NİKSAR’IN DÂNİŞMENDLİ DEVLETİ HÂKİMİYETİNE GİRMESİ VE BU DÖNEMDE NİKSAR’DA MEYDANA GELEN BAZI SİYASİ OLAYLAR
Niksar, tarih öncesi dönemlerden itibaren Anadolu’da önemli yerleşim yerlerinden biri olmuştur. Bulunduğu stratejik konumu şehrin önemini daha da arttırmıştır. Coğrafi konumu nedeniyle her dönemde egemen güçlerin ilgisini çekmiş ve siyasi oluşumlar buraya hâkim olma mücadelesi vermişlerdir. Nitekim Malazgirt Zaferinden sonra (26 Ağustos 1071) Anadolu’da Türk fetihlerinin başlamasıyla birlikte Niksar, Büyük Selçuklu Devleti hükümdarı Alp Arslan’ın komutanlarından Dânişmend Gazi tarafından fethedilmiş ve Dânişmendliler Devleti’nin başkenti olmuştur. Dânişmendli hâkimiyetinde olduğu zaman içerisinde Niksar’da bazı siyasi olaylar meydana gelmiştir. Bu siyasi olaylar, Niksar’ın bulunduğu bölgenin stratejik yapısıyla yakından ilgili olmuştur. Zira Niksar’a hâkim olan ve özellikle burada bulunan Niksar Kalesi’ne hükmeden bir siyasi veya askerî güç, dolayısıyla Orta Anadolu’ya ve Karadeniz Bölgesine hâkim oluyordu. Çünkü Niksar, bölge coğrafyası için bir kilit noktada bulunmaktadır. Çalışmamızda öncelikle Niksar’ın hangi durum ve şartlarda fethinin gerçekleştiği üzerinde durulmuş daha sonra ise Dânişmendliler hâkimiyetinde bulunduğu zaman boyunca Niksar’da cereyan eden bazı siyasi olaylar ele alınmış bu olayların nedenleri ve sonuçları üzerinde durulmuştur.
ENTRY OF NIKSAR UNDER THE RULE OF THE DANISHMEND STATE AND SOME POLITICAL EVENTS HAPPENED IN NİKSAR IN THIS PERIOD
Niksar has been one of the important settlements in Anatolia since prehistoric times. Its strategic location has further increased the importance of the city. It has caught the attention of the sovereign powers in every period and political formations have struggled to dominate here due to its geographical location. As a matter of fact, Niksar was conquered by Danishmend Gazi, one of the commanders of Great Seljuk State ruler Alp Arslan and became the capital of the Danishmend State with the start of the Turkish conquests in Anatolia after the Victory of Manzikert (26 August 1071). Some political events occurred in Niksar during the time it was under the sovereignty of the Danishmendids. These political events have been closely related to the strategic structure of the region where Niksar is located. Therefore, a political or military power that dominates Niksar and especially Niksar Castle located here was dominating Central Anatolia and the Black Sea Region. Because Niksar is at a key point for the geography of the region. In our study, firstly, the circumstances and conditions of the conquest of Niksar were emphasized and then some political events that took place in Niksar during the time of the Danishmendids were discussed and the reasons and results of these events were emphasized.
___
- Aksarayî, Kerimüddin Mahmud (2000), Müsameretü’l-Ahbar, çev. Mürsel Öztürk, TTK. Yay., Ankara.
- Anna Komnena (1996), Alexiad, çev. Bilge Umar, İnkılâp Kitabevi, İstanbul
- Anonim (2005), I. Ve II. Haçlı Seferleri Vakayınamesi, Notlar: H. A. R Gıbb’ın notlarıyla İngilizceye çev. A. S. Tritton, Türkçeye çev. Vedii İlmen, Yaba Yayınları, İstanbul.
- Attaleiates, M. (2008), Tarih, çev. Bilge Umar, Arkeoloji Sanat Yay., İstanbul.
- Baykara, T. (1988), Anadolu’nun Tarihî Coğrafyasına Giriş I Anadolu’nun İdarî Taksimatı, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yay., Ankara.
- Baykara, T. (2000), Türkiye’nin Sosyal ve İktisadî Tarihi, (XI-XIV. Yüzyıllar), TDV. Yay., Ankara .
- Bostan, M. H. (2007), “Niksar”, DİA, XXXIII, s.119-122
- Cahen, C. (2011), Osmanlılardan Önce Anadolu, çev. Erol Üyepazarcı, TVY. Yay., İstanbul.
- Cahen, C. (1993), Türklerin Anadolu’ya İlk Girişi, çev. Yaşar Yücel, Bahaeddin Yediyıldız, TTK. Yay., Ankara.
- Dânişmendnâme (2012), hz. Necati Demir, Niksar Belediyesi Yay., Niksar.
- Darkot, B. (1962), “Niksar”, İA, IX, s.273-275
- Demirkent, I. (1999), “1101 Yılı Haçlı Seferleri Ordularının Anadolu’da Takip Ettikleri Yollar Hakkında”, Uluslararası Haçlı Seferleri Sempozyumu, (İstanbul 23-25 Haziran 1997), Ankara, s.115-122.
- Demirkent, I. (1996), Türkiye Selçuklu Hükümdarı Sultan I. Kılıç Arslan, TTK. Yay., Ankara.
- Demirkent, I. (1996), “Antakya Prinkepsi Bohemund’un Esir Alınması ve Niksar’da Hapsedilmesi ve Serbest Bırakılması (1100-1103)”, Niksar’ın Fethi ve Dânişmendliler Döneminde Niksar Bilgi Şöleni Tebliğleri, (5 Haziran 1996), Tokat, s.3-7.
- Ebu’l-ferec (Bar Hebraus),(1999), Ebu’l-Ferec Tarihi, Süryaniceden İngilizceye çev. Ernest A. Wallis Budge-İngilizceden Türkçeye çev. Ömer Rıza Doğrul, TTK. Yay., Ankara.
- Eravşar, O. (2002), “Ortaçağ Anadolu Kentleri”, Türkler, VII, Yeni Türkiye Yay., Ankara, s.333-343.
- Güçlüay, S. (2011), “Bizans İmparatorluğunda Toprak Sistemi İçerisinde Themalar”, Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Dergisi, C.IX, S.1, Elazığ, s.83-
- Hüseyin H. (1986) Amasya Tarihi, Sadeleştiren; Ali Yılmaz, M. Akkuş, Amasya Belediyesi Kültür Yayınları No:1, Ankara.
- İbnü’l-Esir, (1987), İslam Tarihi, El-Kamil Fi’t-Tarih Tercümesi, çev. Ahmet Ağırakça, Abdülkerim Özaydın, C.XII, Bahar Yay., İstanbul.
- Kesik, M. (2017), Dânişmendliler (1085-1178) Orta Anadolu’nun Fatihleri, Bige Kültür Sanat Yay., İstanbul.
- Mélikoff, I. (1965), “Danishmendids”, EI, II, London, s.110-111.
- Mélikoff, I. (1960), La Geste De Melik Danişmend, I-II, Paris.
- Mıhaıl Psellos (1992), Khronographıa’sı, çev. Işın Demirkent, TTK. Yay., Ankara.
- Niketas Khoniates (1995), Historia (Ioannes ve Manuel Komnenos Devirleri), çev. Fikret Işıltan, TTK. Yay., Ankara 1995.
- Norwich, J.J. (2013), Bizans Erken Dönem (323-802), çev. Hamide Koyukan, I, Kabalcı Kitabevi, İstanbul.
- Ocak, A. Y. (1993), “Dânişmendnâme”, DİA, VIII, İstanbul, s.478-480.
- Ostrogorsky, G. (1981), Bizans Devleti Tarihi, çev. Fikret Işıltan, TTK. Yay., Ankara.
- Özaydın, A. (1993), “Dânişmendliler”, DİA, XIII, İstanbul, s.469-477.
- Ramsay, W. M. (1960), Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası, çev. Mihri Pektaş, MEB. Yay., İstanbul.
- Reşidüdd-din Fazlullah (2014), Câmi’ü’t-Tevârîh (Zikr-i Târîh-i Âl-i Selçûk), Tercüme ve Notlar: Erkan Göksu ve H.Hüseyin Güneş, Bilge Kültür Sanat Yay., İstanbul.
- Solmaz, S. (2001), Dânişmendliler Devleti ve Kültürel Mirasları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Konya.
- Solmaz, S.(2002), Dânişmendliler, Türkler, VI, Yeni Türkiye Yay., Ankara, s. 430-451.
- Strabon (2018), Antik Anadolu Coğrafyası (Georaphika), çev. Adnan Pekman, Arkeoloji Sanat Yayınları, İstanbul.
- Süryani Mihail (1944), Vekayiname (Süryani Patrik Mihael’in Vekayinamesi), 1042-1195), çev. Hrand D. Andreasyan, Ankara.
- Şahin, K. (1999), Dânişmendliler Döneminde Niksar (1071-1178), Niksar Belediyesi Yay., Niksar.
- Tarîh-i Âl-i Selçuk (2014), ( Anonim Selçuk Nâme), Tercüme ve Notlar Halil İbrahim Gök, Fahrettin Çoşguner, Atıf Yay., Ankara.
- Turan, O. (2005), Selçuklular Zamanında Türkiye, Ötüken Yay., İstanbul.
- Urfalı Mateos (1962), Vekayiname (952-1136) ve Papaz Grigor’un Zeyli (1136-1162), çev. Hrand D. Andreasyan, TTK. Yay., Ankara.
- Uzunçarşılı, İ. H. (2003), Tokat Kitabeleri, haz. Mehmet Mercan, Mehmet Emin Ulu, Türk Hava Kurumu Basım Evi Yay., Ankara.
- Yazıcı Ali (2009), Tevârîh-i Âl-i Selçuk (Selçuklu Tarihi), haz. Abdullah Bakır, Çamlıca Yay., İstanbul.
- Yınanç, M. H. (1988), “Danişmendliler”, İA, III, MEB. Yay., İstanbul, s.668-479.
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Yayıncı: Cahit AYDEMİR
Sayıdaki Diğer Makaleler
OKUL ETKĠLĠLĠĞĠNDE OKUL MÜDÜRLERĠNĠN ELEġTĠREL LĠDERLĠK STĠLĠNĠN ROLÜ
Hanifi PARLAR, Pınar MERT, Mustafa ÖZGENEL
GELECEK 20 YILDA DENİZCİLİK ŞİRKETLERİNİN AİLE ŞİRKETİ YAPISINDAN KURUMSAL YAPIYA GEÇİŞ EĞİLİMİ
Oktay ÇETİN, Burcu GÜLLAPOĞLU TARİHMEN
OTANTİK LİDERLİĞİN İŞ STRESİNE ETKİSİ
Lütfi SÜRÜCÜ, Cem KARABAL, Murat SAĞBAŞ
ÖĞRETMENLERİN EPİSTEMOLOJİK İNANÇLARI VE ÖĞRENCİ KONTROL İDEOLOJİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ