KÜRESEL KRİZ VE KÜLTÜRÜN FİNANSMANI: AB ÖRNEĞİ ve TÜRKİYE HAKKINDA GENEL BİR DEĞERLENDİRME

Türkiye'de tiyatroların özelleştirilmesine yönelik çalışmalar ilgili bakanlıklarca sürdürülürken, konu hem sanatsal hem de siyasi platformda tartışılmaktadır. Sözkonusu tartışmanın iktisadi analiz çalışmaları ise geri planda kalmaktadır. Makalenin amacı, küresel kriz sürecinde AB ve Türkiye'deki kültür alanlarının finansman ve yönetimini incelemek ve bu çerçevede Türkiye'de tartışılmakta olan tiyatroların özelleştirilmesi konusunu analiz etmektir. Makalede farklı kültür politikaları teorik ve ampirik olarak incelenmiştir. Buna göre her bir ülkenin kültür politikası, o ülkenin iktisadi, siyasi ve toplumsal özelliklerine göre şekillenmektedir. Elde edilen bulgulara dayanarak, kriz sürecinde Avrupa Birliği ve Türkiye'de kültür politikalarının ve kültüre ayrılan kamusal kaynakların, ülkelerin iktisadi koşullarının yanı sıra özellikle de siyasi tercihlerden etkilendiği görülmüştür

Global Crisis and Financing of Cultural Policies: A General Evaluation on the case of EU and on Turkey

While studies regarding the privatization of theaters in Turkey are in progress in related ministries, the subject is discussed both in artistic and in political platforms. But the economic analysis of the debate is not discussed sufficiently. The purpose of this article is to examine administrative and financing methods of the cultural industries in the EU and in Turkey during the last global crisis and also in this context to analyze a debate on the privatization of theaters in Turkey. In the article cultural policies are analyzed in theoretical and empirical area. Accordingly, in each country the preferred sphere of culture and its administrative and financing stucture are determined by that country’s cultural policy. According to the main findings of the article, during the crisis cultural policies and public resources allocated to culture in the European Union and Turkey are affected not only by countries’ economic conditions but also by their political preferences in particular

___

  • Ada, S. (2009a). Giriş. Türkiye’de Kültür Politikalarına Giriş içinde (ss.1-5). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları No: 252.
  • Ada, S. (2009b). Bir Yeni Kültür Politikası İçin. Serhan Ada ve H. Ayça İnce (Ed), Türkiye’de Kültür Politikalarına Giriş içinde (ss.81-109). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları No: 252.
  • Ada, S. (2011). Kültür Politikamız: Yeni Gelişmeler, Yeni Eğilimler. Türkiye’de Sivil Toplum Gözüyle Türkiye Kültür Politikası Raporu içinde (ss. 35-42). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 356. Kültürel İncelemeler 8.
  • Akdede, S. H. (2011). Kültür ve Sanatın Politik Ekonomisi- Devlet Tiyatroları Örneği. Ankara: Efil Yayınevi.
  • Akdede, S. H. (2012). Devlet Tiyatroları’nın Özelleştirilmesinin (Kapatılmasının) Politik Ekonomisi. İktisat ve Toplum, 19-20, 112-117.
  • Avkıran, M. (1.Mayıs.2012). Avrupa’da Üç Ana Kategori. Radikal.
  • Bonet, L. & Donato, F. (2011). The Financial Crisis and its Impact on the Current Models of Governance and Management of the Cultural Sector in Europe. Journal of Cultural Management and Policy, 4-11, http://www.encatc.org/pages/fileadmin/user_upload/Journal/JOURNAL_ART_BON ET_DONATO_2011.pdf (Erişim Tarihi: 15.06.2012).
  • BUMKO-Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (2012a). Fonksiyonel Sınıflandırmaya Göre Giderler 2006-2011, www.bumku.gov.tr/TR,165/merkeziyonetim-butce-giderleri-2006-2011.html (Erişim Tarihi: 20.11.2012).
  • BUMKO- Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (2012b). 2012 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu İcmali, http://www.bumko.gov.tr/Eklenti/1394,2012genelfonksiyonelpdf.pdf?0 (Erişim Tarihi: 20.11.2012).
  • BUMKO- Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (2013). Bütçe Kanunu ve Ekleri, http://www.bumko.gov.tr/TR,926/butce-kanunu-ve-ekleri.html (Erişim Tarihi: 20.02.2013).
  • Cliche, D. & Mitchell, R. & Wiesand, A. & Heiskanen I. & Dal Pozzolo, L. (2002). The Creative Europe: On Governance and Management of Artistic Creativity in Europe. European Research Institute for Comparative Cultural Policy and the Arts (ERICARTS), http://www.ericarts.org/web/files/72/en/creativeeurope-extract.pdf (Erişim Tarihi: 15.09.2012).
  • Compendium (2012). Cultural Policies and Trends in Europe-Countries. http://www.culturalpolicies.net/web/countries.php (Erişim Tarihi: 20.10.2012). Council of Europe/ERICarts (2012). Compendium of Cultural Policies and Trends in Europe. 13th edition, www.culturalpolicies.net/web/countries.php (Erişim Tarihi: 21.11.2012).
  • DTGM-(Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü) (2013a). Faaliyet Raporları, http://www.devtiyatro.gov.tr/hakkimizda-strateji.html (Erişim Tarihi: 17.02.2013).
  • DTGM-(Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü). (2013b). Performans Programı, http://www.devtiyatro.gov.tr/hakkimizda-strateji.html (Erişim Tarihi: 18.02.2013).
  • Eurostat (2011a). Methodology (Pocketbook 2011), http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/culture/methodology (Erişim Tarihi: 22.11.2012).
  • Eurostat (2011b). Cultural Statistics, Publications Office of the European Union Luxembourg, http://epp.eurostat.ec.europa.eu/cache/ITY_OFFPUB/KS-32-10- 374/EN/KS-32-10-374-EN.PDF (Erişim Tarihi: 22.11.2012).
  • İnce, A. (2011). Günümüz Türkiyesi’nde Kültür Politikaları: Giriş ve Genel Bakış. Türkiye’de Sivil Toplum Gözüyle Türkiye Kültür Politikası Raporu içinde (ss. 45- 53), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 356, Kültürel İncelemeler 8.
  • Inkei, P. (2010). The effects of the Economic Crisis on Culture, Culture and the Policies of Change Culture, WatchEurope Conference EESC Headquarters, Brussels, http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/cwe/Effects_Inkei_EN.pdf (Erişim Tarihi: 03.06.2012).
  • Inkei, P. (2011). Results of a 2011 Survey with Governments on Culture Budgets and the Financial Crisis and Culture, Strasbourg, 3 – 4 May 2011,
  • http://www.coe.int/t/dg4/cultureheritage/culture/cdcult/plenary_session/session10_m ai11/04add_EN.pdf (Erişim Tarihi: 03.08.2012).
  • Keresnyei, K. (2011). The Cultural Industry of the EU in the Light of the Economic Crisis. Culture in/and Crisis, Fifth Annual Conference of the University Network of the European Capitals of Culture, UNEECC Forum Volume 4, Belgium, 27- 28.10.2011, 115-122, www.uneecc.org/userfiles/FİLE/UNeECC%20preceedings/IV%20 (Erişim Tarihi: 29.10.2012).
  • Klamer, A. & Petrova, L. & Mignosa, A. (2006). Financing the Arts and Culture in the European Union, European Parlament, Brussels, www.culturalpolicies.net/web/files/134/en/Financing_the_Arts_and_Culture_in_the _EU.pdf (Erişim Tarihi: 14.10.2012).
  • Kutlu, Ü. Z. & Aksoy, A. (2011). Kültürel Haklar, Kültürel Çeşitlilik ve Katılımsı Kültür Politikaları, Türkiye’de Sivil Toplum Gözüyle Türkiye Kültür Politikası Raporu içinde (ss. 105-112), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları 356, Kültürel İncelemeler 8.
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı (2010). 2010-2014 Stratejik Planı, Ankara, www.kultur.gov.tr/Eklenti/3968,stratejikplanpdf.pdf?1 (Erişim Tarihi: 09.11.2012).
  • Mitchell, R. (2002). Cultural Policy Evaluation as a Means of a Schemata Construction and as a Policy Instrument, The Second International Conference on Cultural Policy Research, Te Papa, Wellington, New Zealand, 23-26 Janıary 2002.1-17, http://www.culturalpolicies.net/web/files/137/en/mitchell.pdf (Erişim Tarihi: 02.11.2012).
  • Moldoveanu, M. & Ioan-Franc, V. (2011). The Impact of the Economic Crisis on Culture. Review of General Management, 14 (2), 15-35, http://www.managementgeneral.ro/pdf/2_2011_2.pdf (Erişim Tarihi: 29.10.2012).
  • OECD (2006). Factbook 2006 - Economic, Environmental and Social Statistics, http://hermia.sourceoecd.org/vl=19020216/cl=11/nw=1/rpsv/factbook/ (Erişim Tarihi: 14.10.2012).
  • Seçkin, A. (2009). Türkiye’deki Kültür Politikalarının Ekonomi Politiği. Serhan Ada ve H. Ayça İnce (Ed), Türkiye’de Kültür Politikalarına Giriş içinde (ss. 111-127), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları No: 252.
  • SICA (2010). The Economic Crisis and the Prospects for Art and Culture in Europe. Dutch Centre for International Cultural Activities, http://www.culturalpolicies.net/web/files/83/en/en_crisis_and_prospects_for_art_an d_culture_in_europe_oct2010.pdf (Erişim Tarihi: 29.10.2012).
  • Smith, M. (2010). Arts Funding in a Cooler Climate: Subsidy, Commerce and The Mixed Economy of Culture in The UK. Art&Business, London, 1-24, http://artsandbusiness.org.uk/media%20library/Files/communications/ArtsFundingin aCoolerClimateFINAL.pdf (Erişim Tarihi: 09.10.2012).
  • Tekerek, N. & Tekerek, İ. (2008). Devlet, İşletmecilik, Meta-Ürün ve Tiyatro İlişkisi. Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 25, 21-36, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/13/980/12003.pdf (Erişim Tarihi: 11.10.2012).
  • Tomova, B. (2004). Market Mechanisms of Financing Culture in Accession Countries. Central European University Centre for Policy Studies and the Open Society Institute–Budapest, http://www.policy.hu/tomova/finalrp.pdf (Erişim Tarihi: 14.10.2012).
  • Toth, A. (2011). The Modified Role Of The State In Cultural Financing As A Reaction To The Economic Crisis. Culture in/and Crisis, Fifth annual Conference of the University Network of the European Capitals of Culture, UNEECC Forum Volume 4, Belgium, 27-28.10.2011, 226-236, www.uneecc.org/userfiles/FİLE/UNeECC%20preceedings/IV%20 (Erişim Tarihi: 29.10.2012).
  • TÜİK. (2008). Zaman Kullanım İstatistikleri 2006. Ankara: Yayın No: 3120, http://www.tuik.gov.tr/Kitap.do?metod=KitapDetay&KT_ID=7&KITAP_ID=138 (Erişim Tarihi: 14.05.2012).
  • TÜİK. (2012). Kültür İstatistikleri 2011. Ankara: Yayın No: 3882, www.turkstat.gov.tr/IcerikGetir.do?istab_id=42 (Erişim Tarihi: 13.02.2013).
  • Üstel, F. (2009). Kültür Politikalarına Bakış: Sorunlar ve Tartışmalar. Serhan Ada ve H. Ayça İnce (Ed.), Türkiye’de Kültür Politikalarına Giriş içinde (ss. 7-23), İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları No: 252.
  • Wiesand, A.J. (2011). The Financial Crisis and its Effects on Public Arts Funding. Cultural Policies and Trends in Europe (COMPENDIUM), http://www.culturalpolicies.net/web/compendium-topics.php?aid=174. (Erişim Tarihi: 11.10.2012).
  • Wolf-Csanady, E. (1999). Cultural Regions: A Model of Innovative Public Financing of the Arts?. International Journal of Cultural Policy, 5(2), 255-268, http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/10286639909358102#preview (Erişim Tarihi: 14.10.2012)