Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi
Bu çalışmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerini ve buna etki eden faktörleri belirlemektir. Araştırma karma yöntem araştırmalarından olan açımlayıcı sıralı desene göre gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda ilk olarak Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği Anabilim Dalında dördüncü sınıf düzeyinde öğrenim gören 70 öğretmen adayına “Yetişkinler İçin Çevre Okuryazarlığı (ELSA)” ölçeği uygulanmıştır. Daha sonra ölçekten elde edilen puanlara göre en düşük ve en yüksek puana sahip toplam 7 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. ELSA Atabek Yiğit, Köklükaya, Yavuz ve Demirhan (2014) tarafından geliştirilmiştir. Ayrıca ölçek çevresel bilinç, çevresel kaygı ve çevresel farkındalık olmak üzere üç alt boyut ve toplam 20 maddeden oluşmaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ise araştırmacılar tarafından iki uzman görüşü alınarak geliştirilmiştir. Elde edilen nitel veriler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre öğretmen adaylarının çevre okuryazarlıklarını etkilediğini belirttikleri kodlar temalaştırılarak tablo şeklinde verilmiştir. Buna göre çevre okuryazarlığına olumlu yönde etki ettiği ifade edilen kodlardan en fazla sıklığa lisans dersleri (6), aile davranışları (6) ve gözlemler (6) sahiptir. Verilerde bir diğer dikkat çeken nokta ise bir diğeri ise alt grupta herhangi bir şekilde içsel motivasyon kaynağının bulunmamasıdır. Görüşme yapılan son sınıf fen bilgisi öğretmen adayları neredeyse üniversiteyi bitiriyor olmalarına rağmen herhangi bir şekilde ders dışı bir etkinliğe/projeye katılmamıştır. Bunun nedeni olarak da çoğunlukla bu tür etkinliklerden haberdar olmadıklarını ya da kendilerine katkı sağlayacağını düşünmemeleri olarak ifade etmişlerdir. Nicel veriler, fen bilgisi öğretmen adaylarının cinsiyet, genel akademik ortalamaları, ikamet edilen yerleşim yeri, ebeveyn öğrenim düzeyi ve ebeveyn mesleği değişkenlerine göre SPSS analiz programı ile analiz edilmiştir. Son sınıf fen bilgisi öğretmen adaylarının ölçek toplam puanları normal dağılım göstermediği için analiz edilirken parametrik olmayan testler kullanılmıştır. Analiz sonuçlarına göre son sınıf fen bilgisi öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık puanları genel akademik ortalama, cinsiyet, ikamet edilen yerleşim yeri, ebeveyn öğrenim düzeyi, ebeveyn mesleği değişkenleri bakımından anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Anahtar Kelimeler:
çevre okuryazarlığı, fen bilgisi eğitimi, fen bilgisi öğretmen adayları
___
- Atasoy, E. (2006). Çevre İçin Eğitim. Çocuk-Doğa Etkileşimi. Bursa: Ezgi Kitabevi. Aydoğdu, M. ve Gezer, K., (2007). Çevre Bilimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Balgopal; M. M. & Wallace, A. M. (2009). Decisions and dilemmas: using writing to learn activities to increase ecological literacy. The Journal of Environmental Education, 40(3), 13-26.
- Balkan Kıyıcı, F. (2009). Çevre eğitimi. V. Sevinç (Ed.), Eğitim fakülteleri için genel çevre bilimi, 175- 183. Ankara: Maya Akademi.
- Bergman, B. G. (2015). Assessing impacts of locally designed environmental education projects on students’ environmental attitudes, awareness, and intention to act. Environmental Education Research, DOI: 10.1080/13504622.2014.999225.
- Coyle, K. (2005). Environmental literacy in America: What ten years of NEETF/Roper research and related studies say about environmental literacy in the U.S. The National Environmental Education ve Training Foundation. (20.07.2010 tarihinde www.neefusa.org/pdf/ELR2005.pdf den indirilmiştir)
- Creswell, J. W. & Plano Clark, V. L. (2015). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi. (Y. Dede, S. B. Demir, Çev. Ed.), Karma yöntem desen seçimi, 79. Ankara, Türkiye: Anı Yayıncılık.
- Disinger, J. F., & Roth, C. E. (1992). Environmental literacy [ERIC/CSMEE digest]. Columbus, OH: ERIC Clearinghouse for Science, Mathematics, and Environmental Education (CSMEE), Ohio State University.
- Erdoğan M. (2011), Ekoloji Temelli Yaz Doğa Eğitimi Programının İIkögretim Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Bilgi, Duyuşsal Eğilimler ve Sorumlu Davranışlarına Etkisi, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(4).
- Karatekin, K (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Keleş, Ö. & Aydoğdu, M. (2010). Application and evaluation of ecological footprint as an environmental education tool. International Online Journal of Educational Sciences, 2(1), 65-80.
- Keleş, Ö., Uzun,N. & Varnacı, (2010). Öğretmen Adaylarinin Çevre Bilinci, Çevresel Tutum, Düşünce ve Davranişlarinin Doğa Eğitimi Projesine Bağli Değişimin Ve Kaliciliğinin Değerlendirilmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 384-401.
- Kışoğlu , M.(2009), Öğrenci Merkezli Öğretimin Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlığı Düzeyine Etkisinin Araştırılması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Kıyıcı, F. B., Yiğit, E. A., & Darçın, E. S. (2014). Doğa eğitimi ile öğretmen adaylarının çevre okuryazarlık düzeylerindeki değişimin ve görüşlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1).
- Kibert, N., C.(2000) An Analysis of The Correlations Between The Attitude, Behavior, and Knowledge Components of Environmental Literacy in Undergraduate University Students. Unpublished Master Thesis, The Graduate School Of The University Of Florida, University Of Florida.
- Özmen, H., Özdemir, S. (2016). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının çevre eğitimine yönelik düşüncelerinin tespiti. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1691-1712.
- Roth, C. E. (1992). Environmental literacy: Its roots, evolution and directions in the 1990s. (ERIC Document Reproduction Service No. ED348 235).
- Roth, C.E.(1992), Environmental Literacy: Its Roots, Evolution and Directions in the 1990s.
- Sevinç,V., Balkan Kiyici, F., Sevinç Altaş, S., & Altınöz, N. (2010). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin Belirlenmesi, International Conferance New Horizons in Education, KKTC.
- Teksöz, G., Şahin, E., ve Ertepınar, H. (2010). Çevre okuryazarlığı, öğretmen adayları ve sürdürülebilir bir gelecek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 307-320.
- Tuncer, G., Tekkaya, G., Sungur, S., Çakıroğlu, J. & Şahin, E. (2008). Environmental literacy of future teachers as a key for sustainable future. XIII. IOSTE, September 21-26, İzmir.
- Yılmaz, F. & Gültekin, M. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının çevre sorunları bağlamında öğrenim gördükleri programa ilişkin görüşleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18,120-132.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Serkan SAY
Sayıdaki Diğer Makaleler
Serdar AKBULUT, Ahmet EROL, Serkan SAY
2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı'nın Dijital Vatandaşlık Bağlamında İncelenmesi
Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Çevre Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi
Adem KOÇ, Alper ÇORAPÇIGİL, Mustafa DOĞRU
Platon’ un “Devlet” Eserinin Eğitsel Açıdan Değerlendirilmesi