POT BASKISIZ ÇOK KADEMELİ DERİN ÇEKME İŞLEMİNDE KULAKLAŞMALARIN DENEYSEL OLARAK İNCELENMESİ

Derin çekme işleminde özellikle 2. ve sonraki kademelerde pot çemberi kullanılması hem kırışıklığın önlenmesi hem de kulaklaşmaların asgariye indirilmesi açısından önem arz etmektedir. Ancak, şekillendirme enerjisi, kalıp maliyetleri, bir şekillendirme için harcanan zamanın fazla olması gibi faktörler de olumsuz yanlarını teşkil etmektedir. Bu çalışmada, kalın sac malzemelerin pot baskısız şekillendirilebilmesi ve kulaklaşmaya etkileri araştırılmıştır. İki mm kalınlığındaki AA-1050 alüminyum ve SAE 1040 (Ç1040) çelik levhalar kullanılarak çekme denemeleri yapılmıştır. Birinci kademeler pot baskılı sonraki kademeler ise pot baskısız olarak şekillendirilmiştir. Çekme deneyleri alüminyum malzemede beş kademe, çelik malzemede üç kademe olarak gerçekleştirilmiştir. Bir sonraki kademe şekillendirmesi yapmak için yerleştirilen kaplar, yerleştirme becerisi ile doğru orantılı olarak düzgünce şekillendirilebilmiştir. Bir miktar el becerisinin ve düzgün yerleştirmeye yardımcı olacak kalıp geometrisinin pot baskısız şekillendirmeye yardımcı olduğu gözlenmiştir.