Türkiye'de Tarım Topraklarının Mülkiyet Yapısı ve Tarihsel Süreçteki Değişimde Diyarbakır Örneği
Zirai ekonomi Osmanlı ekonomisinin temel yapısını oluşturuyordu. Tımar sistemi ise zirai ekonominin dolayısıyla Osmanlı ekonomisinin temelidir. Bu sistem sayesinde teknolojiye ayak uydurmamasına rağmen ülkedeki yüksek tarımsal üretim için gerekli ortam sağlanmıştı. Tarımsal arazide devlet mülkiyeti(rekabe) esas kabul edilirdi. Önceden tespit edilmiş optimum toprak büyüklüklerinin bozulmamasına dikkat edilirdi. Üreticinin(Reayanın) tasarrufundaki arazi geçim kaynağını rahatlıkla sağlayacak kadardı.Osmanlının son döneminde merkezi otoritenin bozulmasıyla birlikte mahalli güçler tarım kesimi üzerinde etkili olmaya başlamış ve büyük mülk sahipliği ortaya çıkmıştır.M.Kemal Atatürk’ün en büyük özlemlerinden biri Osmanlı’dan devralınan bu dengesizliğin değiştirilmesiydi. Yapılan çalışmalarda kısmen başarı sağlanmışsa da istenen sonuca varılamamıştır.Yasalardaki boşluklar ve büyük mülk sahiplerinin politik kararları etkileyecek gücü ellerinde bulundurmaları, bu yapının değişmesini engellemiştir.
The Property Structure of Agricultural Soil in Turkey and Model of Diyarbakır in Alteration of Historical Process
Agricultural economy forms the main structure of Ottoman economy. And pruning system is the background of agricultural economy, consequently Ottoman economy. Although the system did not fit in with the technology, the necessary environment for higher agricultural production had been provided by the country. State property used to accept as a principal in the agricultural field. The sizes of optimum soil’s not having changed, was taken into consideration. The field in the hand of producer was enough to provide the source of living. During the end of Ottoman empire, local forces have become effective on the agricultural part with the corruption of central authority and major ownership has been appeared. One of M.Kemal ATATÜRK`s wishes was to change the instability inherited from the Ottomans. There has only been partial success. The gaps in law and powerful landowners who could affect political decisions have hindered these system changes.
___
- DİE. Genel Tarım Sayımı. 2001.
- TABAKOĞLU, Ahmet, Türk İktisat Tarihi, İstanbul 1994.
- TABAKOĞLU,Ahmet. Türk İktisat Tarihi, 4.Baskı, İstanbul: Dergah Yay., 1998.
- GENÇ,Mehmet. “Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi”, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal Ve İktisat Tarihi Kongresi-Tebliğler, İstanbul 21-25 Ağustos 1989 (Haz.; Yıldız, Hakkı Dursun - Enginün, İnci - Naskali, Emine Gürsoy, Ankara 1990.
- CİN,Halil İbrahim. Feodalite ve Osmanlı Düzeni
- GÜRAN, Tevfik. Osmanlı Tarımı, İstanbul: Eren Yay., 1998
- KARLUK, Rıdvan. Türkiye Ekonomisi, 7.Baskı, İstanbul: Beta Yay.,2002
- İHSANOĞLU, Ekmelettin. Osmanlı Devleti Tarihi, İstanbul: Feza Yay. 1999.c.2
- İNALCIK, Halil, “Ottoman Social and Economic Hıstory: A Revıew”, Social and Economic History Of Turkey (1071-1920) Papers Presented to The “First International Congress on The Social and Economic History of Turkey”, Hacettepe University, Ankara Juily 11-13 1977 (Ed., Okyar, Osman-İnalcık, Halil), Ankara 1980.s.2
- İNALCIK, Halil, “ Köy, Köylü ve İmparatorluk”, Osmanlı İmparatorluğu Toplum ve Ekonomi (hz. Eren, Muhittin Salih), İstanbul 1996, s. 5-6.
- KÖPRÜLÜ, Fuat, Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri (Köprülü, Orhan F.), İstanbul 1986,s.94 vd.
- MIQUEL, Andre, İslâm ve Medeniyeti Doğuştan Günümüze I (Çev. FİDAN, Ahmet-MENTEŞ, Hasan), Ankara 1991, s. 341.
- ERKAL,Mustafa. Bölgeler arası dengesizlik ve Doğu Kalkınması,İstanbul, 1978 Hürriyet Gazetesi. 7-10 Eylül, 1992.
- KEPENEK .Yakup ve Nurhan Yentürk, Türkiye Ekonomisi, 12.Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi Yay., 2001.
- DİNLER, Zeynel. Tarım Ekonomisi, 5.Baskı, Bursa: Ekin Kitabevi Yay., 2000
- KAZGAN,Gülten. Tarım ve Gelişme, 2. baskı., Fakülteler Matbaası, İstanbul Üniversitesi Yayınları No: 226 , İktisat Fakültesi No: 387, 1977.
- TEZEL, Yahya Sezai. Cumhuriyet Tarihinin İktisadi Tarihi, İstanbul, 1994 İstatistik Genel Müdürlüğü. 1963 Tarım Sayımı, Ankara, 1965
- DİE, 2001 Genel Tarım Sayımı Geçici Sonuçları, Ankara, 2003.
- TAŞKIN, Ercan ve İl Bilge Bayca. “Türkiye’de Tarımsal Pazarlama Alanında Yaşanan Sorunlar ve Çözümleri”, Standart, Temmuz, 2003
- GÜNEŞ, Hüseyin Haşimi. Diyarbakır’da Tarımın Sermaye Birikimine ve Sanayileşmeye Etkisi (Planlı Dönem 1963-2000), Yayınlanmamış Doktora Tezi.(Marmara Üniv. Sos.Bil.Enst.;2004)
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Yayıncı: Cahit AYDEMİR