Bekirhan HALAÇLI, Hacer Simay KARAALP ORHAN

3714

TÜRKİYE’DE CİNSİYETE DAYALI ÜCRET EŞİTSİZLİĞİ: İŞVEREN YÖNLÜ BİR ANALİZ

Bu çalışmada Türkiye’de cinsiyete dayalı ücret eşitsizliği işveren (emek talebi) açısından ele alınmış ve 81 ilde yayımlanmış özel sektör işverenleri tarafından verilen ücret bilgileri girilmiş tam zamanlı iş ilanlardan oluşan 2018 yılı İŞKUR (Türkiye İş Kurumu) açık iş ilanlarına dayalı veri seti kullanılmıştır. Çalışmada sıklık analizleri ve yüzdeler hesaplanarak yatay kesit veri analizi yapılmıştır. Sonuçlara göre Türkiye’de erkeklere kadınlardan daha yüksek ücret ödendiği tespit edilmiştir. Ücret ortalaması (kadın ve erkekler için) en yüksek inşaat sektöründe, en düşük tarım sektöründedir. Cinsiyete dayalı ücret eşitsizliği en fazla tarım ve sırasıyla hizmetler, sanayi, inşaat sektörlerinde gözlenmiştir. Kadınlar ortalama olarak en yüksek ücreti teknik ressamlık, mühendislik ve teknikerlik gibi teknik mesleklerde alırken, erkekler genel müdürlük, usta öğretici, şoför, bilgisayar programcısı, kontrolör, şef, amir, eksper gibi uzmanlık gerektiren mesleklerde almıştır. Kadınlara en yüksek ücret Afyonkarahisar, Kars ve İstanbul; en düşük ücret Iğdır, Diyarbakır ve Kırıkkale’de ödenmiştir. Eğitim düzeyi arttıkça alınan ücret düzeyi kadınlar ve erkekler için artmıştır fakat tüm eğitim kademelerinde kadınlar erkeklerden daha düşük ücret almaktadır. Kadınlar en yüksek ücreti 20-24 yaş aralığında alırken, ücretlerin evlilik yaşıyla paralel olarak azaldığı fakat erkeklerin en yüksek ücreti 30-34 yaş aralığında aldığı ve ücretlerin tecrübeye göre arttığı tespit edilmiştir.

GENDER WAGE INEQUALITY IN TURKEY: AN EMPLOYER-SIDE ANALYSIS

This study aims to analyze the gender-based wage discrimination in Turkey in terms of the employer (labour demand) by using full-time job private sector job vacancy posts published by İŞKUR (Turkish Employment Agency) for 81 provinces in 2018. In the study, cross-sectional data analysis was performed by calculating frequency analyzes and percentages. The results indicate that men receive higher wages than women. While the highest average wage was paid in the construction sector, the lowest wage was paid in the agricultural sector. Gender-based wage inequality was found in agriculture and then services, industry, and construction sectors respectively. Women receive the highest salaries in technical professions such as draftsmanship, engineering, and technician and men receive the highest salaries in general directors and professions that require expertise such as master trainer, driver, computer programmer, controller, supervisor, and expert. The highest salaries are paid to women in Afyonkarahisar, Kars and Istanbul and the lowest average wage was paid in Iğdır, Diyarbakır and Kırıkkale respectively. As the level of education increased, wages paid are increased however, women earn lower wages than men at all levels of education. While women get the highest wage between the ages of 20-24, wages decrease in parallel with the age of marriage, but it has been determined that men get the highest wage between the ages of 30-34 and the wages increase according to experience.
PDF

___

  • Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2016). Meslek Liseleri ve Meslek Yüksekokullarından Mezun Olan Genç Kızların İşsizlik Sorunu ve Çözüm Önerileri Toplantısı, 16 Aralık 2016. Ankara, https://www.aile.gov.tr/ksgm/haberler/meslek-liseleri-ve-meslek- yuksekokullarindan-mezun-olan-genc-kizlarin-issizlik-sorunu-ve-cozum- onerileri-toplantisi-16-aralik-2016-tarihinde-gerceklestirildi/
  • Akhmedjonov, A. (2012). New evidence on pay gap between men and women in Turkey. Economics Letters, 117(1), 32-34. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2012.04.070
  • Aktaş. A. ve Uysal. G. (2016). The gender wage gap in Turkey. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 38(2), 1 – 19. https://doi.org/10.14780/muiibd.280227
  • Aksoylu, D. ve Karaalp-Orhan, H.S. (2018). Ücret farklılıklarına neden olan faktörler ve işgücü piyasasında tabakalaşma: Ankara ili inşaat sektörü üzerine bir alan araştırması. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16(2),1–20, https://doi.org/10.11611/yead.349967
  • Aksoylu, D. ve Karaalp-Orhan, H.S. (2019). Sağlık sektöründe cinsiyete dayalı ücret eşitsizliği: bir alan araştırması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 1 – 18. https://doi.org/10.30798/makuiibf.412829
  • Becker G. (1957). The economics of discrimination. Chigago: The University of Chicago Press.
  • Becker, G. (1962). Investment in human capital: A theoretical analysis. Journal of Political Economy, 70(5), 9 – 49. https://www.jstor.org/stable/1829103
  • Cergibozan, R., ve Özcan, Y. (2012). Türkiye için bölgelere göre ücret ayrıştırma analizi: Ekonometrik yaklaşım. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,1(1), 27–48. https://dergipark.org.tr/tr/pub/klujfeas/issue/26894/284291
  • Coşkuner Aktaş, S. ve Çiçek, B. (2021). Aile-iş kolaylaştırması, cinsiyet ve toplumsal cinsiyet: Üniversite çalışanları örneği. Journal of Economy Culture and Society, 63,1–22. https://doi.org/10.26650/JECS2020-0044
  • Creese, G. (1988). The politics of dependence: women, work and unemployment in the vancouver labour movement before world war II. Canadian Journal of Sociology, 13(1/2),121–142. https://www.jstor.org/stable/3341028
  • Çelik Uğuz, S. ve Topbaş, F. (2016). Turizmde kadın istihdamı ve ücret ayrımcılığı: karşılaştırmalı bir analiz. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 27(1),62 – 78. https://doi.org/10.17123/atad.vol27iss10004
  • Çelik, O. ve Selim, S. (2014). Türkiye'de kamu ve özel sektör ücret farklılıklarının kantil regresyon yaklaşımı ile analizi. Yönetim ve Ekonomi, 21(1): 205- 232. https://doi.org/10.18657/yecbu.26375
  • Çelik, O. ve Selim, S. (2016). Gender-based regional wage differentials in Turkish labour market: quantile regression approach. Journal of Social Sciences, IX (2): 168-193. http://dergi.neu.edu.tr/public/journals/7/yazardizini/celik- o-selim-s-2016-october.pdf
  • Dayıoğlu, M. ve Kırdar, M.G. (2010). Determinants of and trends in labor force participation of women in Turkey. Welfare and social policy analytical work program, Working paper no.5. Washington D.C.: World Bank
  • Dedeoğlu, S. (2015). Türkiye’de yeni kapitalizm ve kadın istihdamı: talep yönlü bir analiz: Malatya, Şanlıurfa ve Adıyaman örneği. Dünya Bankası Türkiye Ofisi, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ve SIDA Kadınların Ekonomik Fırsatlara Erişiminin Artırılması Projesi. Erişim adresi http://kasaum.ankara.edu.tr/wp- content/uploads/sites/34/2013/02/TURKIYEDE-ISVERENLERIN- KADIN-ISTIHDAM-ETMEYE-YONELIK-TUTUMLARI.pdf
  • Doğan, B. (2011). Gender wage gap in the Turkish labor market. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Duruoğlu, T. (2007). Emek piyasasında cinsiyetçi ücret ayrımı: Bursa organize sanayi bölgesinde bir araştırma. İletişim, Kuram ve Araştırma Dergisi, 24(0), 61–76.
  • Eurostat (2021). Mean annual earnings by sex. economic activity and occupation, Erişim adresi http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=earn_ses10_49&lang=en
  • England, P. (1984). Wage appreciation and depreciation: A test of neoclassical economic explanations of occupational sex segregation. Social Forces, 62(3), 726-749. https://doi.org/10.2307/2578708
  • Görmezöz, G. ve Karaalp-Orhan, H.S. (2020), Türkiye’de bölgesel ücret farklılıklarına ilişkin bir durum değerlendirmesi: İŞKUR özel sektör açık iş ilanları analizi. Çalışma ve Toplum, 66(3), 1633 – 1672.
  • Güner, F.D. (2009). Gender based wage differentials in the Turkish labor market. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi
  • Eraslan, V. (2012). Türkiye işgücü piyasasında ücret seviyesinde cinsiyet ayrımcılığı: Blinder-oaxaca ayrıştırma yöntemi. İktisat Fakültesi Mecmuası, 62 (1): 231-248.
  • ILO-TUIK (2020). Cinsiyete dayalı ücret farkının ölçümü Türkiye uygulaması. ILO-TUIK. Erişim adresi: https://www.ilo.org/ankara/publications/WCMS_756659/lang-- tr/index.htm
  • İlkkaracan. İ. ve Selim. R. (2007). The gender wage gap in the Turkish market. Labour, 21 (3), 563–593. https://doi.org/10.1111/j.1467- 9914.2007.00378.x
  • Kara, O. (2006). Occupational gender wage discrimination in Turkey. Journal of Economic Studies, 33(2), 130 – 143. https://doi.org/10.1108/01443580610666082
  • Karaalp-Orhan, H.S. (2017). What are the trends in women’s labour force participation in Turkey?. European Journal of Sustainable Development, (6)3, 303–312. https://doi.org/10.14207/ejsd.2017.v6n3p303
  • Kaya, G. ve Selim, R. (2018). The gender wage inequality in Turkey. PressAcademia Procedia, 7, 408 – 413. https://doi.org/10.17261/Pressacademia.2018.925
  • Kiren Gürler, Ö. ve Üçdoğruk, Ş. (2007). Türkiye’de cinsiyete göre gelir farklılığının ayrıştırma yöntemiyle uygulanması. Journal of Yasar University, 2(6), 571 – 589.
  • Kumaş, H., Atalay, Ç. ve Karaalp, H.S. (2014). Firm size and labour market segmentation theory: evidence from Turkish micro data. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 150, 360 – 373. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2014.09.028
  • Kumaş, H. ve Çağlar, A. (2017). Tabakalı işgücü piyasası teorisine göre Türkiye’de özel-hizmet sektöründe istihdamın kalitesi. İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi,19(1),49–86.
  • Magnac, Th. (1991). Segmented or competitive labor markets. Econometrica, 59(1): 165 – 87. https://doi.org/10.2307/2938245
  • MEB (2019). Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2018-2019. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı
  • Mincer, J. ve Polachek, S. (1974). Family investments in human capital: Earnings of women. Journal of Political Economy, 82(2),76 – 108. https://doi.org/10.1086/260293
  • Oakley, A. (1972). Sex, gender, society. London : Maurice Temple Smith Ltd.
  • Onuk, P. (2017). Ücret eşitsizliği ve ücretin sosyoekonomik belirleyenleri: İstanbul örneği. Çalışma ve Toplum, 53(2), 703 – 719.
  • Özkan, G.S. ve Özkan, B. (2010). Kadın çalışanlara yönelik ücret ayrımcılığı ve kadın ücretlerinin belirleyicilerine yönelik bir araştırma. Çalışma ve Toplum,1(24),91 – 104.
  • Özcan, Y. Z., Üçdoğruk, Ş. ve Özcan, K. M. (2003). Wage differences by gender, wage and self employment in urban Turkey. Journal of Economic Cooperation and Development, 24(1), 1-24.
  • Palaz, S. (2003). Türkiye'de cinsiyet ayırımcılığı analizinde neo klasik yaklaşıma karşı kurumcu yaklaşım: Eşitliği sağlayıcı politika önerileri, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(9),87 – 109.
  • Parsons, T. ve Bales, R.F. (1955). Family, socialization and interaction process. New York: Free Press.
  • Phelps, E.S. (1972). The statistical theory of racism and sexism. American Economic Review. 62(4), 59 – 61. Erişim adresi https://www.jstor.org/stable/1806107
  • Petersen, T., Snartland, V., Becken, L. ve Olsen, K. (1997). Within-job wage discrimination and the gender wage gap: The case of Norway. European Sociological Review, 13(2), 199-213. Erişim adresi http://www.jstor.org/stable/522872.
  • Tandrayen-Ragoobur, V. ve Pydayya, R. (2016). Gender wage differential in private and public sector employment: A distributional analysis for mauritius. Gender in Management. 31(3), 222–248. https://doi.org/10.1108/GM-08-2014-0071
  • Tansel, A. (2005). Public-private employment choice, wage differentials and gender in Turkey. Economic Development and Cultural Change. 53(2), 453–477. https://doi.org/10.1086/425374
  • Tekgüç, H., Eryar, D. ve Cindoğlu, D. (2017). Women’s tertiary education masks the gender wage gap in Turkey. Journal of Labor Research, 38, 360–386 . https://doi.org/10.1007/s12122-017-9243-x
  • Tolbert, P.S. (1986). Organizations and inequality: Sources of earnings differences between male and female faculty. Sociology of Education, 59(4), 227–245. https://doi.org/10.2307/2112349
  • TÜİK (2018). İş ve aile yaşamının uyumu, Haber Bülteni, Sayı: 27859, Erişim adresi: https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27859
  • TÜİK (2021a). Kazanç yapısı istatistikleri, Erişim adresi: https://tuikweb.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1008
  • TÜİK (2021b). İşgücü İstatistikleri, Erişim adresi: http://tuikapp.tuik.gov.tr/isgucuapp/isgucu.zul
  • TÜİK (2021c). İşgücü Girdi Endeksleri, Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=103&locale=tr
  • TÜİK (2021d). Evlenme İstatistikleri, Erişim adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=144&locale=tr
  • Uçal, M., O’neil, M.L. ve Toktaş, Ş. (2015), Gender and wage gap in Turkish academia. Journal of Balkan Near East Studies, 17(4), 447– 464. https://doi.org/10.1080/19448953.2015.1063309
  • Vatandaş, D. (2011). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies, (35), 29–56. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusoskon/issue/9517/118909
  • World Economic Forum (2020). The global gender gap report 2020. Geneva Switzerland. Erişim adresi: https://reports.weforum.org/global-gender-gap- report-2020/
  • Yalçın, E., Bayram Arlı, N., Aytaç, S., Başol, O. ve Aydemir, M. (2019). Türkiye'de emek piyasalarında cinsiyete dayalı ücret ayrımcılığı: IBBS düzey 1'e göre farklılıklar. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(38), 293–314. https://doi.org/10.35343/kosbed.524255
Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 1301-3688
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 1981
  • Yayıncı: -
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

TÜRKİYE'DE POLİTİK İSTİKRAR VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ

Güray AKALİN, Sinan ERDOĞAN

TÜRKİYE’DE CİNSİYETE DAYALI ÜCRET EŞİTSİZLİĞİ: İŞVEREN YÖNLÜ BİR ANALİZ

Bekirhan HALAÇLI, Hacer Simay KARAALP ORHAN

YENİLENEBİLİR ENERJİ VE KÜRESELLEŞME HİNDİSTAN'DA ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK İÇİN ÖNEMLİ Mİ? VECM VE ZAMAN FREKANS'TAN BİR KANIT

Mohammed ALNOUR, Maysam ALİ