AHP-TOPSIS TEKNİKLERİYLE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ: BARIŞI DESTEKLEME HAREKATI ÖRNEĞİ

Çok Kriterli Karar verme (ÇKKV) yöntemleri karar vericilere analitik bir şekilde alternatifleri değerlendirebilmesine imkan vermektedir. Stratejik kararların alınması işletmelerin yanı sıra kamu kuruluşları ve uluslararası örgütler gibi kar amacı gütmeyen hükümet dışı aktörleri de ilgilendirmektedir. Çok uluslu ve çok kültürlü bir örgüt olarak Birleşmiş Milletler (BM) ve alt organlarından biri olan BM Güvenlik Konseyi (BMGK) dünya barışının idamesinde en büyük rolü oynamaktadır. Bu çalışmada BMGK tarafından bölgesel boyutta barışın idamesi maksadıyla oluşturulan çok uluslu bir Barış Gücü’nün bölgesel barışın sağlanması adına icra edeceği bir Barışı Destekleme Harekatı (BDH) kapsamında, harekatı etkinlikle sevk ve idare edebileceği bir ana üs karargah yerleşkesinin hangi kriterler altında ve hangi bölgede kurulması gerektiği sorusuna cevap aranmıştır. Çalışmada ilk olarak ÇKKV yaklaşımı ve AHP ile TOPSIS yöntemlerinin teorik alt yapısından bahsedilmiştir. Daha sonra kuruluş yeri seçimi problemleri için ÇKKV yöntemlerini kullanan akademik çalışmalara yönelik literatür taraması yapılmış ve kurgusal bir senaryo temel alınarak, uzman görüşleri ile belirlenen kriter ve alt kriterlerin AHP yöntemi ile ağırlıkları elde edilmiştir. Son olarak TOPSIS yöntemi ile alternatiflerin öncelik sıralaması yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Analitik Hiyerarşi Prosesi, TOPSIS, Barışı Destekleme Harekatı

Multi-Criteria Decision Making (MCDM) methods allowed decison makers to evaluate the alternatives analytically. Beside profitable organizations, making strategic decisions are also concerns of govermental and non-govermental actors such as non-profit international organizations. As a multi-national and multi-cultural organization, United Nations (UN) and its sub-organ United Nations Security Council (UNSC) play the biggest role for sustaining world peace. In this study, it is inquired that in which criterias and in which region a headquarter of a multi-national Peace Force, which is established by UNSC in order to sustain regional peace within the scope of Peacekeeping Opreations (PKO), should settle down to conduct the operation effectively. First, it was mentioned about MCDM approach and theoric infrastucture of AHP-TOPSIS methods. Then, a literature review regarding academic works which contain MCDM methods for site selection problems was conducted and based on a fictional scenario, taking in account the criterias and the sub-criterias which are determined by subject matter experts, the weights of the criterias and the sub-criterias were obtained using AHP method. Finally a priority ranking of the alternatives was made using TOPSIS method.

Keywords:

Analytical Hierarchy Process, TOPSIS, Peacekeeping Operation,

PDF

___

Chatterjee, N., Bose, G. (2013). A copras-f base multi-criteria group decision making approach for site selection of wind farm. Decision Science Letters, 2(1), 1-10. Chu, T.C. (2002). Selecting plant location via a fuzzy topsıs approach. TheInternational Journal of AdvanceManufacturingTechnology, 20, 859-864 Elgün M.N., Aşıkoğlu N.O. (2016). Lojistik köy kuruluş yeri seçiminde topsıs yöntemiyle merkezlerin değerlendirilmesi. AKÜ İİBF Dergisi, 18(1), 161-170. Ercan Cömert, S., Yener, F. (2016). Bir gıda firması için bulanık analitik hiyerarşi prosesi ile depo yeri seçimi. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(2), 161-177. Gül E., Eren T. (2017). Lojistik dağıtım ağ problemlerinde analitik hiyerarşi prosesi yöntemi ve hedef programlama ile depo seçimi. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 2(1), 1-13. Hong L.,Xiaohua Z. (2011). Study on location selection of multi-objective emergency logistics center based on ahp, Procedia Engineering, 15, 2128-2132. Karabıçak, Ç., Boyacı, A.İ., Kocabaş Akay, M., Özcan, B., (2016). Çok kriterli karar verme yöntemleri vekarayolu şantiye yeri seçimine ilişkin bir uygulama. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13, 106-121. Özbek, A. (2017). Çok kriterli karar verme yöntemleri ve excel ile problem çözümü. Ankara: Seçkin Yayınevi. Özdemir, A. ,Tüysüz, F.(2017). Strategic analysis of 81 provinces in Turkey for private school investments using multiple criteria decision making methods. Eğitim Bilimleri Dergisi, 45(45), 93-114. Saaty, T.L. (2008). Decision making with the analytic hierarchy process. Int. J. Services Sci., 1(1), 83-86 Timor, M. (2011). Analitik hiyerarşi prosesi. İstanbul: Türkmen Kitabevi. Uysal, F., Gülmez, M. (2017). Türkiye’de akdeniz bölgesinde lojistik merkez yeri seçimi için bulanık serim teori ve matris yaklaşımı uygulaması. Verimlilik Dergisi, 1, 89-104. Yıldırım, F.B., Önder, E. (2015). Operasyonel, yönetsel ve stratejik problemlerin çözümünde çok kriterli karar verme. Bursa : Dora Yayınevi. Yong, D. (2006). Plant location selection based on fuzzy topsis. International Journal Of Advanced ManufacturingTechnology, 28(7/8), 839-844. Zak, J., Weglinski, S. (2014). The selection of the logistics center location based on mcdm/a methodology, TransportationResearchProcedia, 3, 555-564 UN. (2008). UN Peacekeeping Operations Principles and Guideline. http://www.un.org/en/peacekeeping/documents/capstone_eng.pdf adresinden 07 Aralık 2017 tarihinde alınmıştır.