığırlarında dışkı bakısı ile tespit edilen helmintler. T Parazitol Derg 2014; 38(1):17-21.
15. Kurtpınar HJ. Erzurum, Kars ve Ağrı vilayetleri sığır, koyun ve keçilerin yaz aylarına mahsûs parazitleri ve bunların doğurdukları hastalıklar. Türk Vet Hek Dem Derg 1957; 27(1): 3320-5.
16. Marquardt WC, Demaree RS, Grieve RB. Liver flukes. First edition. California: Academic press, 2000; p. 273-86.
17. http//ww.agric.gov.ab.ca/surveillance/cow_fluke.html. Erişim tarihi: 15.01.2017
18. Oryan A, Mansourian M, Moazeni M, Nikahval B, Barband S. Liver distomatosis in cattle, sheep and goats of northeastern Iran. Global Vet 2011; 6(3): 241-6.
19. Phiri AM, Phiri IK, Sikasunge CS and Monrad J. Prevalence of fasciolosis in Zambia cattle observed at selected abattoirs with emphasis on age, sex and origin. J Vet Med 2005; 52(9): 414-6.
20. Roberts SL, Janovy JJ, Gerald D, Roberts LS, Roberts S. Foundations of Parasitology. Third editions. Boston: Mc Grav-Hill Higer Education 2000; p. 189-263.
21. Şen M, Yıldırım A, Bişkin Z, Düzlü Ö, İnci A. Derinkuyu yöresinde sığırlarda fasciolosisin kopro-ELISA ve dışkı muayene yöntemleriyle araştırılması. T Parazitol Derg 2011; 35(2): 81-5.
22. Şimşek S, Köroğlu E, Rişvanlı A. İneklerde döl tutma problemi ile Fasciola hepatica arasındaki ilişki. Fırat Ü Sağ Bil Derg 2003; 17(3): 227-30.
23. Yavuz A, İnci A, Yıldırım A, İça A, Düzlü Ö. Sığırlarda Fasciola hepatica’nın yayılışı. Sağ Bil Derg 2007; 16(2): 96-102.
24. Yildirim A, Ica A, Duzlu O, Inci A. Prevalence and risk factors associated with Fasciola hepatica in cattle from Kayseri province, Turkey. Revue Med Vet 2007; 158(12): 613-7.
25. Yılmaz H, Gödekmerdan A. Human fasciolosis in Van province, Turkey. Acta Tropica 2004; 92(2);161-2.
26. Taşcı S. Van Et ve Balık Kurumunda(E.B.K) 1981-1990 yılları arasında kesilen kasaplık hayvanlarda görülen paraziter hastalıkların sebep olduğu ekonomik kayıplar. Doğu Anadolu’da Tarımın verimlilik sorunları sempozyumu, 9-10 Ekim, Van. Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları; 431: s. 137-43.
27. Toparlak M, Taşçı S, Gül Y. Van İli belediye mezbahasında kesilen sığırlarda karaciğer trematod enfeksiyonları. AÜ Vet Fak Derg 1989; 36(2):419-23.
28. Toparlak M, Tüzer E. Veteriner Helmintoloji. Birinci baskı. İstanbul: İstanbul Üniv Vet Fak yayınları, 2002; s.1 -21.
29. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs368/en. Erişim tarihi: 18.01.2018