Sevinç YARAŞIR TÜLÜMCE, Fatih AKÇAY, Ersin YAVUZ

Tanzi ve Patinkin Etkisinin Panel Veri Analizi: Euro Bölgesi Ülkeleri

Enflasyonun bütçe dengesi üzerindeki etkisi, ekonomi yazınında araştırmalara konu olan bir alandır. Enflasyonun vergi gelirleri ve kamu harcamaları kanalıyla, bütçe dengesi üzerinde meydana getirdiği değişiklikler Tanzi ve Patinkin etkileri olarak anılmaktadır. Enflasyonun vergi gelirlerinin reel değerini aşındırması ile bütçe açıklarının artması Tanzi Etkisi olarak adlandırılırken, enflasyonun kamu harcamalarının reel değerini düşürmesi ile bütçe dengesinin olumlu yönde etkilenmesi Patinkin Etkisi olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada, 16 EURO Bölgesi ülkesi için 1995-2020 yılları arasında Tanzi ve Patinkin etkilerinin varlığı ikinci nesil panel veri yöntemleri ile incelenmektedir. Westerlund (2007) tarafından önerilen panel eşbütünleşme yönteminin sonuçlarına göre enflasyon ile bütçe dengesi arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmektedir. Ancak bu ilişkide Tanzi veya Patinkin etkilerinden hangisinin geçerli olduğunu saptamak amacıyla Pesaran (2006) tarafından geliştirilen CCEMG panel eşbütünleşme tahmincisinden yararlanılmaktadır. Tahminciden elde edilen bulgular, incelenen EURO Bölgesi ülkelerinde Tanzi etkisinin geçerli olduğuna dair kanıtlar sunmaktadır. Sonuçlara göre, vergi tahsil süreçlerinin enflasyondan en az etkilenecek şekilde yapılandırılması sürdürülebilir mali disiplin açısından önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Tanzi Etkisi, Patinkin Etkisi, Panel Eşbütünleşme

Panel Data Analysis of Tanzi and Patinkin Effects: Eurozone Countries

The effect of inflation on the budget balance is an area that has been the subject of research in the economic literature. The changes caused by inflation on the budget balance through tax revenues and public expenditures are referred to as the Tanzi and Patinkin effects. The increase in the budget deficits due to inflation eroding the real value of tax revenues is called the Tanzi Effect, while the positive effect of the budget balance due to the inflation decreasing the real value of public expenditures is defined as the Patinkin Effect. In this study, the existence of Tanzi and Patinkin effects for 16 Eurozone countries between 1995 and 2020 is examined with second generation panel data methods. According to the results of the panel cointegration method proposed by Westerlund (2007), a cointegration relationship is determined between inflation and the budget balance. However, the CCEMG panel cointegration estimator developed by Pesaran (2006) is used to determine whether the Tanzi or Patinkin effects are valid in this relationship. Findings from the estimator provide evidence that the Tanzi effect is valid in the Eurozone countries studied. According to the results, structuring the tax collection processes in a way that is least affected by inflation is important for sustainable fiscal discipline.

Keywords:

Tanzi Effect, Patinkin Effect, Panel Cointegration,

PDF

___

Abdioğlu, Z. ve Terzi, H. (2009), Enflasyon ve bütçe açıkları ilişkisi: Tanzi ve Patinkin etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 195-211. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/atauniiibd
Akçay, O. C., Alper, C. E. and Özmucur, S. (1996). Budget deficit, money supply and inflation: Evidence from low and high frequency data for Turkey. Retrieved from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.196.5123&rep=rep1&type=pdf
Akçay, O. C., Alper, C. E. and Özmucur, S. (2001). Budget deficit, inflation and debt sustainability: Evidence form Turkey (1970-2000). Retrieved from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.194.7155
Alavirad, A. (2003). The effect of inflation on government revenue and expenditure: The case of the Islamic Republic of Iran. Opec Review, 27(4), 331-341. https://doi.org/10.1111/j.0277-0180.2003.00074.x
Altıntaş, H., Çetintaş, H. ve Taban, S. (2008). Türkiye’de bütçe açığı, parasal büyüme ve enflasyon arasındaki ilişkinin ekonometrik analizi: 1992–2006. Anadolu University Journal of Social Sciences, 8(2), 185-208. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ausbd
Altunöz, U. (2018). Enflasyon ve bütçe açıkları arasındaki ilişki bağlamında Olivera Tanzi ve Patinkin etkisinin Türkiye’de geçerliliği. Vergi Dünyası Dergisi, 438, 21-33. Erişim adresi: https://www.vergidunyasi.com.tr/
Anušić, Z. and Švaljek, S. (1996). Olivera-Tanzi Effect: Theory and its manifestation in the Croatian stabilization programme. Croatian Economic Survey, 3, 73-102. Retrieved from https://hrcak.srce.hr/6367
Barnhart, S. W. and Darrat, A. F. (1988). Budget deficits, money growth and causality: Further OECD evidence. Journal of International Money and Finance, 7(2), 231-242. https://doi.org/10.1016/0261-5606(88)90018-6
Bayrak, M. ve Kanca, O. C. (2013). Türkiye’de 1970-2011 yılları arasında oluşan ekonomik ve siyasi gelişmelerin seyri. Akademik Bakış Dergisi, 35, 1-20. Erişim adresi: https://www.akademikbakis.org/
Beşer, M. K. (2007). Bootstrap VAR modeller ve Türkiye’de Tanzi etkisi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 89-108. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/ijmeb
Biçen, Ö. F., Görüş, M. Ş. ve Türköz, K. (2015). Olivera-Tanzi ve Patinkin etkilerinin Türkiye’de geçerliliğinin incelenmesi. Maliye Dergisi, 168, 170-185. Erişim adresi: https://www.hmb.gov.tr/maliye-dergisi
Bozkurt, C. ve Göğül, P. K. (2010). Para ve maliye politikalarının koordinasyonu. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 2(2), 27-44. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/kilisiibfakademik
Breusch, T. S. and Pagan, A. R. (1980). The Lagrange multiplier test and its applications to model specification in econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1), 239-253. https://doi.org/10.2307/2297111
Buchanan, J. M. (1976). Barro on the Ricardian equivalence theorem. Journal of Political Economy, 84(2), 337-342. Retrieved from https://www.journals.uchicago.edu/
Cardoso, E. (1998). Virtual deficits and the Patinkin effect. IMF Staff Papers, 45(4), 619-646. https://doi.org/10.2307/3867587
Catao, L. A. V. and Terrones, M. E. (2005). Fiscal deficits and inflation. Journal of Monetary Economics, 52(3), 529-554. https://doi.org/10.1016/j.jmoneco.2004.06.003
Chang, Y. (2004). Bootstrap unit root tests in panels with cross-sectional dependency. Journal of Econometrics, 120, 263-293. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(03)00214-8
Cottarelli, C., Griffiths, M. and Moghadam, R. (1998). The nonmonetary determinants of inflation: A panel data study (IMF Working Paper No. 98/23). Retrieved from https://www.imf.org/en/Publications/WP/Issues/2016/12/30/The-Nonmonetary-Determinants-of-Inflation-A-Panel-Data-Study-2517
Çakmak, U. ve Gökçe, A. (2018). Türkiye ekonomisinde enflasyon ve kamu sektörü açığı arasındaki dinamik ilişkiler ve makro-ekonomik yansımaları 1975-2016. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 73-89. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/seyad
Çavuşoğlu, A. T. (2005). Vergi gelirleri ve kamu harcamaları açısından enflasyon: Tanzi ve ters Tanzi etkileri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 35-52. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ahbvuibfd
Çetintaş, H. (2005). Türkiye’de bütçe açıkları enflasyonun nedeni midir? İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 229, 115-127. Erişim adresi: http://www.iif.com.tr/index.php/iif/index
Darrat, A. F. (1985). Inflation and federal budget deficits: Some empirical results. Public Finance Quarterly, 13(2), 206-215. https://doi.org/10.1177/109114218501300205
Doğru, B. (2014). Yüksek enflasyon dönemlerinde bütçe açığı ve enflasyon arasında nedensellik ilişkisi var mıdır? 1978-2002 dönemi Türkiye örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(1), 113-129. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/oguiibf
Domaç, İ. and Yücel, E. M. (2005). What triggers inflation in emerging market economies? Review of World Economies, 141(1), 141-164. doi:10.1007/s10290-005-0019-7
Egeli, H. (1999). Gelişmekte olan ülkelerde bütçe açıkları. Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(4), 1-14. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd
Erdoğan, S. ve Erdoğan, A. (2018). Türkiye’de Tanzi ve Patinkin etkilerinin VAR yöntemiyle analizi (2006-2017). Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-10. Erişim adresi: http://aksarayiibd.aksaray.edu.tr/tr/
Fischer, S., Sahay, R. and Végh, C. A. (2002). Modern hyper- and high inflations. Journal of Economic Literature, 40(3), 837-880. https://doi.org/10.1257/002205102760273805
Giannaros, D. S. and Kolluri, B. R. (1985). Deficit spending, money, and inflation: Some international empirical evidence. Journal of Macroeconomics, 7(3), 401-417. https://doi.org/10.1016/0164-0704(85)90079-5
Günaydın, İ. (2001). Türkiye’de kamu kesimi açıkları ve enflasyon. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 16(181), 62-77. https://doi.org/10.3848/iif.2001.181.2032
Günaydın, İ. (2004). Bütçe açıkları enflasyonist midir? Türkiye üzerine bir inceleme. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 158-181. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/deusosbil
Han, S. and Mulligan, C. B. (2008). Inflation and the size of government. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, 90(3-2), 245-267. Retrieved from https://citeseerx.ist.psu.edu
Hanif, M. N. and Arby, M. F. (2003). Monetary and fiscal policy coordination (MPRA Paper No. 10307). Retrieved from https://mpra.ub.uni-muenchen.de/10307/
Hondroyiannis, G. and Papapetrou, E. (1997). Are budget deficits inflationary? A cointegration approach. Applied Economics Letters, 4(8), 493-496. https://doi.org/10.1080/758536632
İnsel, A. (1995). The relationship between the inflation rate and money financed deficit in Turkey: 1977-1993 (The University of New South Wales, School of Economics, Discussion Paper No. 95/31) Retrieved from https://EconPapers.repec.org/RePEc:fth:nesowa:95/31
Karras, G. (1994). Macroeconomics effects of budget deficit: Further international evidence. Journal of International Money and Finance, 13(2), 190-210. https://doi.org/10.1016/0261-5606(94)90015-9
Kesbiç, C. Y., Baldemir, E. ve Bakımlı, E. (2004). Bütçe açıkları ile parasal büyüme ve enflasyon arasındaki ilişki: Türkiye için bir model denemesi. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 11(2), 27-39. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/yonveek
King, R. G. and Plosser, C. I. (1985). Money, deficits, and inflation. Carnegie Rochester Conference Series on Public Policy, 22, 147–196. https://doi.org/10.1016/0167-2231(85)90031-4
Leeper, E. M. (1991). Equilibria under “active” and “passive” monetary and fiscal policies. Journal of Monetary Economics, 27(1), 129-147. https://doi.org/10.1016/0304-3932(91)90007-B
Lin, H. Y. and Chu, H. P. (2013). Are fiscal deficits inflationary? Journal of International Money and Finance, 32(C), 214-233. https://doi.org/10.1016/j.jimonfin.2012.04.006
Mehrara, M., Soufiani, M. B. and Razaei, S. (2016). The impact of government spending on inflation through the inflationary environment, STR approach. World Scientific News, 37, 153-167. Retrieved from http://www.worldscientificnews.com/
Metin, K. (1995). An integrated analysis of Turkish inflation. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 57(4), 513-533. Retrieved from https://onlinelibrary.wiley.com/journal/14680084
Metin, K. (1998). The relationship between inflation and the budget deficit in Turkey. Journal of Business and Economic Statistics, 16(4), 412-422. https://doi.org/10.1080/07350015.1998.10524781
Mohammad, S. D., Wasti, S. K. A., Lal, I. and Hussain, A. (2009). An empirical investigation between money supply, government expenditure, output & prices: The Pakistan evidence. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 17, 60-68. Retrieved from https://www.ssrn.com/index.cfm/en/
Narayan, P. K., Narayan, S. and Prasad, A. D. (2006). Modeling the relationship between budget deficit, money supply and inflation in Fiji. Pacific Economic Bulletin, 21(2), 103-116. Retrieved from https://www.anu.edu.au/
Neyapti, B. (2003). Budget deficits and inflation: The roles of central bank independence and financial market development. Contemporary Economic Policy, 21(4), 458-475. https://doi.org/10.1093/cep/byg025
Nguyen, V. B. (2015). Effects of fiscal deficit and money M2 supply on inflation: Evidence from selected economies of Asia. Journal of Economics, Finance & Administrative Science, 20(38), 49-53. Retrieved from https://www.ssrn.com/index.cfm/en/
OECD. (2021a). General government deficit (indicator) [Dataset]. Retrieved from https://data.oecd.org/gga/general-government-deficit.htm#indicator-chart
OECD. (2021b). Inflation (CPI) (indicator) [Dataset]. Retrieved from https://data.oecd.org/price/inflation-cpi.htm
Okafor, C. A. and Eiya, O. (2011). Determinants of growth in government expenditure: An empirical analysis of Nigeria. Research Journal of Business Management, 5(1), 44-50. Retrieved from http://eprints.covenantuniversity.edu.ng/
Oktayer, A. (2010). Türkiye’de bütçe açığı, para arzı ve enflasyon ilişkisi. Maliye Dergisi, 158, 431-447. Erişim adresi: https://www.hmb.gov.tr/maliye-dergisi
Oladipo, S. and Akinbobola, T. (2011). Budget deficit and inflation in Nigeria: A causal relationship. Journal of Emerging Trends in Economics and Management Sciences, 2(1), 1-8. Retrieved from https://journals.co.za/
Olayungbo, D. O. (2013). Government spending and inflation in Nigeria: An asymmetry causality test. International Journal of Humanities and Management Sciences (IJHMS), 1(4), 238-242. Retrieved from http://ijhms.journalsweb.org/
Olivera, J. H. G. (1967). Money, prices and fiscal lags: A note on the dynamics of inflation. PSL Quarterly Review, 20(82), 258-267. https://doi.org/10.13133/2037-3643/11702
Özmen, M. ve Koçak, F. İ. (2012). Enflasyon, bütçe açığı ve para arzı ilişkisinin ARDL yaklaşımı ile tahmini: Türkiye örneği. Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(1), 1-19. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuiibfd
Özyılmaz, A. (2016). Para ve maliye politikaları arasındaki koordinasyonun makroekonomik değişkenler üzerindeki etkinliği. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 28-34. Erişim adresi: http://www.ibaness.org/journals/bnejss
Patinkin, D. (1993). Israel’s stabilization program of 1985, or some simple truths of monetary theory. Journal of Economic Perspectives, 7(2), 103-128. https://doi.org/10.1257/jep.7.2.103
Pekarski, S. (2011). Budget deficits and inflation feedback. Structural Change and Economic Dynamics, 22(1), 1-11. https://doi.org/10.1016/j.strueco.2010.09.002
Pesaran, H. M. and Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142, 50-93. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2007.05.010
Pesaran, M. H. (2006). Estimation and inference in large heterogeneous panels with a multifactor error structure. Econometrica, 74(4), 967-1012. https://doi.org/10.1111/j.1468-0262.2006.00692.x
Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross-section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22, 265-312. https://doi.org/10.1002/jae.951
Pesaran, M. H., Ullah, A. and Yamagata, T. (2008). A bias adjusted LM test of error cross-section independence. The Econometrics Journal, 11(1), 105-127. https://doi.org/10.1111/j.1368-423X.2007.00227.x
Sağbaş, İ. (2017). Vergi teorisi ve politikası. Ankara: Arıkan Yayınları.
Sandalcı, U., Saygın, Ö. ve Sandalcı, İ. (2015). Kayıt içi ekonomide devletin gelir kayıpları: Türkiye örneği. International Journal of Social Sciences and Education Research, 1(1), 131-142. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijsser
Saraçoğlu, B. (1998). Mali açıkların Türkiye ekonomisi üzerindeki rolü ve enflasyonla mücadelede etkili politikaların seçimi. ODTÜ Gelişme Dergisi, 25(2), 329-359. Erişim adresi: http://www2.feas.metu.edu.tr/metusd/ojs/index.php/metusd/index
Sargent, T. J. and Wallace, N. (1981). Some unpleasant monetarist arithmetic. Federal Reserve Bank of Minneapolis Quarterly Review, 5(3), 1–17. Retrieved from https://www.minneapolisfed.org/economic-research/quarterly-reviews
Sims, C. A. (1994). A simple model for study of the determination of the price level and the interaction of monetary and fiscal policy. Economic Theory, 4(3), 381-399. Retrieved from https://www.springer.com/journal/199
Solomon, M. and Wet, W. A. (2004). The effect of a budget deficit on inflation: The case of Tanzania. South African Journal of Economic and Management Sciences, 7(1), 100-116. Retrieved from https://journals.co.za/
Surjaningsih, N., Utari, G. A. D. and Trisnanto, B. (2012). The impact of fiscal policy on the output and inflation. Bulletin of Monetary Economics and Banking, 14(4), 367-396. https://doi.org/10.21098/bemp.v14i4.409
Swamy, P. A. V. B. (1970). Efficient inference in a random coefficient regression model. Econometrica: Journal of the Econometric Society,38(2), 311-323. https://doi.org/10.2307/1913012
Şen, H. (2003). Olivera-Tanzi etkisi: Türkiye üzerine ampirik bir çalışma. Maliye Dergisi, 143, 30-57. Erişim adresi: https://www.hmb.gov.tr/maliye-dergisi
Tanzi, V. (1978). Inflation, real tax revenue, and the case for inflationary finance: Theory with an application to Argentina. IMF Staff Papers, 25, 417-451. https://doi.org/10.2307/3866679
Tekin-Koru, A. and Özmen, E. (2003). Budget deficits, money growth and inflation: The Turkish evidence. Applied Economics, 35(5), 591-596. https://doi.org/10.1080/0003684022000025440
Tiwari, A. K., Bolat, S. and Koçbulut, Ö. (2015). Revisit the budget deficits and inflation: Evidence from time and frequency domain analyses. Theoretical Economics Letters, 5, 357-369. https://doi.org/10.4236/tel.2015.53041
Ulusoy, A. (2017). Maliye politikası. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Vieria, C. (2000). Are fiscal deficits inflationary? Evidence for EU. Economic Research Paper, 7, 1-16. Retrieved from https://www.lboro.ac.uk/departments/sbe/research/
Westerlund, J. (2007). Testing for error correction in panel data. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 69, 709-748. https://doi.org/10.1111/j.1468-0084.2007.00477.x
Woodford, M. (1995). Price-level determinacy without control of a monetary aggregate. Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy, 43(1), 1-46. https://doi.org/10.1016/0167-2231(95)90033-0
Yerdelen Tatoğlu, F. (2018). Panel zaman serileri analizi (2. bs.). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
Yerdelen Tatoğlu, F. (2020). Panel veri ekonometrisi (5. bs.). İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.