Golan Tepelerinin Hukuki Statüsü

Golan Tepelerinin Hukuki Statüsü

    Golan Tepelerinde 1967 yılında başlayan İsrail işgalleri, uluslararası hukuku ve adaleti yok sayan, bölge de var olan çatışmacı statükonun sürmesine hizmet eden ve muhtemelen yakın dönemde çıkabilecek Arap-İsrail çatışmasını destekler nitelikte, o bölgenin önemli birkaç meselesinden biridir. Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, 4 Haziran 1967’den sonra İsrail’in işgal ettiği toprakları boşaltmasını öngören 242 ve 338 sayılı kararlarını aldı. Yaptırım gücünden yoksun olan bu kararlar ve büyük güçlerin bu kararları uygulatma adına isteksizlikleri, İsrail işgalinin süresini uzatan öncelikli nedenler arasında yer almaktadır. Geçen 42 yılda Golan’daki krize birçok uluslararası aktör müdahil oldu, fakat İsrail işgali ile oluşan statükonun değişmesi adına çabalar ve girişimler bir türlü başarıya ulaştırılamadı. Geçmişe baktığımızda 1948 yılında, İsrail’in 1923 de çizilen sınırın ötesine geçmesi ve  kıyılara ulaşması sonrasında Arap-İsrail Savaşları başlamıştır. 1949 yılında Birleşmiş Milletlerin bölgeye müdahalesi sonrası  Suriye önce ki konumuna geri çekilirken, İsrail ise tahliye edilen bölgelerin dışında kalmıştır. İki ülke arasında ki gerginlik, 1949 yılında İsrail’in tek taraflı iradesi ile imzalanan ateşkes andlaşması sonrasında, güvenli bölgede yer alan Araplar ile Yahudilerin yer değiştirilmesiyle gerginlik artmıştır. Buna ek olarak iki ülke arasında İsrail’in güvenli bölgesinde yer alan Huleh Havzasında ki su kaynağı tartışmalara yeni bir boyut kazandırmıştır. 1967 yılına kadar Suriye, sınır olarak bilinen bu bölgede üstünlüğünü korudu. 1967 yılında İsrail Altı Gün Savaşları olarak bilinen Arap-İsrail sırasında Suriye’ye saldırarak Golan Tepelerini ele geçirdi. İsrail için Golan Tepelerini önemli kılan nedenlerin en başında güvenlik ve su kaynakları geliyordu. 1981 yılında bölge İsrail tarafından ilhak edildi ve uluslararası hukukta büyük tepkilere yol açtı. Bu durum Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilemez olarak nitelendirildi. Son dönemde İsrail’in yaptığı “Golan bizimdir, bizim kalacak.” açıklamasından sonra, ABD’nin bu bölgeyi “İsrail Toprağı” olarak tanıması uluslararası arena da büyük tepkilere neden olmuştur. Bu çalışma ile Golan Tepelerinin Arap-İsrail ülkeleri için stratejik önemine ve hukuki statüsüne değinilmiştir. Çalışmada kaynak toplama verilerinde İsrail-Suriye, Altı Gün Savaşları ve Golan Tepelerine ilişkin tez, kitap, makale, haber, rapor ve gazetelerde tarama yapılmıştır. 

___

  • Bayram ALTUĞ, Anadolu Ajansı Haber, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/bm-israilin-golan-tepelerini-isgaline-karsi-cikan-tasariyi-kabul-etti/1425891 , 22.03.2019, Erişim Tarihi: 26.04.2019. Corky SIEMASZKO, Euronews, https://www.euronews.com/2019/04/23/netanyahu-wants-thank-trump-naming-new-golan-heights-settlement-after-n997546, 23.04.2019, Erişim Tarihi: 26.04.2019Emre OZAN, “ABD’nin Ortadoğu Politikasında İsrail”, https://ankasam.org/abdnin-ortadogu-politikasinda-israil/, Erişim Tarihi: 27.04.2019, ANKASAM, 1 Nisan 2019.Eric HAMMEL, “Six Days in June: How Israel Won the 1967 Arab-Israeli War”, Pacifica Military History, 1 March 2001, s. 23-45. Ersin EMBEL, “Avrupa İçin Ortak Dış Politika Oluşturma Sürecindeki İlk Adımlar: 1973 Arap-İsrail Savaşı ve Avrupa Birliği” Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, Cilt:13, No:1, Yıl: 2014, s.75-90. Hüseyin KOYUNCU, Euronews, https://tr.euronews.com/2019/03/25/abd-nin-golan-tepelerini-israil-topraklar-olarak-tanimasina-dunya-liderlerinden-tepki-yagd, 26.03.2019, Erişim Tarihi: 26.04.2019.John K. COOLEY, “The War over Water. Foreign Policy”, Foreign Policy, No.54, 1984, Spring, s. 3-26. Mevlüt BULUT, “Altı Gün ve Yom Kippor Savaşının Modern İsrail Kimliği Üzerine Etkisi”, Tarihin Peşinde Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı 20, Yıl 2018, s. 339-350. Muna DAJANI, The Atkin Paper Series, “Dry Peace: Syria – Israel and the Water of the Golan Muna Dajani”, ICSR Atkin Fellow, March 2011, s. 7-10, 12-14.Mustafa DEVECİ, Anadolu Ajansı Haber, https://www.aa.com.tr/tr/dunya/arap-ulkeleriyle-israilin-son-savasi-yom-kippur/1274291 , 06.10.2018, Erişim Tarihi: 25.04.2019. NPR(National Public Radio), https://www.npr.org/2019/03/25/706588932/trump-formally-recognizes-israeli-sovereignty-over-golan-heights, 25.03.2019, Erişim Tarihi: 26.04.2019.Tayseer MARA’I, Usama HALABI ,”Life under Occupation in the Golan Heights”, Journal of Palestine Studies, Vol. 22, No.1, Autumn, 1992, s. 78-93. United Nations General Assembly, “37/33. Human rights in the occupied Syrian Golan”, Resolution adopted by the Human Rights Council on 23 March 2018, 6 April 2018.