Nuri YAVAN

3838

Teşviklerin bölgesel ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Ampirik bir analiz

Teşvikler, çok uzun zamandan bu yana, hem gelişmiş, hem de gelişmekte olan ülkelerin hükümetleri ve karar alıcıları tarafından belirli sanayileri desteklemek ve bölgesel kalkınmayı gerçekleştirmek için kullanılan en önemli politika araçlarından biridir. Türkiye'de teşviklerin istihdam, sanayileşme ve yatırım üzerindeki etkisi üzerine yapılmış bazı çalışmalar bulunmakla birlikte, teşviklerin bölgesel ekonomik büyüme üzerine nasıl bir etki yaptığını istatistiksel yöntemlerle inceleyen herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Bu çerçevede bu makalenin amacı, Türkiye 'de illere verilen yatırım teşviklerinin bölgesel ekonomik büyüme üzerindeki etkisini ampirik olarak analiz etmektir. Bu amaç doğrultusunda 81 il düzeyinde veri seti kullanılarak kurulan ekonometrik model, regresyon analizi ile tahmin edilmiştir. Regresyon analizinden elde edilen ampirik bulgular, bir ilde teşvikle yapılan yatırımlar arttıkça, o ildeki hem GSYİH miktarının, hem de kişi başına gelirin artmakta olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca bir bölgenin nüfus ve kredi miktarı ile sanayi tesisi ve patent sayısı artıkça, bölgesel büyüme imkanı da artmaktadır. Öte yandan kamu yatırımları bölgesel ekonomik büyümeye herhangi bir etki yapmazken, insan sermayesinin sadece sınırlı düzeyde etki yaptığı görülmektedir. Bu sonuçlar, genel olarak Türkiye'de uygulanan yatırım teşviklerinin bölgesel düzeyde ekonomik büyümeye katkı sağladığını ortaya koymaktadır.

The impact of investment incentives on regional economic growth: An empirical analysis

Incentives are one of the most important policy instruments used by governments and policy-makers in both developing and developed countries for the purpose of industrial and regional development. Although there are several studies analyzing the effects of incentives on employment, investment and industry in Turkey, so far no study has focused on whether incentives may have any impact on regional growth. In this regards, the aim of this paper is to analyses the impacts of investment incentives on regional economic growth in Turkey. We estimate a set of models using a provincial level data for 81 Turkish provinces. Empirical evidence from the models show that as incentive-based investment increase in a province, both GDP and GDP per capita at regional level increase. Provinces with a larger population, greater number of industrial enterprise, higher number of patent and better credit availability have grown faster than all other provinces of Turkey. On the other hand, the empirical findings also indicate that while public investment has no significant effect on the regional economic growth, human capital has only limited impacts on the growth at the regional level. These results can be interpreted to suggest that investment incentives significantly contribute to the economic growth at regional level.
PDF

___

  • AKAN, Y. ve ARSLAN, İ. (2008), "Türkiye' de sektörel yatırım teşvik belgeleri ile istihdam analizi: Doğu Anadolu Bölgesi üzerine bir uygulama (1980-2006)", Çalışma ve Toplum, 1, 107-119.
  • ARMSTRONG, H. ve TAYLOR, J (2000), Regional Economics and Policy, 3. Baskı, Blackwell, Oxford.
  • ASTERIOU, D. (2006) Applied Econometrics: A Modern Approach Using E Views and Microfit, Palgrave Macmillan, New York.
  • AY, H.M. (2005), "Yatırım teşviklerinin sabit sermaye yatırımları üzerindeki etkisi", Selçuk Üniversitesi Karaman îktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5 (2), 176-184.
  • AYELE, S. (2006), "The industry and location impacts of investment incentives on SME's start-up in Ethiopia", Journal of International Development, 18, 1-13.
  • BADINGER, H. ve TONDL, G. (2002), "Trade, human capital and innovation: The engines of European regional growth in the 1990s", IEF Working Paper, No: 42, Vienna University of Economics and Business Administration.
  • BARRO, R. ve SALA-I-MARTIN, X. (2004), Economic Growth, Second Edition, The MIT Press, New York.
  • BARRO, RJ.ve SALA-İ-MARTÎN, X. (1991), "Convergence across States and Regions", Brookings Papers on Economic Activity, 1, 107-182.
  • BARTIK, T. J. (1992), "The effects of state and local taxes on economic development: A review of recent research", Economic Development Quarterly, 6 (1), 102-110.
  • BEYHAN, B. (2007), "Yeni büyüme kuramı'nm politika çıkarsamaları üzerine: Yeniliğin birikimli özelliği", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 62 (2), 1-35
  • BONDONIO, D. ve GREENBAUM, R. T. (2007), "Do local tax incentives affect economic growth? What mean impacts miss in the analysis of enterprise zone policies", Regional Science and Urban Economics, 37, 121-136.
  • BORELLO J. A. (1995), "Regional development and industrial promotion in Argentina: A review of events and writings", International Journal of Urban and Regional Research, 19 (4), 576-592.
  • CAMBRIDGE ECONOMETRICS (2009), Analysis of the main factors of regional growth: An in-depth study of the best and worst performing European regions, A revised annual report (year 1) for the European Commission, directorate general regional policy, http://www.euregionalgrowth.eu/download/First_annual_report_Year_l_v4.pdf, (Erişim Tarihi: 12.5.2010).
  • CAPELLO, R. ve NIJKAMP, P. (Eds) (2009), Handbook of Regional Growth and Development Theories, Edwar Elgar, Cheltenham.
  • CHARLTON, A. (2003), Incentive bidding for mobile investment: economic consequences and potential responses, OECD Development Centre, OECD, Paris.
  • CHESHIRE, P. ve MAGRİNİ, S. (2000), "Endogenous processes in European regional growth: Convergence and policy", Growth and Change, 31, 455-479.
  • CLARK, W.A.V. ve HOSKING, P.L. (1986), Statistical Methods for Geographers, John Wiley and Sons, New York.
  • COHEN, D. ve LEGOFF, J-P. (1987), "Regional development incentives: A critical overview of the evidence", Canadian Journal of Regional Science, X (2), 149-167.
  • CRESPO-CUARESMA, J., DOPPELHOFER, G. ve FELDKIRCHER, M. (2009), The determinants of economic growth in European regions, Wiiw Working Papers No: 57, The Vienna Institute for International Economic Studies.
  • CRESPO-CUARESMA, J., FOSTER, N. ve STEHRER, R. (2011), "Determinants of regional economic growth by quantile", Regional Studies, 45 (6), 809-826.
  • ÇİLOGLU, İ. (2003), "Türk sanayinin gelişimi ve teşvikler", Hazine Dergisi Cumhuriyetin 80.Özel Sayısı, 120-133.
  • DPT (2003), İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (2003), DPT Yayınları, Ankara.
  • DPT (2010), Kamu Yatırımlarının İllere Göre Sektöre Dağılımı, http://www2.dpt.gov.tr/kamuyat/ilozet.html, (Erişim Tarihi: 19.12.2010).
  • DURAN, M.S. (1998), Türkiye'de Uygulanan Yatırım Teşvik Politikaları (1968-1998), Hazine Müsteşarlığı Araştırma ve İnceleme Dizisi, Ankara.
  • DURLAUF, S., JOHNSON, P. ve TEMPLE, J. (2005), "Growth econometrics", İçinde: Aghion, P. ve Durlauf, S. (Eds.) Handbook of Economic Growth, Volume 1, Elsevier, London, 555-677.
  • EGGER, P. ve PFAFFERMAYR, M. (2006), Spatial convergence, Papers in Regional Science, 85 (2), 199-216.
  • ERAYDIN, A. (2002), Yeni Sanayi Odakları: Yerel Kalkınmanın Yeniden Kavramsallaştırılması, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları, Ankara.
  • ERDEN, L. ve KARAÇAY-ÇAKMAK, K. (2005), "Türkiye'de yerel kalkınma ve devletin rolü: Bir yöresel panel veri analizi", Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,23 (2), 13-32.
  • FINGLETON B., ERAYpiN, A., PACI, R. (Eds.) (2003), Regional Economic Growth, SMEs and the Wider Europe, Ashgate, Aldershot.
  • FINGLETON, B. (2001), "Theoretical economic geography and spatial econometrics: dynamic perspectives", Journal of Economic Geography, 1, 201-225.
  • FINGLETON, B. (2007), A multi-equation spatial econometric model, with application to EU manufacturing productivity growth, Journal of Geographical Systems, 9 (2), 119-144.
  • FISHER, P.S. ve PETERS, A. H. (1998), Industrial Incentives: Competition Among American States and Cities, W.E. Upjohn Institute for Employment Research, Kalamazoo.
  • FUJITA, M. ve KRUGMAN, P. (2004), "The new economic geography: Past, present and the future", Papers in Regional Science, 83, 139-164.
  • GOSS, E.P. ve PHILLIPS, J. M. (1999), "Do business tax incentives contribute to a divergence in economic growth", Economic Development Quarterly, 13 (3), 217-228.
  • GREENE, W. H. (2003), Econometric Analysis, 5. Baskı, Prentice-Hall, New Jersey.
  • HIRSCHMAN, A.O. (1958), The Strategy of Economic Development, Yale University Press, New Haven.
  • HMTUGM, (2010), Yatırım Teşvik İstatistikleri Veri Tabanı, Hazine Müsteşarlığı Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • ILDIRAR, M. (2004), Bölgesel Kalkınma ve Gelişme Stratejileri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
  • INGRAM, W. ve PEARSON, S. (1981), "The impact of investment concessions on the profitability of selected firms in Ghana", Economic Development and Cultural Change, 29 (4), 831-839.
  • KALDOR, N. (1970), "The case for regional policies", Scottish Journal of Political Economy, 18, 337-348.
  • KARAÇAY-ÇAKMAK, H. ve ERDEN, L. (2004), "Yeni bölgesel kalkmma yaklaşımları ve kamu destekleme politikaları: Türkiye'den bölgesel panel veri setiyle ampirik bir analiz", Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6 (3), 77-96.
  • KGM,(2010),İller Arası Mesafeler, http://www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Uzakliklar/illerArasiMesafe.aspx, (Erişim Tarihi: 19.12.2010).
  • KİBRİTÇİOĞLU, A. (1998), "İktisadi büyümenin belirleyicileri ve yeni büyüme modellerinde beşeri sermayenin yeri", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 53, 1-4, 207-230.
  • KRUGMAN, P. (1991), Geography and Trade, MIT Press, Cambridge.
  • Küçüker, C. (2000), "Yeni ekonomik coğrafya ve kalkınma", Ekonomik Yaklaşım DERGİSİ, 11 (38), 1 -45.
  • LOH, E. S. (1995), "The effects of Jobs-targeted development incentive programs", Growth and Change, 24, 365-383.
  • LUCAS, R.E. (1988), "On the mechanics of economic development", Journal of Monetary Economics, 22 (1) 3-42.
  • MARTIN, R. (1999), "The new 'geographical turn' in economics: some critical reflections", Cambridge Journal of Economics, 23 (1), 65-91.
  • MARTIN, R. (2005), Thinking About Regional Competitiveness: Critical Issues, Background 'Think-Piece' Paper Commissioned by the East Midlands Development Agency, http://www.emda.org.uk/research/documents/research-studies/projects/RonMartinpaperl.pdf, (Erişim Tarihi: 27.4.2010).
  • MARTIN, R. ve SUNLEY, P. (1998), Slow convergence? The new endogenous growth theory and regional development, Economic Geography, 74 (3), 201-227.
  • MYRDAL, G. (1957), Economic Theory and Underdeveloped Regions, Duckworth, London.
  • OECD, (2001), Competition Policy in Subsidies and State Aid, OECD, Paris.
  • OECD, (2005), Environmentally Harmful Subsidies: Challenges for Reform, OECD, Paris.
  • OMAN, C.P. (2000), Policy competition for foreign direct investment: a study of competition among governments to attract FDI, OECD Development Centre, OECD, Paris.
  • ÖZDEMİR, M. ve BAŞKOL, M.O. (2011), "Thünen'den Krugman'a: Yeni Ekonomik Coğrafya (Gerçekten) Yeni Mi?" İçinde: TÜCAUM VI. Ulusal Coğrafya Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi, Ankara, 129-137.
  • PERROUX, F. (1950), "Economic space: theory and applications", Quarterly Journal of Economics, 64 (1) 89-104.
  • PIKE, A., RODRIGUEZ-POSE, A., ve TOMANEY, J. (2006), Local and Regional Development, Routledge, London.
  • PUİGCERVER-PENALVER, M-C. (2007), "The impact of structural funds policy on European regions' growth: A theoretical and empirical approach", The European Journal of Comparative Economics, 4 (2), 179-208.
  • RÖEMISCH, R. (2008), Regional Knowledge and Income Convergence, MicroDyn Working Paper No: 02/08, http://www.micro-dyn.eu/index.php?action=content&id=publ_wp2007-2008, (Erişim Tarihi: 7.4.2010).
  • ROGERSON, P. A. (2001), Statistical Methods for Geography, Sage Publication, London.
  • ROMER, P.M. (1986), "Increasing returns and long-run growth", Journal of Political Economy, 94 (5), 1002-1037.
  • SCHALK, H. J. ve UNTIEDT, G. (2000), "Regional investment incentives in Germany: Impacts on factor and growth", Annals of Regional Science, 34, 173-195.
  • SCOTT, AJ. (2000), "Economic geography: the great half century, Cambridge Journal of Economics", 24 (4), 483-504.
  • SERDENGEÇTİ, T. (2001), 2001 Yılı KOBÎ ve Genel Yatırım Teşvik Mevzuatı ve Uygulamaları, Hazine Müsteşarlığı, Teşvik ve Uygulama Genel Müdürlüğü, Ankara.
  • SOLOW, R.M. (1956), "A contribution to the theory of economic growth", Quarterly Journal of Economics, 70, 65-94.
  • STIMSON R.J., STOUGH, R.R. ve ROBERTS, B.H. (2006), Regional Economic Development: Analysis and Planning Strategy, 2. Baskı, Springer, Berlin.
  • STIMSON, R.J., STOUGH, R.R. ve SALAZAR, M. (2009), Leadership and Institutions in Regional Endogenous Development, Edward Elgar, Cheltenham.
  • STOUGH, R.R., STIMSON, RJ. ve NIJKAMP, P. (2011), "An Endogenous Perspective on Regional Development and Growth", İçinde: Kourtit, K., Nijkamp, P. ve Stough, R. R., (Eds.) Drivers of Innovation, Entrepreneurship and Regional Dynamics, Springer, Heidelberg, 3-20.
  • TBB (2010), İllere ve Bölgelere Göre Banka ve Sektör Bilgileri Veri Sorgulama Sistemi, http://www.tbb.org.tr/tr/Banka_ve_Sektor_Bilgileri/igb.aspx, (Erişim Tarihi: 29.12.2010).
  • TPE (2010), Patent ve Faydalı Model İstatistikleri, http://www.tpe.gov.tr/portal/default2.jsp?sayfa=136, (Erişim Tarihi: 23.12.2010).
  • TÜİK (2010), Karşılaştırmalı Bölgesel İstatistikler Veri Sorgulama Sistemi, http://tuikapp.tuik.gov.tr/Bolge^el/menuAction.do, (Erişim Tarihi: 19.12.2010).
  • UNCTAD (2000), Tax Incentives and Foreign Direct Investment: A Global Survey, United Nations, New York.
  • UNCTAD (2004), Incentives, United Nations Publications, New York.
  • WTO (2006), World Trade Report 2006: Exploring the Link Between Subsidies, Trade, and the WTO, World Trade Organization, Geneva.
  • YAVAN, N. (2006), Türkiye'de Doğrudan Yabancı Yatırımların Lokasyon Seçimi, Ünal Aysal Tez Değerlendirme Yarışması Dizisi, İktisadi Araştırmalar Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • YAVAN, N. (2011), Teşviklerin Sektörel ve Bölgesel Analizi: Türkiye Örneği, Ekonomik ve Mali Araştırma Yarışması, Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yayınları, Ankara.
Ekonomik Yaklaşım-Cover
  • ISSN: 1300-1868
  • Yayın Aralığı: 3
  • Yayıncı: Ekonomik Yaklaşım Derneği
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

An empirical study on the wage and price stickiness of us economy (1990-2009)

Leyla BAŞTAV

Türkiye ekonomisi'nde dışa açılma ve teknolojik değişim: Büyük sanayi sermayesi örneği

Demet Özmen YILMAZ, Recep Koray YILMAZ

"Maliye"ye alternatif bir yaklaşım olarak mali sosyoloji: Öncüler

Mesut SERT

Teşviklerin bölgesel ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Ampirik bir analiz

Nuri YAVAN

İktisat teorisinde unutulmuş bir kavram: "Mekân"

Ebru ARICIOĞLU