FATİH SEZEK, ERCAN KAYA, Zehra AKMAN, Bağdat ERBİL, Büşra ASLAN, Rüya ÖZGEN, Özge KELEŞ

ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN ÖĞRENİM GÖRDÜKLERİ ALANLARA GÖRE ORGAN NAKLİ VE BAĞIŞI İLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ

Çalışmanın amacı; üniversite öğrencilerinin öğrenim gördükleri alanlara göre organ nakli ve organ bağışına yönelik tutum ve görüşlerini tespit etmektir. Bunun için 20122013 yılı bahar döneminde Atatürk Üniversitesi'nde öğrenim gören 1509 öğrenciye anket uygulanmıştır. Anket dört alt bölümden oluşmaktadır ve sorular Likert tiptedir. Elde edilen bulgulara göre çalışmaya katılan 295 sağlıkçıdan 5'i, 378 fenciden 4'ü, 836 sosyal alan öğrencisinden sadece 14'ü organ bağışında bulunmuştur ve bu oranlar arasında istatistiksel olarak fark yoktur. Ancak organ bağışında bulunmama sebepleri arasında istatistiksel olarak fark vardır. Çoğu öğrenci organ bağışını düşünmek için erken olduğunu belirtmiştir. Ancak sağlıkçılar ''başka dine mensup birisine organ bağışında bulunmada'' diğerlerine göre daha isteklidir. Aile fertlerinden birinin ölmesi durumunda veya kendileri hayatta iken bir başkasına organ vermeleri gerektiğinde bütün grupların benzer şekilde davranma eğiliminde olduğu görülmüştür. ''Çok yakın bir arkadaşınıza organ bağışlar mısınız?'' sorusunda sosyal alan öğrencilerinin daha istekli olduğunu ve cevaplar arasında istatistiksel olarak fark olduğunu ortaya çıkmıştır. Sağlıkçılar bağışlanan organların tıbbi deneylerde kullanılmasından daha az endişe duymakta ve tıbbi deneyler için hayvanlardan insanlara organ nakline daha olumlu bakmaktadırlar. Ancak gerek sağlıkçıların gerekse diğer alanlardaki öğrencilerin doktorlara yeterince güvenemeyeceği, organ nakillerinde mafyanın aracı olabileceği gibi benzer endişeler duydukları tespit edilmiştir. Diğer yandan, alanlar açısında bütün öğrencilerde organ nakli ile ilgili en temel konularda bile bilgi eksikliklerinin olduğu belirlenmiştir

Different Fields Effects on the Attitudes of the University Students Towards Organ Transplantation and Donation

This study was conducted to determine factors affecting universities students' knowledge and attitudes about organ transplantation and donation, according to different educate fields. The study sample was composed of 1509 students from Atatürk university, in the fall semesters of 2012-2013 academic years. Data were collected with a questionnaire consisting of likert questions. The survey consist of four subunits. The 5 of 295 healths, 4 of 378 science, 14 of 836 socials students are donate and these proprotions haven't any different statistically. On the other hand, the views of persons having no organ donation have statistically different according to chi square (p

___

Ağartan E, Önder SM, Balkaya NA. (2006). Hemşireler organ ve doku bağışı konusunda yeterince duyarlımı, 5. Ulusal Hemşirelik Öğrencileri Kongresi, 20-21 Nisan, Şanlıurfa.

Akış M., Katırcı E., Uludağ H.Y. ve ark. (2008). SDÜ personelinin organ-doku bağışı ve nakli hakkındaki bilgi ve tutumları, SDÜ Tıp Fak. Dergisi. 15(4) 28-33.

Al-Faqih, S. R. (1991). The influence of Islamic views on public attitudes towards kidney transplant donation in a Saudi Arabian community. Public Health,105(2), s.161-5.

Beutel ME, Greif-Higer G , Haselbacher A, Galle PR, Otto G., 2006. Attitudes towards cadaveric organ donation results from a representative survey of the German population. Z Gastroenterol, 44, s. 1135-1140.

Bölükbaşı, N., Eyüpoğlu, A., Kurt, P. (2004). Organ bağışı hakkında üniversite öğrencilerinin düşünceleri. OMU Tıp Dergisi 21(2), s. 73–77.

Çelebi F., Balık A. A., Yılmaz İ., Polat K. Y. (2002). Doğu Anadolu Bölgesi insanı organ bağışına nasıl bakıyor?, Türkiye Klinikleri J Med Ethics-Hukuku-Tarihi, 10, s. 34-38.

Daar, A.S. ve ark. (1990). Ethics and commerce in live donor renal transplantation: classification of the ıssues. Transplantation Proceedings, 22 (3), s. 922-924.

Gabel, H ve ark. (1994). Cadaveric organ donation in Scandinavia. 1992. Transplant Proc. 26(3): 1715-6.

Garcia, G.G., Harden, P., Chapman, J. ( 2012). Böbrek naklinin global rolü. Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi, 21 (1), s. 1-6.

Genç, R. (2009). Türkiye’de ve dünyada organ transplantasyon cerrahisi: Transplantasyon lojistiğinin yönetimi. Ulusal Cerrahi Dergisi, 25(1), s. 40-44.

Göz, F., Şalk G. Ş. (2007). Yoğun bakım hemşirelerinin organ bağışı ile ilgili düşünceleri, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi; 2 (5), s. 77-88.

Hai, T. ve ark. (1999) Willingness to donate organs and tissues in Vietnam. J. Transpl Coord. 9 (1), s. 57-63.

Hobeika MJ, Simon R, Malik R, et al. (2009). US surgeon and medical student attitudes toward organ donation. J Trauma, 67, s. 372-375.

Kılıç, S., Koçak, N., Türker, T., Gürpınar, H., Gülerik, D. (2010). Kız üniversite öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve bu tutumlarına etki eden faktörler. Gülhane Tıp Dergisi, 52, s. 36-40.

Kıraklı, C., Uçar, Z.Z., Anıl, A.B., Ozbek, İ. (2011). Yoğun bakımda beyin ölümü kesin tanı suresinin kısalmasının organ bağışı oranlarına etkisi. Yoğun Bakım Dergisi, 1, s. 8-11.

Koçak, A., Aktaş, E.Ö., Şenol, E., Kaya, A ve Bilgin, U.E. (2010). Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin organ nakli ve bağışı hakkındaki bilgi düzeyi. Ege Tıp Dergisi, 49 (3), s. 153-160.

Marshall PA, Daar AS (1998) Culturel and psychological dimensions of human organ transplantation. medical humanities program loyola university stritch school of medicine, Annual Transplantation. 3(2), s. 7-11.

McCloskey, JC., Bulechek, GM. (2000). Nursing ınterventions classification (NIC), Mosby, USA. Muthny, FA. ve ark. (2006). Training for doctors and nurses to deal with bereaved relatives after a sudden death: Evaluation of the European donor hospital education programme (EDHEP) in Germany, Transplant Proc, 38(9), s. 2751-5.

Naçar, M., Çetinkaya, F., Kanyılmaz, D., Tokgöz, B., Utaş, C., (2001). Hekim adaylarının organ nakline bakış açıları, Türk Nefroloji Diyaliz ve Transplantasyon Dergisi I Official Journal of the Turkish. Society of Nephrology,10 (2), s. 123-128.

Özer F. G., Karamanoğlu A.Y., Beydağ, K. D., Fidancıoğlu H., Akıncı E., Şanlı İ., Tembelo H., Bozkurt L., Urak S. (2008). Sağlık Yüksekokulunda öğrenim gören bir grup öğrencinin organ nakli/bağışına yönelik görüşleri ve bilgi düzeylerine eğitimin etkisi. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 7(1), s. 39 - 46.

Özmen D., Çetinkaya A. C., Sarızeybek B., Zeybek A., C.B.Ü (2008). Manisa Sağlık Yüksekokulu öğrencilerinin organ bağışına ilişkin bilgi ve görüşleri, Türkiye Klinikleri J Med Sci, 28, s. 311-318.

Parlak, Ş. (2009). Organ bağışı ve organ naklinde ortaya çıkan sorunlar, TBB Dergisi, 83, s. 189-222.

Rowinski, W., ve ark. (1996). Factors limiting renal transplantation program in Poland. Ann Transplant. 1(1), s.18-22.

Şıpkın, S., Şen, B., Akan, S., Malak, T.M. (2010). Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, İlahiyat Fakültesi ve Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim elemanlarının organ bağışına bakış açılarının incelenmesi, ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 11(1), s. 19- 25.

Taner P., Akarsu C., Ergin A., Dervişoğulları S. (2002). Kırıkkale şehrinde organ bağışı ve kerotoplastiye yaklaşım. Türkiye Klinikleri Oftalmoloji Dergisi, 11(3), s. 122- 125.

URL-1. http://www.mukellefgazetesi.com.tr/sifresizhaberler/ismoOrganNakli10012012. asp; Yıl: 30, sayı: 319, Ocak 2012, Mükellef.

URL-2. http://www.haberturk.com/saglik/haber/887083-5-bin-519-kisiye-organ-nakli.14.12.2014.

URL-3. http://www.haberler.com/ismmmonunorgan-nakli-ve-turkiye-gercegi-raporu- 3332734-haberi/ Tarih: 16.12.2014.

URL-4. https://organ.saglik.gov.tr/web/Content.aspx?menu=(3)organ_ve_doku_dagitimi _istatistikleri 2014.

URL-5. www. tsn.org.tr/ document/ registry 2010.

Üstündağ H, Gül A, Zengin N, Aydın M. (2007). Böbrek Nakli Yapılan Hastalarda Yaşam Kalitesi. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(6).

Üstüner F., Uysal A., ve Kaya B., (2009). Giresun Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Öğ- rencilerinin Ogan Bağışı ve Nakli Hakkındaki Bilgi, Tutum ve Düşünceleri, Ankara Üniversitesi Dikimevi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(1), 1-8.

Whyte, A (1997) The ultimate gift. Nursing Times, 9 (6), s. 26-30.

Woo, K.T. (1992). Social and cultural aspects of organ donotion in Asia. Ann Acad Med Singapore, 21(3), s. 421-427.

Yaşar, M.,, Oğur, R., Uçar, M., Göçgeldi, E., Yaren, H., Tekbaş, Ö.F., Korkmaz, A. (2008). Bir Sağlık Meslek Yüksekokulu son sınıf öğrencilerinin organ bağışı konusundaki tutumları ve tutumlarına etki eden faktörler. Genel Tıp Dergisi, 18 (1), s. 33-37.

Yeter, E., Demirtaş, S. (2010). Organ nakilleri ve organ bağışının önemi. http://kisi.deu. edu.tr/bulent-.cavas/ders/bok3.pdf, 1-22.

Yılmaz Z. (1993). Hastanelerde organ ve doku bağışı hizmetleri. Erciyes Üniversitesi Yayınları, 57.