AHP Yöntemi ile Kurumsal Risk Yönetimi Analizi: KOBİ’lerde Bir Uygulama
Dünya ekonomileri içerisinde başrolde yer alan KOBİ’ler, gelişmekte olan ülke konumundaki Türkiye ekonomisi içinde; istihdam artışına katkıda bulunma, işletmeye itibar kazandırma, uluslararası ticari işlemlerde aktif olma vasfı taşımaktadır. Ülkeler için büyük öneme sahip KOBİ’ler, küresel çapta hızlı değişim gösteren dünya düzenine uygun faaliyetler yürüterek iç ve dış pazarda sürdürülebilirliklerini korumak zorundadır. KOBİ temelinde, aile şirketleri ve tek elden yürütülen, görev tanımlarının olmadığı, takiplerin nispeten yapıldığı ve yönetilemeyen risklerin var olduğu geleneksel bir yönetim anlayışı hakimdir. Hedeflerine bir adım daha yaklaşabilmek için KOBİ’ler, geleneksel risk yönetimi anlayışı yerine kurumsal risk yönetimi uygulamalarını kullanarak daha etkin ve verimli işletme yönetimlerini tesis edebilirler. Bu çalışmada, KOBİ’lerin değişime ne kadar uyum sağladıkları ve bu bağlamda risk yönetimi algı düzeylerinin tespiti amaçlanmıştır. Çalışma; farklı sektör gruplarında (Gıda, Makina, Tekstil) yer alan 10 farklı KOBİ bünyesinde gerçekleşmiştir. Araştırmanın yöntemi; çok kriterli karar verme tekniklerinden birisi olan Analitik Hiyerarşi Prosesidir (AHP). 7 farklı alternatif risk grubunun, 7 farklı kriter ile analiz edilmesi sonucunda en önemli risk grubu finansal riskler olurken, en önemli kriter ise karlılık olmuştur.
Anahtar Kelimeler:
KOBİ, Risk Yönetimi, Kurumsal Risk Yönetimi, COSO, Analitik Hiyerarşi Süreci
Corporate Risk Management Analysis with AHP Method: An Applıcatıon in SMEs
SMEs, which play a leading role in the world economies, are among the developing countries in the Türkiye economy; It has the characteristics of contributing to the increase in employment, gaining prestige to the business, and being active in international commercial transactions. SMEs, which are of great importance for countries, have to maintain their sustainability in the domestic and foreign markets by carrying out activities in accordance with the rapidly changing world order on a global scale. On the basis of SMEs, family businesses and a traditional management approach that is carried out by one hand, where there are no job descriptions, where follow-ups are made relatively, and there are unmanageable risks are dominant. In order to be one step closer to their goals, SMEs should abandon the traditional risk management approach and open a new page by accepting the enterprise risk management system. In this study, it is aimed to determine how much SMEs adapt to change and their risk management perception levels. In the conducted study, the Analytical Hierarchy Process (AHP) model, which is a quantitative method in which ranking is made by considering alternatives and criteria, was used.
Keywords:
SME, Risk Management, Enterprise Risk Management, COSO, Analytical Hierarchy Process,
___
- Ade, I., Joseph, M., & Francis, D. (2020). Enterprise risk management practices and survival of small and medium scale enterprises in Nigeria. Studies in Business and Economics, 15(1), 68-82.
- Akçakanat, Ö. (2012). Kurumsal risk yönetimi ve kurumsal risk yönetim süreci. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 4(7), 30-46.
- Aksoy, T., (2017). Türkiye’de KOBİ’lerde Bütçe Hazırlama Esasları ve Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Baloğlu, Gürol., (2020). Kurumsal Risk Yönetimi. P. Başar ve D. Celayir, (Ed.), Kurumsal Yönetim ve Risk Yönetimi (1) İçinde (179-192). Ankara: Nobel Yayıncılık
- Bouanani, K. (2021). Kurumsal Yönetim ve KOBİ’lerin Performansı (Fas Örneği). Doktora Tezi, Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
- Brustbauer, J. (2016). Enterprise risk management in SMEs: Towards a structural model. International Small Business Journal, 34(1), 70-85.
- COSO, (2017), Enterprise Risk Management Integrating with Strategy and Performance, Executive Summary, Eylül
- Crovini, C., Ossola, G., & Britzelmaier, B. (2021). How to reconsider risk management in SMEs? An advanced, reasoned and organised literature review. European Management Journal, 39(1), 118-134.
- Dinçer, H., & Görener, A. (2011), Analitik Hiyerarşi Süreci ve Vikor Tekniği ile Dinamik Performans Analizi: Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:10 Sayı:19
- Güler, A., & Arkın A.K.. (2018) COSO 2017 Kurumsal Risk Yönetimi Çerçevesine Kontrol Öz Değerlendirme Yaklaşımıyla Bakış Ve Bir Kurum Uygulaması-I. Denetişim Dergisi (18).
- Güneş, Ş., & Teker, S. (2010). Türk Enerji Sektöründe Kurumsal Risk Yönetimi Farkındalığı. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(1), 64-76.
- Hanggraeni, D., Ślusarczyk, B., Sulung, L. A. K., & Subroto, A. (2019). The impact of internal, external and enterprise risk management on the performance of micro, small and medium enterprises. Sustainability, 11(7), 2172.
- Hopkin, P., (2018). Fundamentals of risk managemet (5th edition). New York: KoganPage, s.3-96
- Karakaya, G., (2018). COSO Kurumsal Risk Yönetimi- Riskin Strateji ve Performansla Uyumlaştırılmasına İlişkin Düzenleme Çerçevesinde Getirilen Güncellemeler. Denetişim Dergisi (18). s.18
- Karcioğlu, R., Kurnaz, E., & GÜNER, M. (2019). BIST Kurumsal Yönetim Endeksi Kapsamındaki Şirketlerin Kurumsal Risk Yönetimi Farkındalığı Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış, 19(58), 103-118.
- Karyağdı, N. G. (2019). KOBİ’lerde Kurumsal Yönetim ve İç Denetimin Uygulanmasının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Çalışma: Malatya İli Örneği. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 319-343.
- Kaya, Y., (2015). KOBİ’lerde Kurumsal Risk Yönetimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Kızılboğa, R., (2012). Geleneksel Risk Yönetiminden Kurumsal Risk Yönetim Sistemine Geçiş. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (3), s.303
- Marchetti, A. M. (2011). Enterprise risk management best practices: From assessment to ongoing compliance (Vol. 561). John Wiley & Sons.
- Önder, Ş., & Özdemir, İ. (2022). Kurumsal Risk Yönetiminin (KRY) Finansal Performans Üzerine Etkisi: BİST İmalat Sanayisinde Bir Uygulama. The Journal of International Scientific Researches, 7(Ek), 46-55.
- Özbek, Z., (2008). KOBİ’lerin Türk Ekonomisine Etkileri. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, (31), s. 49
- Pazarçeviren, S.Y. Ve Celayir, D., (2015). Risk Yönetimi: İmalat Sektörüne Yönelik Bir Erken Uyarı Sistemi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. (21) s.451
- Rehman, AU ve Anwar, M. (2019). Kurumsal risk yönetimi uygulamalarının iş stratejisi ile KOBİ performansı arasındaki aracılık rolü. Küçük İşletme Araştırması, 26 (2), 207-227.
- Sarıtaş, H., & Kaya, Y. (2017). KOBİ’ler için Kurumsal Risk Yönetimi Ve Firmaların Risk Yönetimi Farkındalığı Üzerine Bir Araştırma. Social Sciences, 12(4), 212-231.
- Soner, M. (2022). Kurumsal Risk Yönetimi Etkinliğinin Önündeki Engeller. Denetişim, (24), 107-116.
- T.C Resmî Gazete, (2018). https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/06/20180624.pdf (Erişim Tarihi: 16 Aralık 2021)
- Türedi, H., & Karakaya, G. (2015), COSO İç Kontrol Modeli ve Kontrol Ortamı. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 52(602).
- Türkiye İstatistik Kurumu, https://www.tuik.gov.tr/
- Varol, A. ve Kaygısız, E. G., (2018). KOBİ’lerde Teknoloji Kullanımı: Giresun Örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), s.539
- Xiangfeng, L. (2007). SME development in China: A policy perspective on SME industrial clustering. Asian SMEs and Globalization”, ERIA Research Project Report, 5, 37-68.
- Yurttadur, M. (2011), KOBİ Yönetimi ve Büyüme, Beta Yayınları, İstanbul
- Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: İrfan ERSİN
Sayıdaki Diğer Makaleler
Eda ALBAYRAK ERDOĞAN, Elif BAYKAL
AHP Yöntemi ile Kurumsal Risk Yönetimi Analizi: KOBİ’lerde Bir Uygulama
Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Frekans Alanda Nedensellik Analizi
İşletmelerdeki Risk Faktörlerinin Sanal Gerçeklik Tabanlı Uygulamalarla Tespiti
Öznur DEMİR, Serap TEPE, Bülent MERTOĞLU