OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN YARATICILIK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ
Bu çalışmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin kendi algılarına göre yaratıcılık düzeylerini tespit etmek ve yaratıcılık düzeylerinin, kişisel özelliklerine ve sundukları eğitim tarzına göre farklılık gösterip göstermediğini incelemektir. Bu araştırmanın örneklemini Uşak il merkezindeki devlet okullarında çalışan 85 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Bu çalışma, tarama modelinde betimsel bir araştırmadır. Bu araştırmada, Raudsepp (1979) tarafından geliştirilen ve Sungur (1997) tarafından Türkçeye uyarlanan “How creative are you?- Ne kadar yaratıcısınız?” ölçeği kullanılmıştır. Ölçekten elde edilen yaratıcılık puanlarının çeşitli değişkenlere göre farklılaşma düzeyleri incelenmiştir. Bu araştırmada, Uşak merkezde çalışan okul öncesi öğretmenlerinin kendilerini “yaratıcı” olarak algıladıkları, ve öğretmenlerin yaratıcılık düzeylerinin, öncelikli olarak tercih ettikleri etkinlik alanlarına (örn., drama, matematik) göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Yaratıcılık düzeyleri yüksek öğretmenlerin drama etkinliklerini daha fazla tercih ettiği bulunmuştur. Ancak, okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcılık düzeylerinin, kişisel özelliklerine (cinsiyet, yaş, mezun oldukları lise türü, çocukluklarının geçtiği yerleşim birimi, anne-baba öğrenim durumu, anne-baba mesleği, kitap okuma alışkınlıkları ve okul öncesi eğitim alma durumu), tercih ettikleri öğrenme merkezlerine, tercih ettikleri öğretim stratejilerine (yöntem veya teknikleri) ve çocukların gelişimlerini değerlendirme türüne göre farklılaşmadığı bulunmuştur.
___
- Artut, K. (2002). Sanat eğitimi kuramları ve yöntemleri. Ankara: Anı Yayınları.
- Ata-Akturk, A., & Sevimli-Celik, S. (2020). Creativity in early childhood teacher
education: Beliefs and practices. International Journal of Early Years
Education. DOI: 10.1080/09669760.2020.1754174
- Baker, F. S. (2013). Shifting sands in the United Arab Emirates: effecting conceptual
change for creativity in early childhood teacher education. Teacher
Development, 17(1), 72-91. DOI: 10.1080/13664530.2012.753948
- Binkley, M., Erstad, O., Hermna, J., Raizen, S., Ripley, M., Miller Ricci, M., & Rumble,
M. (2012). Defining twenty-first century skills. In P. Griffin, E. Cacre, E., &
B. McGaw (Eds.), Assessment and Teaching of 21st Century Skills. Dordrecht:
Springer.
- Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara:
Pegem Akademi.
- Can-Yasar, M., ve Aral, N. (2010). The effects of early childhood education on creative
thinking skills. Journal of Theoretical Educational Science, 3(2), 201–209.
- Cheung, R. H. P. ve Leung, C. H. (2014). Preschool teachers’ perceptions of creative
personality important for fostering creativity: Hong Kong perspective. Thinking
Skills and Creativity, 12, 78-89.
- Cheung, R. H. P. ve Mok, M. M. C. (2018). Early childhood teachers’ perception of
creative personality as a predictor of their support of pedagogy important for
fostering creativity: A Chinese perspective. Creativity Research Journal, 30(3),
276-286.
- Chien, C., ve Hui, A. N. N. (2010). Creativity in early childhood education: Teachers’
perceptions in three Chinese societies. Thinking Skills and Creativity, 5(2), 49-
60.
- Csikszentmihalyi, J. (2002). Creativity: Flow and the psychology of discovery and
invention. NY: Harper Perennial.
- Çakmak, A. (2005). Anasınıfına devam eden altı yaşındaki köy ve kent çocuklarının
çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara
Üniversitesi.
- Çetingöz, D. (2002). Okul öncesi eğitimi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcı düşünme
becerilerinin gelişiminin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- de Bono, E. (2002). Altı şapkalı düşünme tekniği. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Demirci, C. (2007). Fen bilgisi öğretiminde yaratıcılığın erişi ve tutuma etkisi. Hacettepe
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 65- 75.
- Dewey, J. (1910). How we think. Boston: MA: D.C. Heath&Company.
- Dursun, M.A., & Ünüvar, P. (2011). Okulöncesi eğitim döneminde yaratıcılığı engelleyen
durumlara ilişkin ebeveyn ve öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Mehmet Akif
Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Yıl 11(21), 110 -133.
- Eckhoff,A. (2011). Creativity in the early childhood classroom: Perspectives of preservice
teachers. Journal of Early Childhood TeacherEducation, 32(3), 240-255. DOI:
10.1080/10901027.2011.594486
- Eskidemir-Meral, S. ve Tezel-Şahin, F. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin yaratıcı
düşünme eğilimleri. OPUS, 13(19), 311-331.
- Farella, E. N. (2010). The influence of teacher characteristics, beliefs, and program qua-
lity on children’s creativity. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Alabama: University
of Alabama.
- Guilford. J. P. (1950). Creavity. American Psychologist, 5, 444-454.
- Gönen, M., Çiçekler, C.Y., Akyüz, E., Arslan, A.S., ve Baydemir, G. (2011). 5 yaşındaki
çocukların yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi. E-Journal of New World
Sciences Academy, 6(1), 1185-1195.
- Gülel, G. (2006). Sınıf öğretmeni adaylarının yaratıcılık düzeylerinin çeşitli değişkenler
açısından incelenmesi (Pamukkale Üniversitesi Örneği). Yayımlanmamış Yüksek
Lisans Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Hardingam, A. (1997). Takım çalışması. (Çev. A. Bora ve O. Cankoçak). Ankara: İlkkay-
nak Yay.
- Harmanlı, Z. (2002). Yaratıcılık ve yaratıcılığın geliştirilmesinde etkili olan başlıca
faktörler: Dokuz Eylül Üniversitesi Anaokulu/anasınıfı öğretmen el kitabı. İstanbul:
Ya-Pa Yayın Pazarlama.
- Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi.
Ankara: Nobel Yayıncılık.
- Karlıdağ, İ. ve Gönen, M. (2019). Okul öncesi eğitim ortamının kalitesinin çocukların
yaratıcılığına etkisi. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 8(4), 928-960.
- Kenç, M. F. (2001). Anasınıfı ve ilköğretimin birinci sınıflarında görev yapmakta olan
öğretmenlerin yaratıcı eğitim ve uygulamaları konusundaki görüşleri (Elazığ İli
Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü.
- Kim, H. J., Youn, J. J. ve Eom, S. J. (2015). Perception and actual state of creativity.
Personality education in future kindergarten teachers. Information, 18(5B),
1945-1950.
- Kim, K., Kang, M., Cho, B., Choi, Y. (2017). Developing measurement in creativity
character education for early childhood teachers’ beliefs. Information, 20(11),
7971-7978.
- Köse, E., Çelik-Ercoşkun, N., Balcı, A. (2016). Okul öncesi ve sınıf öğretmeni adaylarının
yaratıcı düşünme ve problem çözme becerilerinin incelenmesi. Mehmet Akif
Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 153-170.
- Lee, I. R., Kemple, K. (2014). Preservice teachers’ personality traits and engagement in
creative activities as predictors of their support for children’s creativity. Creati-
vity Research Journal, 26(1), 82-94.
- Leggett, N. (2017). Early childhood creativity: Challenging educators in their role to
intentionally develop creative thinking in children. Early Childhood Education
Journal, 45, 845-853.
- MEB. (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: MEB yayıncılık.
- MEB. (2016). 2015-2016 Milli Eğitim İstatistikleri. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dos-
yalar/2016_03/30044345_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2015_2016.pdf ad-
resinden 23 Ağustos 2020 tarihinde alınmıştır.
- MEB. (2017). Öğretmenlik mesleği genel yeterlikleri. Ankara: Milli
Eğitim Bakanlığı. http://oygm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_12/11115355_YY-
RETMENLYK_MESLEYY_GENEL_YETERLYKLERY.pdf adresinden 10
Şubat 2020 tarihinde alınmıştır.
- Oğuzkan, F. (1989). Orta dereceli okullarda öğretim.
Ankara: Emel Matbaa.
- Oğuzkan, Ş., Tür, G., Demiral, Ö. (2001). Okul öncesinde yaratıcı çocuk etkinlikleri.
İstanbul: Ya-pa Yayınları.
- Osborn, K. (1964). Creative activities for young children. Michigan: Merrill-Palmer Ins-
titute.
- Ölçer, S., Aşıkoğlu-Özdemir, D. (2018). Okul öncesi öğretmelerinin yaratıcılık düzeyleri
ile 60-72 aylık çocukların fen öğreniminin karşılaştırılması. Journal of
Awareness, 3(5), 837-856.
- Ömeroğlu, E. ve Turla, A. (2001). Okul öncesi dönemde yaratıcılık eğitimi ve
desteklenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 151, 48-53.
- Önder, A. (2001). Yaşayarak öğrenmek için
eğitici drama. Ankara: Epsilon Yayınları.
- Özben, S. ve Argun, Y. (2002). Okul öncesi çocuklarının yaratıcı yetenekleri ile anne
baba tutumları arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Çocuk Gelişimi ve
Eğitimi Dergisi, 3(1), 1-14.
- Özden, Y. (1999). Öğrenme ve öğretme. Ankara: PegemA Yayınları.
- Öztepe, B. (2003). Sınıf öğretmenlerinin fen bilgisi dersinde uyguladıkları yaratıcı
etkinlikleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
- Parry, L. (2019). The case for teacher-led innovation. Childhood Education, 94(2), 4-9.
Polat, M., Kontaş, H. (2018). Sınıf öğretmenlerinin yaratıcılık düzeylerinin incelenmesi.
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1702-1721.
- Raudsepp, E. (1979). How creative are you?, Personnel Journel, 58,218-220.
- Raudsepp, E. (1982). How to create new ideas for corporate profit and personal success.
NJ: Prentice Hall.
- Raudsepp, E. ve Hough, G. P. (1977). Creative growth games. NY: Jove Pub.
- Rıza, E.T. (2000). Çocuklarda ve yetişkinlerde yaratıcılık nasıl uyarılır?. Yaşadıkça
Eğitim, 68, 5.
- Saban, A. (2000). Öğrenme öğretme süreci: Yeni teori ve yaklaşımlar. Ankara: Nobel
Yay.
- Sali, G. (2019). Öğretmenlerin yaratıcılıkları ile empatik becerilerinin bazı değişkenlere
göre incelenmesi. Kastamonu Education Journal, 27(6), 2369- 2378.
doi:10.24106/kefdergi.2987
- San, İ. ve Güleryüz, H. (2004). Yaratıcı eğitim ve çoklu zekâ uygulamaları. Ankara: Artım
Yayınları.
- Saraniero, P., Goldberg, M. R., Hall, B. (2014). “Unlocking my creativity”: Teacher lear-
ning in arts integration Professional development. Journal for Learning through
the Arts, 10(1), 1-22.
- Setiawan, R. (2017). The influence of income, experience, and academic qualifications
on the early childhood education teachers’ creativity in Semarang, Indonesia.
International Journal of Instruction, 10(4), 39-50.
- Sungur, N. (1997). Yaratıcı düşünce.
İstanbul: Evrim Yayınevi.
- Torrance, P. (1962). Guiding creative talent. Prentice Hall, N.J.
- Türk Dil Kurumu. (2020). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. https://
sozluk.gov.tr adresinden 28 Mayıs 2020 tarihinde alınmıştır.
- Uzman, E. (2003). Okul öncesi eğitim kurumlarında çalışan öğretmenlerin yaratıcı
düşünme becerilerinin gelişiminin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans
Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Üstündağ, T. (2000). Yaratıcılığa yolculuk. Ankara:
PegemA Yayıncılık.
- Üstündağ, T. (2002). Yaratıcılığa yolculuk. İstanbul:
Pegem Yayıncılık.
- Wallas, G. (1926). The art of thought. New York:
Harcourt Brace.
- Wu, C. H., Cheng, Y., Ip, H. M. & McBride-Chang, C. (2005). Age differences in
creativity: Task structure and knowledge base. Creativity Research Journal,
17(4), 321–326. doi:10.1207/s15326934crj1704_3
- Yenilmez, K. ve Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme
becerilerinin gelişimine katkısı. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, 95-105.
- Yıldırım, B. (2006). Öğretmenlerin Yaratıcılığa bakış açısı ve anasınıfı çocuklarının
yaratıcılık düzeylerinin, öğretmenin yaratıcılık düzeyine göre incelenmesi.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü.
- Yılmaz, H., Güven, Y. (2019). Yaratıcılık ve hoşgörü: Okul öncesi öğretmen adayları
üzerine bir araştırma. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 258-277.
- Vural, T. C. (2008). Sosyal bilgiler eğitiminde yaratıcı düşünme: yeni ilköğretim
programı besinci sınıf sosyal bilgiler öğretiminde kullanılan etkinliklerin yaratıcılığı
geliştirmesi açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Zeytun, S. (2010). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin yaratıcılık ve problem çözme
düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.