İŞ BECERİKLİLİĞİ, ÇALIŞMAYA TUTKUNLUK, ÖRGÜTSEL ERDEMLİLİK, DUYGUSAL ÖZ YETERLİK VE DUYGUSAL ZEKÂ DEĞİŞKENLERİNİN SOSYO-DEMOGRAFİK AÇIDAN FARKLILIKLARI
Bu çalışmada, sağlık çalışanlarının iş becerikliliği, çalışmaya tutkunluk, örgütsel erdemlilik, duygusal öz yeterlik ve duygusal zekâ puanlarının, çeşitli sosyo-demografik (cinsiyet, medeni durum, öğrenim durumu, görev değişkeni, yaş, kurum çalışma süresi, kurum türü değişkenleri) açılarından farklılık araştırması yapılmıştır. Çalışma, Konya ilinde bulunan kamu ve üniversite hastanelerinden rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen toplam 5 hastanede yapılmıştır. Bu hastanelerde farklı dallarda çalışan 700 sağlık çalışanına ulaşılmıştır. Çalışma, sağlık çalışanıyla yüz yüze anket yöntemiyle ve basit rastgele örnekleme tekniğiyle gerçekleştirilmiştir. Araştırmada tanımlayıcı istatistikler ve farklılık testleri çalışılmıştır. Araştırmada çalışmaya tutkunluk, örgütsel erdemlilik puanlarının, çeşitli sosyo-demografik (cinsiyet, medeni durum, görev değişkeni, yaş, kurum çalışma süresi, çalışılan kurum) açılardan farklılık oluşturduğu saptanmıştır.
___
- Adeyemo, D.A. (2008). Demographic characteristics and emotional intelligence among
workers in some selected organisations in Oyo State, Nigeria. Vision, 12(1), 43-
48.
- Akçakanat, T., ve Çarıkçı, İ.H. (2016). Sağlık kurumlarında performansa dayalı
ödeme sistemi: üniversite hastanelerinde çalışan öğretim üyeleri üzerine bir
araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Dergisi, 21(3), 865-892.
- Aktaş, H.G. (2008). Öğretmenlerde denetim odağı ve örgütsel vatandaşlık. Yüksek lisans
tezi, Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aslan, Ş. ve Özata, M. (2008). Duygusal zekâ ve tükenmişlik arasındaki ilişkilerin
araştırılması: sağlık çalışanları örneği. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari
Bilimler Fakültesi Dergisi, (30), 77-97.
- Atakan, C., Karabulut, İ., ve Öztürk, F. (2006). İki boyutlu veriler için görsel etkili bazı
betimsel istatistikler. Selçuk Üniversitesi Fen Fakültesi Fen Dergisi, 2 (27), 37-
48.
- Aydıner, B.B. (2011). Üniversite öğrencilerinin yaşam amaçlarının alt boyutlarının
genel öz yeterlilik yaşam doyumu ve çeşitli değişkenlere göre incelenmesi.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Enstitüsü.
- Bahman, S., ve Maffini, H.(2008). Developing children’s emotional intelligence. New
York, NY: Continuum International Publishing Group.
- Bakker, A.B., Tims, M., ve Derks, D.(2012). Proactive personality and job performance:
the role of job crafting and work engagement. Human Relations, 65(10), 1359-
1378.
- Bandura, A.(1993). Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning.
Educational Pschologist, 28(2), 117-148.
- Bandura, A.(1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: H. Freeman and
Company.
- Barclay, L.A., Markel, K.S., Yugo, J.E., ve Chisa,E.L.(2010). The practice of virtuein
organizations: Meaningful work and persons with disabilities. Meeting of the
Academy of Management, Montreal.
- Bar-On, R. (1997).Emotional quotient ınventory: a measure of emotional intelligence
techinal manuel, north tonawanda, New York: N.Y. Multi Health Systems, Inc.
- Bar-On, R.(2005). The Bar-On model of emotional-social intelligence. In: Fernández-
Berrocal P, Extremera N, (Guest Editors), Special Issue on Emotional
Intelligence, Psicothema, 17. www.eiconsortium.org veritabanından16 Mayıs
2019'da alınmıştır.
- Barut, E. (2011). İlköğretim II. kademe sosyal bilgiler öğretmenlerinin öz yeterliliklerinin
çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Ankara İli Örneği), Yayınlanmamış
yüksek lisans tezi, Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Baumeister, R.F.,ve Bushman, B.J. (2011). Social psychology and human nature. (2nd
ed.). Belmont, CA: Wadsworth, Cengage Learning.
- Baysal, E. (2010). Hemşirelerde öz-yeterlilik inancı ve iş doyumu ilişkisi: bir üniversite
hastanesinde saha çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul:
İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Berg, J.M., Wrzesniewski, A., ve Dutton, J.E. (2010). Perceiving and responding to
challengesin job crafting at different ranks: When proactivity requires adaptivity.
Journal of Organizational Behavior, 31, 158-186.
- Bertland, A.(2009). Virtue ethics in business and the capabilities approach. Journal of
Business Ethics, 84(1), 25-32.
- Buluç, B. (2008). Ortaöğretim okullarında örgütsel sağlık ile örgütsel vatandaşlık
davranışları arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 571-602.
- Cameron, K.S. (1986).A study of organizational effectiveness and its predictors.
Management Science,32, 87-112.
- Cameron, K.S., Bright, D., ve Caza,A.(2004). Exploring the relationships between
organizational virtuousness and performance. American Behavioral Scientist,
47(6), 766-790.
- Cassidy, S.,ve Eachus, P. (2002). Developing the computer self-efficacy (CSE) scale:
Investigating the relationship between CSE, gender and experience with
computers. Journal of Educational Computing Research, 26, 133-153.
- Caza, A., Barker, B.A., ve Cameron, K.S. (2004). Ethics and ethos: The buffering and
amplifying effects of ethical behavior and virtuousness. Journal of Business
Ethics, 52(2), 169-178.
- Chan, D.W.(2004). Perceived emotional intelligence and self-efficacy among chinese
secondary school teachers in hong kong, Personality and Individual Differences,
36, 1781-1795.
- Choi, S., Kluemper, D.H., Sauley, K.S.(2013). Assessing emotional selfefficacy:
Evaluating validity and dimensionality with cross-cultural samples. Applied
Psychology: An International Review,62(1), 97-123.
- Çelik, Ş.Y., ve Arslan, F.T.D., (2006). Normal dağılım ve normal dağılımla ilgili
çıkarımlar. Yüksek lisans tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü.
- Çetin, F.,ve Fıkırkoca, A. (2010). Rol ötesi olumlu davranışlar kişisel ve tutumsal
faktörlerle öngörülebilir mi?. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(04), 041-
066.
- De Beer, L.T., Tims, M., ve Bakker, A.B.(2016). Job crafting and its impact on work
engagement and job satisfaction in mining and manufacturing. South African
Journal of Economic and Management Sciences, 19(3), 400-412.
- Demirel, E.T., ve Derin, N. (2013). Sağlık hizmetlerinde kalitenin göstergesi olan hasta
memnuniyetine yönelik ölçek geliştirme çalışması. International Journal of
Social Science, 6(2), 1111-1130.
- Dulewicz, V., Higgs, M., ve Slaski, M.(2003). Measuring emotional intelligence: Content,
construct and criterion-related validity. Journal of Managerial Psychology,
18(5), 405-420.
- Eşkin Bacaksız, F.(2016). Örgütsel erdemliliğin hemşirelerin örgütle özdeşleşme
düzeylerine ve performanslarına etkisi: Algılanan örgütsel desteğin aracı rolü.
Doktora tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Freberg,L.A.(2010). Discovering biological psychology. Ed: Belmont, CA: Wadsworth,
Cengage Learning.
- Gellatly, I.R. Meyer, J.P., ve Luchak, A.A.(2006). Combined effects of the three
commitment components on focal and discretionary behaviors: A test of Meyer
and Herscovitch's propositions. Journal of Vocational Behavior, 69(2), 331-345.
- Gencer, K., ve Ayyıldız, T. (2018). Demografik özellikler ve psikolojik koşulların
işe tutkunluğa etkisi: Otel işletmeleri örneği. MANAS Sosyal Araştırmalar
Dergisi, 7(2), 601-619.
- Goleman, D.(1995). Duygusal zekâ. (Çev. Banu Seçkin Yüksel), İstanbul: Varlık
Yayınları.
- Grant, A.M.,ve Ashford, S.J., (2008). The dynamics of proactivity at work. Research in
Organizational Behavior, 28, 3-34.
- Güzel, Ş. (2020), Sağlık çalışanlarının iş becerikliliği ile çalışmaya tutkunluk ilişkisinde
örgütsel erdemliliğin, öz yeterliğin ve duygusal zekanın aracılık rolü, Doktora
tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Härdle, W, ve Simar, L. (2007). Applied multivariate statistical analysis. Berlin:
Springer.
- Harputluoğlu, D.D., ve Polat, D.D. (2017). İşe tutkunluk ve iş-aile-iş çatışmasının işten
ayrılma niyetine etkisi: konaklama işletmelerinde bir uygulama, SOBİDER
Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (13), 435-450
- Hartog, D.N.D., Belschak, F.D., (2012). Work engagement and machiavellianism in the
ethical leadership process. Journal of Business Ethics, 107, 38.
- Hessler H.M,ve Fainsilber-Katz L.F.(2010). Brief report:Associations between emotional
competence and adolescent risky behaviour. Journal of Adolescence, 33(1), 241-
246.
- Ingusci, E., Callea, A., Chirumbolo, A., ve Urbini, F.(2016). Job crafting and job
satisfaction in a sample of Italian teachers: the mediating role of perceived
organizational support. Electronic Journal of Applied Statistical Analysis, 9(4),
675-687.
- Johnson, R.A. ve Wichern D.W. (1992). Applied multivariate statistical analysis. New
Jersey: Prentice-Hall Inc.
- Kahn, W.A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement
at work. The Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
- Kalaycı, Ş., (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil
Yayın Dağıtım.
- Kaplanseren, S., ve Örücü, E. (2018). İşe tutkunluğun örgütsel vatandaşlığa etkisi: otel
çalışanları üzerine bir araştırma. Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-19.
- Kerse, G.(2017). İş becerikliliği (job crafting) ölçeğini Türkçeye uyarlama ve duygusal
tükenme ile ilişkisini belirleme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 283-304.
- Kesici, T. ve Kocabaş, Z. (1998). Biyoistatistik. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Kim, H., Lee, E.K. ve Park, S.Y. (2015). Critical thinking disposition, selfefficacy, and
stress of korean nursing students. Indian Journal of Science and Technology,
8(18), 1-5.
- Kirk, B.A, Schutte, N.S.,ve Hine, D.W.(2008). Development and preliminary validation
of an emotional self-efficacy scale. Personality and Individual Differences,
45(5), 432-436.
- Kotbaş, S. (2018). Örgütsel erdemlilik ile örgütsel sağlık arasındaki ilişkinin öğretmen
algılarına göre incelenmesi. Doktora tezi,Rize: Recep Tayyip Erdoğan
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Lehmann, E.L. (1986). Testing statistical hypotheses. Wiley Series in Probability and
Mathematical Statistics.
- Luszczynska, A., Scholz, U.,ve Schwarzer, R.(2005). The general self efficacy scale:
Multicultural validation studies, The Journal of Psychology, 139(5), 439-457.
- Malekiha, M.,ve Abedi, M.R. (2014). The relationship between work engagement and
happiness among nurses in İran. Reef Resources Assessment and Management
Technical Paper, 40 (1), 809-816.
- Manikandan,K.,veAnipriya,S.(2014).Organizationaljustice, organizational virtuousness
and performance among bank employees. SAARJ Journal on Banking &
Insurance Research, 3(2), 49-62.
- Mayer, J.D.,ve Salovey, P.(1993). The ıntelligence of emotional intelligence. Intelligence,
17, 433-442.
- Niessen, C., Weseler, D, ve Kostova, P.(2016). When and why do individuals craft their
jobs? the role of individual motivation and work characteristics for job craftin.
Human Relations, 69(6) 1287-1313.
- Özbozkurt, O.B. (2019). Duygusal Zekâ Ve İş Gören Performansının Demografik
Değişkenler İle İlişkisi: Mersin İlinde Bir Araştırma. Sciences, 5(15), 331-343.
- Özer Topaloğlu, E., Sönmez, R., ve Yazgan,A.E. (2019). Çalışmaya tutkunluk ve iş yaşam
dengesi arasındaki ilişki: banka çalışanları üzerine. Journal of BRSA Banking &
Financial Markets, 13(1).
- Park, N., ve Peterson, C.M.(2003). Virtues and organization, Cameron, KS, Eds: Dutton,
JE, Quinn R, Eds: Positive organizational scholarship: Foundations of a new
discipline.
- Pearson, A.V. ve Hartley, H.O. (1972). Biometrica tables for statisticans. England:
Cambiridge.
- Peterson, C. (2003). Classification of positive traits in youth. Promoting positive child,
adolescent, and family development, 4, 227-255.
- Petrou, P., Demerouti, E., Peeters, M.C.W., Schaufeli, W., ve Hetland, J.(2012). Crafting
a job on a daily basis: Contextual correlates and the link to work engagement.
Journal of Organizational Behavior, 33, 1120-1141.
- Petrou, P., Demerouti, E., ve Xanthopoulo, D. (2016). Regular versus cutback-related
change: The role of employee job crafting in organizational change contexts of
different nature. International Journal of Stress Management, 24, 62-85.
- Poon,J.M.L.(2013). Relationships amongperceivedcareersupport, affective commitment,
and work engagement. International Journal of Psychology, 48(6), 1149.
- Rego, A., Riberio, N., ve Cunha, M.P.(2010). Perceptions of organizational virtuousness
and happiness as predictors of organizational citizenship behaviors. Journal of
Business Ethics, 93, 215-235.
- Rich, B.L., Lepine, J.A., ve Crawford, E.R.(2010). Job engagement: antecedents and
effects on job performance. Academy of Management Journal, 53(3), 617-635.
- Sağlık İstatistik Yıllığı, (2018). https://www.saglik.gov.tr/TR,11588/istatistik-yilliklari.
html sitesinden 11 Kasım 2019 tarihinde alınmıştır.
- Salovey, P., Mayer, J.D.(1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and
Personality, 9(3), 185-211.
- Schaufeli W, Salanova M, Gozales-Roma V, Bakker A.(2002). The measurement of
engagement and burnout:Aconfirmative analytic approach. Journal of Happiness
Studies, 3, 71-92.
- Scholz, U., Doña, B. G., Sud, S. and Schwarzer, R. (2002). Is general selfefficacy a
universal construct? Psychometric findings from 25 countries. European Journal
of Psychological Assessment, 18(3), 242- 251.
- Schutte, N.S.(2006). A meta-analytic investigation of the relationship between emotional
intelligence and health. Personality and Individual Differences, 1-13.
- Seligman, M.(1998). Learned optimism. Newyork: NY Packet Books.
- Sergek, E., ve Sertbaş, G. (2006). SSK hastanesinde çalışan hemşirelerin sosyo-demografik
özellikleri ve öz-etkililik, yeterlilik düzeyleri. Anadolu Hemşirelik
ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(1), 41-48.
- Sergio, R.P., Dungca, A.L., Ormita, L.A.G. (2015). The demographic variables
and emotional intelligence as correlates of work values: A cross-cultural
examination towards organizational change. Journal of Economics, Business
and Management, 3(2), 167-175.
- Sharma, A., Goel, A., ve Sengupta, S. (2017). How does Work Engagement vary with
Employee Demography?: Revelations from the Indian IT industry. Procedia
computer science, 122, 146-153.
- Siegle, D.(2000). An introduction to self-efficacy. Retrieved 18th February, http://www.
gifted.uconn.edu/siegle/self-efficacy/section1.htm1.veritabanından 23 Mayıs
2019'da alınmıştır.
- Slemp, G.R., ve Vella-Brodrick, D.A.(2013). The job crafting questionnaire: a new scale
to measure the extent to which employees engage in job crafting. International
Journal of Wellbeing, 3(2), 126-146.
- Şahin, S., Yozgat, U., ve Yakşi, E. (2018). Çalışmaya tutkunluk düzeyinin hastane
türü, hastane lokasyonu ve bazı sosyo-demografik-mesleki özelliklere göre
incelenmesi. İşletme Bilimi Dergisi, 6(1), 163-183.
- Şat, A., Amil, O., ve Özdevecioğlu, M. (2015). Duygusal zekâ ve duygusal emek
düzeylerinin bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: Özel okul
öğretmenleri ile bir araştırma. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 1(39), 1-20.
- Tabachnick, B.G., ve Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics. Boston, Pearson
- Totan, T., İkiz, E., ve Karaca, R.(2010). Duygusal öz-yeterlik ölçeğinin Türkçeye
uyarlanarak tek ve dört faktörlü yapısının psikometrik özelliklerinin incelenmesi.
Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 71-95.
- Tsachouridi, I.,ve Nikandrou, I.(2016). Organizational virtuousness and spontaneity: A
social identity view. Personnel Review, 45(6), 1302-1322.
- Turgut, T.(2011). Çalışmaya tutkunluk: iş yükü, esnek çalışma saatleri, yönetici desteği
ve iş-aile çatışması ile ilişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler
Dergisi, 25(3-4), 155-179.
- Türe, A., ve Akkoç, İ. (2019). Hemşirelerde öz-yeterliliğin girişimci davranışa etkisi ve
demografik özellikler açısından incelenmesi. Toros Üniversitesi İİBF sosyal
Bilimler Dergisi, 6(11), 86-107.
- Van Hoof, M.L.,ve Van Hooft, E.A. (2014). Boredom at work: Proximal and distal
consequences of affective work-related boredom. Journal of Occupational
Health Psychology, 19, 348-359.
- Vincent-Hoper, S., Muser, C., ve Janneck, M.(2012). Transformational leadership, work
engagement, and occupational success. Career Development International,
17(7), 665.
- Vroom, V.H.(1967). Work and motivation. John Wiley and Sons Inc.
- Willemse, M.(2008). Exporing the relationship between self-efficacy and aggression in a
group of adolescents in the peri-urban town of worcester. Unpublished Master of
Art Thesis. University of Stellenbosch.
- Wood, R., Bandura, A. (1989). Social cognitive theory of organizational management.
Academy of Management Review, 14(3), 361-384.
- Wrzesniewski, A., LoBugli, N., Dutton, J.E., ve Berg, J.M.(2013). Job crafting and
cultivating positive meaning and identity in work. In Advances in positive
organizational psychology (281-302). Emerald Group Publishing Limited.
- Wrzesniewski, A.,ve Dutton, J.E.(2001). Crafting a job: As active employees revisioning
crafters of their work. Academy of Management Review, 26(2), 179-201.
- Yancı, F. (2011). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri ile örgütsel
vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki: Şanlıurfa ili örneği. Yayımlanmamış
yüksek lisans tezi, Şanlıurfa: Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Yıldırım, A., Şimşek, H. (2009). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (1. Baskı).
Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldırım, C. (2006).Okul müdürlerinin liderlik stillerinin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi:
Ankara ili örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Yücel, İ., ve Ilgın, K.S. (2016). Yaş ve öğrenim durumunun duygusal zekâ ve
tükenmişlik arasındaki ilişki üzerindeki aracılık etkileri: sağlık sektöründe bir
uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Dergisi, 21(2), 623-643.
- Zacher, H., Hacker, W., ve Frese, M. (2016). Action regulation across the adult lifespan
(ARAL): A meta-theory of work and aging. Work, Aging and Retirement, 2, 286-
306.