Avrupa Birliği'ne Üyelik Sürecinde Türk Tarımı ve Türk Tarımının Ortak Tarım Politikası'na Uyumu

Türkiye’nin AB’ye tam üyelik sürecinde tarımsal alandaki en önemli sorunu, Türk tarımının AB Ortak Tarım Politikası’na (OTP) uyumudur. Türkiye için ekonomik ve sosyal olarak çok önemli bir sektör olan tarım, AB tarımından yapısal olarak çok farklıdır. Bu durum, AB OTP’sine uyumu güçleşti-ren en büyük etmendir. Türkiye’deki tarımsal yapı sorunlarının başında, tarım işletmelerinin küçüklüğü ve çok parçalılığı gelmektedir. Türkiye’de tarımda çalışan nüfusun fazlalığı, tarımsal yapıdaki diğer bir sorundur. Küçük ölçekli olan Türk tarım işletmelerinde, verimlilik düşük, maliyetler yüksektir. Bu durum, AB tarım işletmeleri karşısında en büyük dezavantajdır.Türkiye’nin AB’ye katılım müzakerelerinin başladığı bu dönemde, Türkiye’de en fazla sorun ya-şanması beklenen sektör tarım sektörüdür. Bu çalışmada, Türk tarım sektörünün yapısı analiz edilmekte ve AB tarım sektörüyle karşılaştırılmaktadır. Böylece Türk tarım sektörünün AB OTP’sine uyum süre-cince, tam üyeliğin sağlanmasının önemli bir aşaması olarak, tarım sektöründe karşılaşılan sorunların tespit edilmesi ve bu konuda çözüm önerilerinin sunulması amaçlanmaktadır.

Turkish Agriculture in the Membership Process to the European Union and the Harmonization of Turkish Agriculture With the Common Agricultural Policy

The most important problem of Turkey in the field of agriculture in Turkey’s full membership process to the EU is the harmonization of Turkish agriculture with the EU Common Agricultural Policy (CAP). Agriculture, a very noteworthy sector for Turkey in economic and social terms, is quite different from the agriculture of the EU in structural terms. This condition is the main factor making the harmonization with the EU CAP difficult. The fundamental problems of agricultural structure in Turkey is that the agricultural enterprises are small and divided into many areas. Another problem in agricultural structure is that the population working in the field of agriculture in Turkey is too much. In small-scale Turkish agricultural enterprises, the productivity is low, but the costs are high. This condition is the major disadvantage considering the EU agricultural enterprises. In this period when the negotiations over Turkey’s participation in the EU have started, the sector which is expected to undergo the most problems in Turkey is the agricultural sector. In this study, the structure of Turkish agricultural sector is analyzed and compared with the EU agricultural sector.Therefore, during the harmonization process of Turkish agricultural sector with the EU CAP, as a critical stage of providing the full membership, it is aimed to determine the problems experienced in the agricultural sector and present the proposals for solution on this matter.

___

  • ALTAY TOPCU, Betül; (2005), Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası Açısından Türk Tarım Sektörünün Durumu, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kayseri, 154s.
  • AVRUPA KOMİSYONU TÜRKİYE DELEGASYONU; (2006), “Türkiye İçin AB Üyelik Müzakereleri Süreci”, İnternet Adresi: http://www.avrupa.info.tr/Files/File/Publications2006/brochures/ AccessionBooklet.pdf, Erişim Tarihi: 13.02.2007.
  • AY, Ahmet ve Ramazan UÇTU; (2005), “Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikasına Uyum Sürecinde Türk Tarımında Yaşanan Problemler ve Çözüm Önerileri” Selçuk Üniversitesi Karaman İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), ss. 237-257.
  • BAYRAÇ, Naci ve Füsun YENİLMEZ; (2005), “Tarım Sektörünün Yapısal Analizi ve Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası ”, İnternet Adresi: http://www.econturk.org/Turkiyeekonomisi/Naci2.doc, Erişim Tarihi: 10.12.2006.
  • BERNSTEIN, Jason; Nancy COCHRANE; Gene HASHA vd.; (1999), The European Union’s Common Agricultural Policy: Pressures for Change, International Agricultural and Trade Reports, Situation and Outlook Series, United States, 56s.
  • BİLGİLİ, Emine; Funda ÇETİN; Okyay UÇAN ve Aslıhan NAKİPOĞLU; (2004), Niğde İlinin Sürdürülebilir Kalkınmasında Tarım Sektörünün Rolü, Tarımsal Araştırma Raporu, Niğde, 95s.
  • BROOKS, Jonathan ve Ayşen TANYERİ; (1999), Agricultural Policy Reform in Turkey: A Sosyal Accounting Matrix Perspective, Agricultural Economics Research Institue, Proje Raporu, Ankara, 88s.
  • CANDAN, Armağan; (2003), Avrupa Birliği’nin Ortak Tarım Politikası 15 Soruda 15 AB Politikası Serisi, İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, No:2, İstanbul, 32s.
  • CİVAN, Mehmet; Ekrem KARA ve Ferah YILDIZ; (2004), “Avrupa Birliği Sürecinde Tarım Politikaları Çerçevesinde Türkiye-AB Uyum Politikaları”, Ulusal Orta Anadolu Kongresi, ss. 141-155.
  • COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES; (2004), Issues Arising From Turkey’s Membership Perspective, Commission Staff Working Document, Brussels.
  • ÇAKMAK, Erol; Haluk KASNAKOĞLU ve Halis AKDER; (1999), Tarım Politikalarında Yeni Denge Arayışları ve Türkiye, TÜSİAD Ya-yınları, Yayın No: TÜSİADT/99-12/275, İstanbul, 122s.
  • DPT; (2000), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Tarımsal Politikalar ve Yapısal Düzenlemeler Özel İhtisas Komisyon Raporu, DPT:2516-ÖİK:534, Ankara, 67s.
  • DPT; (2003), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005), 2003 Yılı Programı, Ankara, 337s.
  • DURA, Cihan ve Hayriye ATİK; (2007), Avrupa Birliği, Gümrük Birliği ve Türkiye, Genişletilmiş 3. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 792s.
  • EKEMAN, Ebru; (2000), 21. Yüzyılın Eşiğinde Avrupa Birliği’nde Ortak Tarım Politikası, İktisadi Kalkınma Vakfı Yayınları, No: 158, İstanbul, 107s. ERDEM, Ekrem ve Ahmet BAYANER; (2005), “Tarım ve AB’ye Entegrasyon Sürecinde Öncelikler”, Türktarım, ss.50-56.
  • ERDEM, Ekrem; (2006), “Türkiye’de Tarım İstatistiklerinin Güvenirliliği: AB Sürecinde Yapılması Gerekenler ve Doğuracağı Olası Sonuçlar”, TÜİK, 15. İstatistik Araştırma Sempozyumu, İnternet Adresi: http://www.tuik.gov.tr/IAS_06/oturumI-1/ekremerdemd%C3%BCzlt. doc, Erişim Tarihi: 22.01.2007.
  • ERTUĞRUL, Cemil; (2002), AB’nin Dönüşümü ve Gümrük Birliği, Küreselleşme ve Türkiye Tarımı Sempozyumu, ZMO Yayını, Ankara, 19s.
  • ERTUĞRUL, Cemil; (2003), “Türk Tarımının OTP’ye Uymunun Olası Ekonomik Etkileri”, İnternet Adresi:http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/ abgst03/06.pdf, Erişim Tarihi: 10.02.2007.
  • EUROPEAN COMMİSSİON; (2008), Agriculture in the European Union - Statistical and Economic Information (2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2006),İnternet Adresi: http://ec.europa.eu/agriculture/agrista/ index_en.htm, Erişim Tarihi: 28.02.2008.
  • EUROSTAT; (2005), Eurostat Yearbook 2005 The Statistical Guide to Europe, Office for Official Publications of the European Communities, ISSN 1681-4789, Luxembourg, 25s.
  • İKV; (2007), “Müzakere Sürecinde Kaydedilen Gelişmeler”, İnternet Adresi, http://www.ikv.org.tr/katilimmuzakereleri.php, Erişim Tarihi: 13.02.2007.
  • KIYMAZ, Taylan; (2000), Avrupa Birliği’nde ve Türkiye’de Temel Ürünlerde (Hububat, Şeker ve Süt) Uygulanan Tarımsal Destekleme Politikaları ve Bunların Hammadde Temini Açısından Gıda Sanayiine Etkileri, İktisadi Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Tarım Da-iresi Uzmanlık Tezi, Yayın No: DPT 2505, Ankara, 215s.
  • OECD; (2007), OECD in Figures, 2006-2007 Edition, İnternet Adresi: http://www.oecdobserver.org/news/get_file.php3/id/25/file/OECDInFigures2006-2007.pdf, Erişim Tarihi: 07.02.2007.
  • SARAÇOĞLU, Metin ve Erol BULUT; (2004), “Tarımın Kalkınmadaki Rolü ve Türkiye’de Tarımsal Teşvikler”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 1, ss. 47-62.
  • SOĞUK, Handan; (2001), “Avrupa Birliği ve Türkiye’de Tarım Politikası”, İKV Dergisi, Sayı 148, ss. 50-80.
  • SOYDEMİR, Selim; (2004), “Türk Tarımı ve Şirketleşme”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 215, ss. 28-38.
  • T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE VE DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI; (1993), Avrupa Topluluğu ve Türkiye, Revize Edilmiş ve Genişletilmiş 2. Baskı, Ankara, 150s.
  • T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI, Hazine İstatistikleri, İşgücü ve İstihdam, İnternet Adresi: http://www.hazine.gov.tr/yayin/ hazine istatistikleri/1-10.xls, Erişim Tarihi: 27.02.2008.
  • T.C. BAŞBAKANLIK HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI, Aylık Ekonomik Göstergeler, Şubat 2008, İnternet Adresi: http://www.hazine.gov.tr/stat/ egosterge/III-Istihdam/istihdam.xls, Erişim Tarihi: 27.02.2008.
  • T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI; Tarımsal Veriler Kitabı, Dış Ticaret İstatistikleri, İnternet Adresi: http://www.tarim.gov.tr, Erişim Tarihi: 05.12.2006.
  • T.C TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI; Tarımsal İşletmelere İlişkin İstatistikler, İnternet Adresi: http://www.tarim.gov.tr/arayuz/ 1/icerik. asp?efl=uretim/istatistikler/istatistikler. htm&curdir=/üretimistatistikler&fl=tarimsalisletme/araziparcasayisi.htm, Erişim Tarihi: 14.02.2007.
  • T.C TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI TARIM ŞURASI GENEL SEKRETERLİĞİ; II. Tarım Şurası, “Tarımsal Yapıda Gelişme ve Değişmeler, II. Komisyon Raporu”, İnternet Adresi: http://tarimsurasi.tarim.gov.tr /PDFLER/II.Komisyon.pdf, Erişim Ta-rihi: 14.02.2007.
  • TÜİK; Ana Faaliyet Kollarına Göre Gayri Safi Milli Hasıla, İnternet Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=522, Erişim Tarihi: 18.07.2007.
  • TÜİK; Ana Faaliyet Kollarına Göre Cari Fiyatlarla Gayri Safi Yurtiçi Hasıla, İnternet Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do? istab_id=523, Erişim Tarihi: 28.02.2008.
  • TÜİK; Dış Ticaret İstatistikleri, İnternet Adresi:http://www.tuik.gov.tr/ VeriBilgi.do. Erişim tarihi: 05.12.2006.
  • TÜİK; 1991 ve 2001 Genel Tarım Sayımı Tarımsal İşletmeler Araştırma Sonuçları, İnternet Adresi: http://www.die.gov.tr/tarim_sayimi.htm, Erişim Tarihi: 04.03.2008
  • UÇTU, Ramazan ve Sinem YAPAR; (2004), “AB’ye Üyelik Sürecinde Türk Tarımının AB’ye Entegrasyonu ve Türk Tarım Politikalarında Değişim Eğilimleri”, Uludağ Üniversitesi I. Ulusal Genç Bilim Adam-ları Sempozyumu, Cilt 1, Bursa, ss. 219-236.
  • VAROL, Sinan; (2000), “Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası ve Tarım Alanında Türkiye-AB İlişkileri”, Yeni Türkiye Dergisi, AB Özel Sayısı, Sayı 36, ss.1394-1410.
  • YENER, Cüneyt; Ramazan TEZCAN; Mehtap GÜNDÜZ vd.; (1996), Tarımsal Destekleme Politikalarının Değerlendirilmesi: Alternatif Mo-del, T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Yayınları, Ankara, 32s.
  • ZOBBE, Henrik; (2001), The Economic and Historical Foundation of the Common Agricultural Policy in Europe, Fourth European Historical Economics Society Conference, Merton College, Oxford, U.K., 20s.