Ekim Normu ve Hümik Asit Uygulamalarının Çörekotu (Nigella sativa L.) Bitkisinin Bazı Önemli Verim ve Kalite Parametrelerine Etkileri

Deneme üç tekerrürlü olarak 2019-2020 yılı yazlık yetiştirme döneminde “Tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine” göre yürütülmüştür. Çalışmanın ana parsellerini ekim normu (1, 2 ve 3 kg da-1) ve alt parsellerini ise hümik asit dozları (Kontrol, 100, 200 ve 400 g da-1) oluşturmuştur. Çalışma sonunda çörek otu bitkisinde tohum verimi, biyolojik verim, bitki boyu, bitki başına kapsül sayısı, kapsüldeki tohum sayısı, bin tohum ağırlığı, hasat indeksi ve sabit yağ oranı gibi parametreler incelenmiştir. Çalışma sonunda bitki boyunun 38.73-47.80 cm, bitki başına kapsül sayısının 3.35-4.90 adet bitki-1, kapsüldeki tohum sayısının 64.94-75.52 adet kapsül-1, bin tohum ağırlığının 2.36-2.54 g, biyolojik verimin 110.42-203.47 kg da-1, tohum veriminin 36.15-50.78 kg da-1, hasat indeksinin % 24.51-37.16 ve sabit yağ oranının % 34.02-39.84 arasında değiştiği belirlenmiştir. Sonuçlara göre Kayseri ili için tohum verimi bakımından en yüksek değerin elde edildiği 2 kg da-1 ekim normu ve 200 g da-1 hümik asit uygulamasının çörekotu üretiminde en uygun miktarlar olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Çörekotu, Ekim normu, Hümik asit, Tohum verimi, Sabit yağ oranı

Effects of Sowing Rate and Humic Acid Applications on Some Important Yield and Quality Parameters of Black Cumin (Nigella sativa L.)

This study was established in three replications according to the randomized blocks split plots experimental design in the summer growing season of 2019-2020. The sowing rate (1, 2 and 3 kg da-1) in the main plots and humic acid doses in the sub plots (Control, 100, 200 and 400 g da-1) were formed in this study. At the end of the study, parameters such as seed yield, biological yield, plant height, number of branches per plant, number of capsules per plant, number of seeds per capsule, thousand seed weight, harvest index and crude oil ratio were investigated. At the end of the study, the plant height varied between 38.73-47.80 cm, the number of branches per plant varied between 2.50-3.85, the number of capsules per plant varied between 3.35-4.90, the number of seeds per capsule varied between 64.94-75.52, thousand seed weight varied between 2.36-2.54 g, biological yield varied between 110.42-203.47 kg da-1, seed yield varied between 36.15-50.78 kg da-1, harvest index varied between 24.51-37.16% and crude oil ratio varied between 34.02-39.84%. According to the results, it can be said that 2 kg/da sowing norm and 200 g da-1 humic acid application, where the highest value is obtained in terms of seed yield, are the most appropriate amounts in black cumin production for Kayseri province.

Keywords:

Black cumin, Sowing rate, Humic acid, Seed yield, Crude oil ratio,

PDF

___

Akgören, G., 2011. Bazı çörek otu (Nigella sativa L.) populasyonlarının tarımsal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Arslan, M., 2015. Farklı sulama programlarının çörekotu (Nigella sativa L.) bitkisinin verim ve vejetatif gelişim parametrelerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
Baydar, H., 2009. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Bilimi ve Teknolojisi. Genişletilmiş 3. Baskı. No: 51, Isparta.
Baytop, T., 1984. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları, No: 40, İstanbul.
Baytöre, F., 2011. Bazı çörek otu (Nigella sativa L.) popülasyonlarının verim ve verim kriterlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tekirdağ.
Beyzi̇, E., Karer, Ş., 2020. Ekim zamanları ve bor uygulamalarının çörekotu (Nigella sativa L.) bitkisinin agronomik ve kalite özellikleri üzerine etkileri. Journal of the Institute of Science and Technology, 10, 2227-2234.
Bıyık, N., 2018. Seçilmiş bazı çörek otu (Nigella sativa L.) populasyonlarının Tokat Niksar şartlarında performanslarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
D‟antuono, L. F., Moretti, A., Lovato, A. F. S., 2002. Seed yield, yield components, oil content and essential oil content and composition of Nigella sativa L. and N. damescena L. Industrial Crops and Products, 15, 59-69.
Doghachi, E., Matroad, S., 2015. Effect plant spacing and liquid humate spray on growth, seed and oil yield of black cumin (Nigella sativa L.). Kufa Journal for Agricultural Sciences, 7, 40-48.
Düzgüneş, O., Eliçin, A., Akman, N., 1987. Hayvan Islahı. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları: 1003, Ofset Basım: 29, 298 s.
Ergönül, U., 2011. Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) çeşitlerine uygulanan hümik asit ve leonarditin verim, verim öğeleri üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Faydacı, A., 2019. Isparta koşullarında çörek otu (Nigella sativa L.) genotiplerinin fenolojik agronomik ve kalite özeliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Isparta.
Kılıç, C., 2016. Çörekotu (Nigella sativa L.)’ nda farklı ekim zamanı ve tohumluk miktarının verim ve kaliteye etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
Kızılyıldırım, H., 2019. Kahramanmaraş ekolojik koşullarında farklı azot dozu uygulamalarının çörek otunun (Nigella sativa L.) verim ve kalitesine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Koşar, İ., 2019. Çörek otu (Nigella sativa L.) çeşit ve popülasyonlarının karakterizasyonu. Doktora Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Koşar, İ., Özel, A., 2018. Çörekotu (Nigella sativa L.) Çeşit ve Popülasyonlarının Karakterizasyonu: I. Tarımsal Özellikler. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 22, 533-543.
Mazrou, R. M., 2019. Enhancing the growth and production of black cumin (Nıgella satıva L.) by application of humic acid and biofertilizers. Menoufia Journal of Plant Production, 4, 443-458.
Örmek, U., 2019. Mardin kuru koşullarına uygun çörekotu (Nigella sativa L.) çeşit ve hatlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Özdemirel, F., 2019. Farklı kökenli çörekotu (Nigella sativa L.) genotiplerinin Bursa ekolojik koşullarında verim ve bazı kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Özel, A. ve Demirbilek, T., 2000. Harran Ovası koşullarında bazı tek yıllık baharat bitkilerinin verim ve bazı agronomik özelliklerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 4, 21-32.
Özel, A., Demirel, U., Güler, İ., Erden, K., 2009. Farklı sıra aralığı ve tohumluk miktarlarının çörekotunda (Nigella sativa L.) verim ve bazı tarımsal karakterlere etkisi. Harran Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Dergisi, 13, 17-25.
Sağlam, T., 2018. Çörek otu (Nigella sativa L.) bitkisinin verim ve kalitesine azot ve potasyum uygulamalarının etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Sağlık, A., 2020. Çukurova koşullarında çöreotu (Nigella sativa L.)’nda organik ve ticari gübre uygulamalarının verim ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Selicioğlu, M., 2018. Kırşehir ekolojik koşullarında çörek otu (Nigella sativa L.) populasyonlarının bazı tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Isparta.
Şahin, B., 2013. Farklı ekim zamanlarında yetiştirilen bazı tıbbi bitkilerin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Taqı, H., 2013. Samsun koşullarında bazı çörekotu (Nigella sativa L.) popülasyonlarında önemli tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Tektaş, E., 2015. Harran ovası koşullarında birim alandaki tohum sayısının çörekotu (Nigella sativa L.)’nun verim ve bazı bitkisel özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Telci, İ., 1995. Tokat şartlarında farklı ekim sıklığının çörek otu (Nigella sativa L.)’unda verim, verim unsurları ve bazı bitkisel özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
Turan, Y. S., 2014. Fosfor dozlarının çörekotunun (Nigella sativa L.) verim ve kalitesine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
TÜİK, 2020. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu. www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: 09/10/2020)
Ürüşan, Z., 2016. Bazı çörekotu (Nigella sativa L., Nigella damascena L.) genotiplerinde tarımsal ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Yiğitbaşı, H. H., 2019. Çörekotu (Nigella sativa L.) bitkisinde kışlık ekim zamanında sıra arası mesafe ile ekim normunun verim ve bazı kalite kriterlerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.