FİNANSAL DERİNLEŞMEDE BANKACILIK SİSTEMİNİN ROLÜ
Ülkelerin finansal sisteminde kullanılan finansal araç çeşitlerinin artış göstermesi, bu finansal araçların çok fazla kullanılabilir hale gelmesini ifade eden finansal derinleşmeyle ilgili bu çalışmada Türkiye'de finansal derinleşme süreci ile bankacılık sisteminin finansal derinleşme üzerindeki rolü incelenmiştir. Bu amaçla öncelikle finansal derinleşme kavramı, finansal derinleşmenin ölçümü, Türkiye'deki oluşum süreci ve bankacılık sistemindeki yeri, sonrasında ise Türkiye ekonomisi için yapılan ekonometrik analize yer verilmiştir. Çalışmanın son bölümünde ise 1990-2007 yılları arasında üçer aylık zaman serileri için finansal derinleşme ölçütleri olarak ifade ettiğimiz M2P, M3P, MVDP ile KRDP değişkenlerinin durağanlığı incelenip bu değişkenlere uygulanan nedensellik testinin sonuçları açıklanmıştır. Türkiye’de finansal derinleşme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki bankacılık sistemi üzerinden değerlendirilmiş olup, derinleşmeyi sağlamada tek başına aldığı rol açıkça belirtilmiştir. Türkiye’de 1980’li yıllarda yaşanan ekonomik gelişmelerin, Türk finans sisteminde yaşanan finansal serbestleşme sürecinin finansal derinleşmeye neden olduğu söylenebilir.
Anahtar Kelimeler:
Finansal Derinleşme, Finansal Serbestleşme, Finansal Yenilikler, Bankacılık Sistemi
THE ROLE OF BANKING SYSTEM IN THE FINANCIAL DEEPENING
The role of financial deepening process and the banking system in financial deepening which indicates the increase in availability and variety of financial instruments used within the financial system in Turkey is examined in this study. For this purpose, the concept of financial deepening, the measurement of financial deepening, the process of its formation in Turkey, its place in the banking system and econometric analysis for the Turkish economy are considered. In the last part of the study, the stability of the variables such as M2P, M3P, MVDP and KRDP which represent financial deepening criteria are examined using quarterly time series for the period between 1990-2007 and the results of the causality test applied to these variables are explained. The relationship between financial deepening and economic growth in Turkey is evaluated through the banking system, and its role in the realization of deepening is clearly stated. It would be said that the economic developments experienced in the 1980s in Turkey and the financial liberalization period in the Turkish financial system cause financial deepening
___
- AKGÜÇ, Öztin (1989), 100 Soruda Türkiye’de Bankacılık, Gerçek yayınevi, İstanbul.
- BAŞOĞLU, U., CEYLAN, A., (2001), Finans Teori Kurum ve Araçlar, Ezgi Kitapevi Yayınları, Bursa.
- BDDK (Bankacılık Denetleme Düzenleme Kurulu), (2005), “Finansal Sektör Değerlendirmesi”, BDDK Yayınları
- COŞAR, Nevin (1996), Türk Lirası: Tarihçe, Finans Ansiklopedisi, Creative Yayıncılık
- ÇOLAK, Ö. (1997), Para-Banka Teori ve Politika, Gazi Kitapevi.
- DELİCE, G., DOĞAN, D ve UZUN M. (2002), “ Finansal Regülasyon ve Piyasa Disiplini”, C.Ü. İ.İ.B.F Dergisi, c.5 1, s.15-18.
- DOĞAN H. (1999),”Finansal Liberalizasyon Politikalarının Finansal Derinleşme ve Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri, Türkiye Örneği”, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, SBE.
- DOĞAN H. (2002),“Finansal Derinleşme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi, Türkiye Örneği”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, c.17, 190, s.60-61
- KAZGAN, H. vd. (1999),Osmanlı’dan Günümüze Türk Finans Tarihi, II. Cilt, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Yayınları
- KAPLAN, Cafer (1999),“Finansal Yenilikler ve Piyasalar Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği”, T.C. Merkez Bankası Araştırma Genel Müdürlüğü Tartışma Tebliği:9910
- KAR, M. ve AĞIR H.,(2005),“Finansal Derinleşme Göstergeleri Üzerine Bir Değerlendirme”, Finans-Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, c.42, 496, s.10-24
- KAR, M., (2001),“Finansal Kalkınma Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi, Türkiye Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, c.2 2, s. 150-165. KARACAN, A. İ. (1997), Finans, Ekonomi ve Politika, Creative Yayıncılık
- KEYDER, Çağlar (1990), Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İletişim yayınları
- LYNCH, D., (1996), “Measuring Financial Sector Development”, Journal of Monetory Economics, V.22., N.28, pp.3-42
- MUTLU, S. vd. (2003).“Türkiye Ekonomisi ve IMF politikaları”, İktisat İşletme ve Finans, Cilt 18, Sayı 207,s.5--37
- OKSAY, S.(2000),“Finansal Piyasalarda Yeni Yasal Düzenlemeler İhtiyacı ve Türk Finans Sistemi”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Öneri Dergisi, c.75.10, s.9-10
- OKTAYER, Asuman (2007),“Finansal Derinleşmenin Ekonomik Performans Üzerine Etkileri: Teori ve Türkiye Uygulaması”, YTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Doktora Tezi.
- SAK, Güven (1995), “Public Policies Towards Financial Liberalization: A General Framework and an Evaluation of the Turkish Experience in the 1980’s”, Capital Markets Board Publication: 22
- SALTOĞLU, B.(1998), “Ekonomik Büyüme ve Finansal Piyasaların Gelişimi”, İktisat Dergisi, c.12. 25., s. 13-14
- SARAÇOĞLU, Rüştü (1997),“Türkiye’de Finansal Liberalizasyon”, İktisat İşletme ve Finans, Cilt 12, Sayı 132, s.5-18.
- TCMB,2010-2011-2012-2013-2014-2015 Merkez Bankası Elektronik Veri Sistemi Dağıtımı Raporları, erişim www.tcmb.gov.tr
- ÜNAL, T. (1996), “Finansal Kesimin Reel Sektöre Kaynak Yaratma Kapasitesi”, İTO Yayını
- VURAL, Göknil M. (2003),“Altın Piyasası ve Altın Fiyatlarım Etkileyen Faktörler”, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Uzmanlık Yeterlilik Tezi.
- YAZMAN, Öğüt (1973), Türkiye’nin Ekonomik Gelişmesi, Tisa matbaası, Ankara.
- YÜLEK, Murat A. (1998),”Financial Liberalization and the Real Economy: The Turkish Experience”, Capital Markets Board Publication
- ZARAKOLU, Avni (1973),Cumhuriyetin 50. Yılında Memleketimizde Bankacılık, Türkiye Bankalar Birliği Yayın No:61
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Yayıncı: İstanbul Üniversitesi