EĞİTİM BİLİŞİM AĞI TUTUM ÖLÇEĞİ: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin Eğitim Bilişim Ağı (EBA) kullanımına ilişkin tutumlarını belirlemeye yönelik bir ölçek geliştirmektir. Çalışmaya, 2015-2016 öğretim yılında Adıyaman ili Merkez ve Kâhta ilçelerindeki 8 farklı ortaöğretim kurumunda çeşitli branşlarda görev yapan toplam 241 öğretmen katılmıştır. Madde havuzu hazırlamak amacıyla geniş bir alanyazın taraması yapılmış ve likert tipinde geliştirilmiş çeşitli ölçekler incelenmiştir. Ayrıca 19 öğretmenle Eğitim Bilişim Ağı ile ilgili açık uçlu altı sorudan oluşan görüşme formu aracılığıyla görüşme gerçekleştirilmiştir. İncelenen alanyazın ve görüşmelerden elde edilen veriler doğrultusunda 80 maddelik bir havuz oluşturulmuştur. Daha sonra, bu havuzdaki benzer maddeler elenerek 52 maddelik taslak form oluşturulmuştur. Ölçeğin kapsam geçerliğini belirlemek için Lawshe tekniği kullanılmıştır. Bu doğrultuda, alanda uzman 8 akademisyenden ölçeğin maddelerine ilişkin görüş bildirmeleri istenmiştir. Uzman görüşlerinden elde edilen veriler ışığında hesaplanan kapsam geçerlik indekslerine göre 12 madde ölçekten çıkarılmıştır. Böylece oluşan 40 maddelik ölçek 241 öğretmenden oluşan örneklem grubuna uygulanmıştır. Analiz sonucunda Kaiser-Maiser Olkin değeri .944 bulunmuş ve Barlett testinin istatistiki olarak anlamlı olduğu ortaya çıkmıştır (p≤.05). Bu sonuçlar ölçeğin faktör analizine uygun olduğunu göstermiştir. Ölçekte yer alacak maddeleri ve faktörleri belirlemek amacıyla açımlayıcı faktör analizi (exploratory) ve eğik döndürme yöntemlerinden promax dönüştürme yöntemi kullanılmıştır. Analiz sonucunda yapı geçerliği sağlanmış olan 30 madde son ölçekte yer almıştır. Ölçek iki faktör altında toplanmış ve bu faktörler EBA’nın gerekliliği, EBA’nın uygulanabilirliği olarak adlandırılmıştır. Son halini alan ölçeğin Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı ise .950 olarak hesaplanmıştır. Araştırmanın sonucunda, hazırlanan ölçeğin öğretmenlerin Eğitim Bilişim Ağı kullanımına ilişkin tutumlarını belirlemek için geçerli ve güvenilir olduğu ortaya çıkmıştır.

EDUCATIONAL INFORMATION NETWORK ATTITUDE SCALE: A VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

In this study, it is aimed to develop a scale that determines teachers' attitudes towards educational information network (EBA). The sample of the research is composed of 241 teachers working in secondary education in central district of Adıyaman province and Kahta province in 2015-2016 academic year. While determining the items of the scale, a wide range of literature searches were conducted and various scales previously developed in the likert type were examined. Interviews were conducted with 19 teachers about the network of education and training. 80 draft statements have been identified in the light of the interviews and the literature reviewed. The number of items in the draft has been reduced to 52 after knocking down similar items. Lawshe technique was used to determine content validity of scale. An opinion form was filled for Lawshe technique by 8 experts. Eleven items were extracted from the scale according to the content validity indices calculated after the expert opinion. The scale consisting of 40 items was applied to teachers in different branches working in secondary education. KMO value was found to be .944 and the Barlett test was statistically significant (p ≤ .05). These results showed that the scale was appropriate for factor analysis. Explanatory factor analysis (exploratory) and promax transformation methods were used to determine the factors and items to be included in the scale. As a result of the analysis, 30 items which have been construct validity were included in the last scale. Factors that were gathered under two sub-factors were named the necessity of EBA and applicability of EBA. The Cronbach Alpha internal consistency coefficient of the scale was calculated as .950. As a result of the research, it was found that the scale prepared is valid and reliable for determining the attitudes of teachers towards use of educational information network.

PDF

___

Açıkgül Fırat, E. & Özden, M. (2015). Öğretmen adaylarının bilimsel süreçte bilgi iletişim teknolojileri kullanımına yönelik ölçek geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 1-25.
Adıgüzel, T., Gürbulak, N. & Sarıçayır, H. (2011). Akıllı tahta ve öğretim uygulamaları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 457-471.
Akbaşlı, S., Taşkaya, S. M., Meydan, A. & Şahin, M. (2012). Teachers and computer technology: Supervisors’ views. Internatıonal Journal of Research in Social Sciences, 2(2), 113-124.
Akbulut, Y. (2010). Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür.
Akgün, E., Yılmaz, E. O., & Seferoğlu, S. S. (2011). Vizyon 2023 strateji belgesi ve fırsatları artırma ve teknolojiyi iyileştirme hareketi (FATİH) projesi: Karşılaştırmalı bir inceleme. Akademik Bilişim, 2(4), 115-122.
Akıncı, A., Kurtoğlu, M. & Seferoğlu, S. S. (2012). Bir teknoloji politikası olarak Fatih Projesinin başarılı olması için yapılması gerekenler: Bir durum analizi çalışması. Akademik Bilişim Konferansında Sunulmuş Bildiri.
Aksayan, S., Bahar, Z., Bayık, A, Emiroğlu, O. N, Erefe, İ., Görak, G., Karataş. N., Kocaman, G., Kubilay, G. & Seviğ, Ü. (2002). Hemşirelikte araştırma ilke süreç ve yöntemleri. İstanbul: Odak
Alabay, A. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin ve öğrencilerinin EBA (Eğitimde Bilişim Ağı) kullanımına ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Allport, G. W. (1935). Attitudes. Editor C. Murchinson, A handbook of social psychology (pp. 798-844). Worchester, MA: Clark University Press.
Allport, G. W. (1954). Handbook of social psychology. Cambridge, MA: Addison- Wesley.
Ardies, J., De Maeyer, S., Gijbels, D. & Van Keulen, H. (2014). Students attitudes towards technology. International Journal of Technology and Design Education, 25(1), 43-65.
Ateş, M., Çerçi, A. & Derman, S. (2015). Eğitim bilişim ağında yer alan Türkçe dersi videoları üzerine bir inceleme. Sakarya University Journal of Education, 5(3), 105-117.
Balcı, E. O., Gokkaya, Z., & Kar, A. (2013, Fall). Terms of university observe of the Fatih project. Istanbul Journal of Social Sciences, 5, 13-30.
Bame, E., Dugger, W., de Vries, M. & McBee, J. (1993). Pupils’ attitudes toward technology - PATT-USA. Journal of Technology Studies, 19, 40-48.
Bagozzi, R. P., Yi, Y., & Phillips, L. W. (1991). Assessing construct validity in organizational research. Administrative Science Quarterly, 36(3), 421-458.
Bryman, A. (2006). Integrating quantitative and qualitative research: How is it done. Qualitative Research, 6, 97-113.
Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Campbell, D. T. (1950). The indirect assessment of social attitudes. Psychological Bulletin, 47, 15-38.
Campbell, D. T., & Fiske, D. W. (1959). Convergent and discriminant validation by the multitrait-multimethod matrix. Psychological Bulletin, 56(2), 81-105.
Candeğer Ü., Mete, F. & Büyükköse, Ş. (2017). Millî Eğitim Bakanlığı Eğitim Bilişim Ağı’nda bulunan kavram haritalarının İncelenmesi. Kafkas Üniversitesi, e – Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 11-25.
Clark, L. & Watson, D. (1995). Constructing validity: Basic issues in objective scale development. Psychological Assessment, 7, 309-319.
Cliff, N. (1998). The eigenvalues-greater-than-one rule and the reliability of components. Psychological Bulletin, 103(2), 276-279.
Comrey, A. L. & Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Crede, E. & Borrego, M. (2013). From ethnography to items: A mixed methods approach to developing a survey to examine graduate engineering student retention. Journal of Mixed Methods Research, 7(1), 62-80.
Creswell, J. W. (2009). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Thousand Oaks, CA: Sage
Creswell, J. & Plano Clark, V. (2011). Designing and conducting mixed methods research. Thousand Oaks, CA: Sage.
Cronbach, L. J. & Meehl, P. E. (1955). Construct validity in psychological tests. Psychological Bulletin, 52, 281–302.
Currall, S. & Towler, A. (2003). Reseach methods in management and organizational research: Toward integration of qualitative and quantitative techniques. Editor A. Tashakkori, C. Teddlie, Handbook of mixed methods in social & behavioral research (pp.513-526). Thousand Oaks, CA: Sage.
Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem.
Dağhan, G., & Akkoyunlu, B. (2016). A qualitative study about the sustainable usage of online learning environments. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 280-299.
de Klerk Wolters, F. (1989). The attitude of pupils towards technology. Eindhoven, The Netherlands: Eindhoven University of Technology.
Demir, K. (2006). Rogers’ın yeniliğin yayılması teorisi ve internetten ders kaydı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 47, 367-392.
Deniz, N. (2016). Sağlık sektöründe hizmet kalite algısının ölçümüne yönelik ölçek geliştirme çalışması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir
DeVellis, R. F. (2003). Scale development: Theory and application. Applied social research methods series, vol. 26. London: Sage Publications.
Durham, J., Tan, B. & White, R. (2011). Utilizing mixed research methods to develop a quantitative assessment tool: An example from explosive remnants of a war clearance program. Journal of Mixed Methods, 5(3), 212-226.
Eğitim Bilişim Ağı [EBA]. (2017). http://www.eba.gov.tr
Fabrigar, L. R., Wegener, D. T., MacCallum, R. C. & Strahan, E. J. (1999). Evaluating the use of exploratory factor analysis in psychological research. Psychological Methods, 4(3), 272-299.
Fishbein, M. (1967). Attitude theory and measurement. New York: Wiley.
Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Journal of Marketing Research, 382-388.
Gorsuch, R. L. (1983). Factor analysis (2nd Ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Greene, J. C., Caracelli, V. J. & Graham, W. F. (1989). Toward a conceptual framework for mixed-method evaluation designs. Educational Evaluation and Policy Analysis, 11, 255-274.
Güvendi, G. M. (2014). Millî Eğitim Bakanlığı’nın öğretmenlere sunmuş olduğu çevrimiçi eğitim ve paylaşım sitelerinin öğretmenlerce kullanım sıklığının belirlenmesi: Eğitim Bilişim Ağı (EBA) örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Halloran, J. D. (1967). Attitude formation and change. Leicester, U.K.: Leicester University Press
Hayton, J. C., Allen, D. G. & Scarpello, V. (2004). Factor retention decisions in exploratory factor analysis: A tutorial on parallel analysis. Organizational Research Methods, 7, 191–205.
Horn, J. L. (1965). A rationale and test for the number of factors in factor analysis. Psychometrica, 30(2), 179–185.
Hooper, D., Coughlan, J. & Mullen, M. R. (2008). Evaluating model fit: A synthesis of the structural equation modelling literatüre. Paper presented at the 7th European Conference on Research Methodology for Business and Management Studies, Regent’s College, London, United Kingdom.
Hutcheson, G. & Sofroniou N. (1999). The multivariate social scientist: Introductory statistics using generalized linear models. London: Sage Publication.
İlhan, N., Şekerci, A. R., Sözbilir, M. & Yıldırım, A. (2013). Eğitim araştırmalarına yönelik öğretmen tutum ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 04 (08), 31-56.
İşman, A. (2001). Teknolojinin felsefi temelleri. Sakarya Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-19. Kaiser, H. F. (1974). An index of factorial simplicity. Psychometrika, 39(1), 31-36
Kalaycı, Ş. (2005). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
Kalogeraki, S. (2011). On the benefits and constraints of the web-based illicit drug survey. International Journal of Interdisciplinary Social Sciences, 6, 239-252.
Karadeniz, A. (2015). Ters-yüz edilmiş sınıflar. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 322-326.
Kaya Z. (2006). Öğretim teknolojileri ve materyal geliştirme ISBN: 975-8792-59-8, Pegem A Yayıncılık.
Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York, NY: Routledge. Krathwohl, D., Bloom, B. & Bertram, B. (1964). Taxonomy of educational objectives: Handbook II Affective Domain. New York: David McKay Company, Inc.
Krech, D. & Crutchfield, R. S. (1948). Theory and problems in social psychology. New York: McGraw-Hill.
Kurtdede Fidan, N., Erbasan, Ö. & Kolsuz, S. (2016). Sınıf öğretmenlerinin Eğitim Bilişim Ağı’ndan (EBA) yararlanmaya ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(45), 626-637.
Küçük, S., Yılmaz, R. M., Baydaş, Ö. & Göktaş, Y. (2014). Ortaokullarda artırılmış gerçeklik uygulamaları tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 383-392.
Lawshe, C. H. (1975). A quantitative approach to content validity. Personnel Psychology, 28, 563–575.
Mulaik, S. A., James, L. R., Van Alstine, J., Bennet, N., Lind, S. & Stilwell, C.D. (1989). Evaluation of goodness-of-fit indices for structural equation models. Psychological Bulletin, 105 (3), 430-45.
Munro B. H. (2005). Statistical methods for health care research. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.
Nunally, J. C. & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory. New York: McGraw-Hill.
Onwuegbbuzie, A. & Johnson, R. (2006). The validity issue in mixed research. Research in the Schools, 13(1), 48-63.
Ozan, C. & Taşgın, A. (2017). Öğretmen adaylarının eğitim teknolojisi standartlarına yönelik öz yeterliklerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 7 (2), 236-256.
Önder, Ç. (2012). İşletme araştırmaları tasarımı. Ders Notları.
Özçiftçi, M. & Çakır, R. (2015). Öğretmenlerin yaşam boyu öğrenme eğilimleri ve eğitim teknolojisi standartları özyeterliklerinin incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 1-19.
Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (çok değişkenli analizler). Eskişehir: Kaan.
Özer,Y.&Anıl,D. (2011). Öğrencilerin fen ve matematik başarılarını etkileyen faktörlerin yapısal eşitlik modeli ile incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 41.
Özgüven, İ. E. (1998). Psikolojik testler. Ankara: Pdrem Yayınları.
Petscher , Y., Schatschneider , C., & Compton , D. L. (2013). Applied quantitative analysis in education and the social sciences. New York: Routledge.
Petty, R. E. & Cacioppo, J. T. (1996). Attitudes and persuasion: Classic and contemporary approaches. Boulder, CO, US: Westview Press.
Piccone, A. V. (2009). A comparison of three computational procedures for solving the number of factors problem in exploratory factor analysis. Published Doctor of Philosophy dissertation. University of Northern Colorado.
Rowan, N. & Wulff, D. (2007). Using qualitative methods to inform scale development. The Qualitative Report, 12(3), 450-466.
Serdarer Kuzu, B. (2016). Öğretmenlerin ölçme değerlendirme sürecine yönelik tutumlarını ölçen bir ölçek geliştirme çalışması. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Sharpe, M. (2004). Chapter 3: The computer in school. Russian Education and Society, 46(6), 56-82.
Söylemez, Y. (2015). Ortaokul öğrencilerine yönelik eleştirel temel dil becerileri ölçeklerinin geliştirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Streiner, D. L. (1994). Figuring out factors: The use and misuse of factor analysis. Canadian J. of Psychiatry, 39, 135-140.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. New Jersey: Pearson Education Inc.
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı [TTKB]. (1982). 11. Milli Eğitim Şûrası. https://ttkb.meb.gov.tr/www/milli-egitim-suralari/dosya/12 adresinden 14 Kasım 2017 tarihinde alınmıştır.
Tashakkori, A. & Creswell, J. W. (2008). Envisioning the future stewards of the social behavioural research enterprise. Journal of Mixed Methods Research, 2(4), 291-295.
Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
Teddlie, C. & Tashakkori, A. (2010). Major issues and controversies in the use of mixed methods in the social and behavioral sceinces. Editor A. Tashakkori, C. Teddlie, Handbook of mixed methods in social and behavioral sciences (pp. 3-50). Thousand Oaks, CA: Sage.
Tezbaşaran, A. A. (1997). Likert Ttpi ölçek geliştirme kılavuzu. Ankara: Türk Psikologlar Derneği.
Tınmaz, H. (2013). Sosyal ağ web siteleri ve sosyal ağların eğitimde kullanımı. Öğretim Teknolojilerinin Temelleri: Teoriler, Araştırmalar, Eğilimler, 615-630.
Thurstone, L. L. (1928). Attitudes can be measured. American Journal of Sociology 33(4) 529-554.
Triandis, H. C. (1971). Attitude and attitude change. New York: Wiley.
Tsitouridou, M. & Vryzas, K. (2004). The prospect of integrating ICT into the education of young children: The views of Greek early childhood teachers. European Journal of Teacher Education, 27(1), 29-45.
Turan İ., Şimşek Ü. & Aslan H. (2015). Eğitim araştırmalarında likert ölçeği ve likert-tipi soruların kullanımı ve analizi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 186-203.
Tutar, M. (2015). Eğitim Bilişim Ağı (EBA) sitesine yönelik olarak öğretmenlerin görüşlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu [TÜBİTAK]. (2004). https://www.tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/vizyon2023/Vizyon2023_Strateji_B elgesi.pdf adresinden 15 Kasım 2017 tarihinde alınmıştır.
Türker, A. & Güven, C. (2016). Lise öğretmenlerinin Eğitim Bilişim Ağı (EBA) projesinden yararlanma düzeyleri ve proje ile ilgili görüşleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 244-254.
Usal, A. & Kuşluvan, Z. (1999). Davranış bilimleri. İzmir: Fakülteler.
Velicer, W. F., Eaton, C.A. & Fava, J. L. (2000). Construct explication through factor or component analysis: A review and evaluation of alternative procedures for determining the number of factors or components. Editor R. D. Goffin, E. Helmes, Problems and solutions in human assessment: Honoring Douglas Jackson at Seventy. (pp. 41-71). Boston: Kluwer.
Velicer, W. F. (1976). Determining the number of components from the matrix of partial correlations. Psychometrka, 41, 321-327.
Vishwanah, A. & Goldhaber, G.M. (2003). An examination of the factors contributing to adoption decisions among late-diffused technology products. New Media & Society, 5(4), 547–572.
Watkins, M. W. (2006). Determining parallel analysis criteria. Journal of Applied Statistical Methods, 5(2), 344-346.
Yıldız, B., Ilgaz, H., & Seferoğlu, S. S. (2010). Türkiye'de bilim ve teknoloji politikaları: 1963'den 2013'e kalkınma planlarına genel bir bakış. Akademik Bilişim, 10-12.
Yılmaz, C. (2012). Pazarlamada nicel yöntemler. Ders Notları.