NPL ve Makroekonomik Göstergeler Arasındaki İlişkinin MTAR Modeli ile Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi
Banka bilançolarındaki varlık kalitesinin finansal krizlerin temel etkenlerinden olduğu 90’lı yıllardan itibaren yaşanan krizlerle ve yapılan akademik araştırmalarla daha fazla anlaşılmaya başlanmıştır. Kredi riskinin makro belirleyicilerinin ne olduğu, diğer taraftan hangi makroekonomik faktörlerin kredi riski üzerinde etken olabileceği konuları tartışılmıştır. Bu çalışma, Türkiye’deki bankaların ekonomi içerisindeki şekillendirici etkin rolü ve konumu göz önünde bulundurularak, banka aktiflerinin öncül göstergelerinden olan sorunlu kredi oranları (NPL) ile ilişkilendirilebilecek makroekonomik göstergelerin tespit edilmesi amacıyla yapılmıştır. NPL oranı ile işsizlik, enflasyon, GSYİH oranları, kredi hacmi ve sanayi üretim endeksi gibi bazı makroekonomik göstergeler arasındaki uzun dönem denge ve nedensellik ilişkisi doğrusal olmayan eşbütünleşme testi olan Momentum Eşik Değerli Otoregresif Model (MTAR) ile analiz edilmiştir. Analiz, 1999/IV. dönem ile 2020/IV. dönem arasındaki 85 adet gözlem sayısını içermektedir. MTAR vektör hata düzeltme modeli ve nedensellik testi ile yapılan bu koentegrasyon analizi, NPL oranları ile enflasyon oranları arasında doğrusal olmayan, asimetrik bir nedensellik ilişkisi bulunduğuna işaret etmektedir.
Anahtar Kelimeler:
NPL, Eşbütünleşme, Momentum Eşik Değer, Doğrusallık, Asimetrik İlişki
Cointegration and Causality Analysis of the Relationship Between NPL and Macroeconomic Indicators with MTAR Model
The fact that the quality of assets in the balance sheets of banks is one of the main factors of financial crises has started to be understood more with the crises experienced and academic research since the 90s. The macro determinants of credit risk and on the other hand, which macroeconomic factors can be effective on credit risks are discussed. This study was carried out to determine the macroeconomic indicators that can be associated with NPL, which is one of the main indicators of bank assets. The long-run relationships of causality between NPL rates and some macroeconomic indicators such as unemployment, inflation, GDP rates, credit volume, and industrial production index were analyzed with Momentum Treshold Autoregressive Model (MTAR). The analysis includes 85 observations between the 1999/IV period and the 2020/IV period. This cointegration analysis using the MTAR vector error correction model and causality test indicates that there is a non-linear, asymmetric causal connection between NPL rates and inflation rates.
Keywords:
Cointegration, Momentum Threshold Model, Linearity, Asymmetrical Relationship, NPL,
___
- Apan, M. and İslamoğlu, M. (2019). Determining the relationship between non-performing loans, economic growth, and asset size: An application in Turkish participation banking sector. Afro Eurasian Studies, 8(1): 106-123.
- Balke, N.S. and Fomby, T.B. (1997). Threshold cointegration. International Economic Review, 38(3): 627-645. https://doi.org/10.2307/2527284
- Beck, T., Demirgüç-Kunt, A. and Levine, R. (2006). Bank concentration, competition and crises: First results. Journal of Banking and Finance, 30(5): 1581-1603.
- Bernanke, B. (1988). Monetary policy transmission: Through money or credit. Business Review, Federal Reserve Bank of Philadelphia, November/December, 3-11.
- Candan, H. ve Özün, A. (2006). Bankalarda risk yönetimi ve Basel II. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, I. Baskı.
- Demirgüç-Kunt, A. and Detragiache, E. (1998). The Determinants of banking crises in developing and developed countries. IMF Economic Review, 45(1): 81-109.
- Dickey, D.A. and Fuller, W.A. (1981). Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 49: 1057-1072. https://doi.org/10.2307/1912517
- Eğilmez, M., ve Kumcu, E. (2004). Ekonomi politikası. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Enders, W. and Siklos, P. (2001). Cointegration and threshold adjustment. Journal of Business and Economic Statistics, 19(2): 166-176.
- Engle, R.F. and Granger, C.W.J. (1987). Cointegration and error correction: Representation, estimation and testing. Econometrica, 55(2): 251-76.
- Escribano, A. (2004). Nonlinear error correction: The case of money demand in the United Kingdom (1878-2000). Macroeconomic Dynamics, 8(1): 76-116.
- Genç, E. ve Şaşmaz, M.Ü. (2016). Takipteki banka kredilerinin makroekonomik belirleyicileri: Ticari krediler örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 36: 119-129.
- Godlewski, C.J. (2004). Capital regulation and credit risk taking: Empirical evidence from banks in emerging market economies. Large Research Center, Universite Robert Schuman Institut d’Etudes Politiques, France. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.588163
- Damodar G., Porter G. and Down C. (2017). Temel Ekonometri (Beşinci Baskı). Çevirenler: Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen. Literatür Yayıncılık, İstanbul.
- Güriş, B. (2020). R Uygulamalı doğrusal olmayan zaman serileri analizi. İstanbul: Der Yayınları (202-207).
- Hasan, I. and Wall, L.D. (2004). Determinants of the loan allowance: Some cross-country comparisons. Financial Review, 39(1), 129-152.
- JanSchneider, R. (2015). Retail fuel price adjustment in Germany: A threshold cointegration approach. Energy Policy, 78: 1-10.
- Karahanoğlu, İ. and Ercan, H. (2015). The Effect of macroeconomic variables on non-performing loans in Turkish banking sector. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39): 883-883.
- Karamustafa, C. (2021). Türkiye’de sorunlu krediler ile makroekonomik değişkenler arasındaki ilişkinin incelenmesi: Türkiye örneği (Yayınlanmış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, Bankacılık Anabilim Dalı. İstanbul.
- Maki, D. and Kitasaka, S.I. (2006). The equilibrium relationship among money, income, prices, and interest rates: Evidence from a threshold cointegration test. Applied Economics, 38(13): 1585-1592
- Mileris, R. (2014). Macroeconomic factors of non-performing loans in commercial banks. Ekonomika, 93(1): 22-39.
- Mishkin, F.S. (2004). The economics of money, banking and financial markets (7th Edition). United States of America: The Addison Wesley.
- Nkusu, M. (2011). Nonperforming loans and macrofinancial vulnerabilities in advanced economies (IMF Working Paper). Retrieved from: https://doi.org/10.5089/9781455297740.001
- Özel, Ö. ve Sayılgan, G. (2021). Türkiye bankacılık sektörü takipteki krediler görünümü, takibe dönüşüm oranı ve bazı hesaplama önerileri. Bankacılar Dergisi, 119: 77-104.
- Park, J.H. and Lei Z. (2012). Macroeconomic and bank-specific determinants of the U.S. non-performing loans: Before and during the recent crisis. Simon Fraser University, Canada.
- Podpiera, J. and Weill, L. (2008). Bad luck or bad management? Emerging banking market experience. Journal of Financial Stability, 4(2): 135-148.
- Poyraz, E. ve Arlı, O.E. (2019). Dövizdeki volatilitenin takipteki krediler üzerine etkisi: Türkiye örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 84: 133-114.
- Seval, B. (1990). Kredilendirme süreci ve kredi yönetimi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Muhasebe Enstitüsü Yayınları, Yayın, 59.
- Sevinç, D. (2021). Türkiye'de takipteki banka kredileri ile makroekonomik faktörler arasındaki ilişki. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2): 609-629.
- Şahbaz, N. ve İnkaya, A. (2014). Türk bankacılık sektöründe sorunlu krediler ve makro ekonomik etkileri. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1): 69-82.
- Tsagkanos A. and Siriopoulos C. (2015). Stock markets and industrial production in north and south of Euro-zone: Asymmetric effects via threshold cointegration approach. The Journal of Economic Asymmetries, 12: 162-172.
- Vardar, G. and Özgüler, İ.C. (2015). Short term and long-term linkages among non-performing loans, macroeconomic and bank-spesific factors: An empirical analysis for Turkey. Ege Akademik Bakış, 15(3): 313-325.
- Vatansever, M. and Hepşen, A. (2013). Determining impacts on non-performing loan ratio in Turkey. Journal of Finance and Investment Analysis, 2(4): 119-129.
- Yağcılar, G. ve Demir S. (2015). Türk bankacılık sektöründe takipteki kredi oranları üzerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 7(1): 221-229.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2019
- Yayıncı: Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Derneği