Yavuz YILDIRIM

4220

Türkiyeli toplumsal hareketlerin dönüşümüne genel bir bakış

Bu yazının amacı, toplumsal hareketler teorisi içerisinden Türkiye'deki toplumsal hareket deneyimlerine dair genel bir çerçeve çizmektir. Bu doğrultuda Türkiyeli toplumsal hare ketlerin" kurumsal sınırları zorlama kapasitesi" ve "yeni siyasal tartışma noktalan yaratmak" noktalan üzerinden özellikle Î980 sonrası dönüşümü incelenecektir. Çalışma, toplumsal hareketlerin siyasal anlamda kurucu birer güç olduğu tezine dayanmaktadır ve bu açıdan Türkiyeli hareketlerin siyasal olan üzerindeki etkileri sınırlı olmuştur. Türkiye'de toplumsal hareketlerden bahsederken, hareketlerin kurumsal boyutu aşan bir çerçevede gelişmediğini ve onlara bağlı kaldığını söylemek mümkündür. İncelenen hareketler, birer örnek olay olarak değil, kendi alanlarım yaratıp kamusal tartışmaları belirlemeleri üzerinden ele alınmıştır. Çalışmada, Türlciye'de gelişen hareketlerin, parti ve sendikaların yürüttüğü örgütlü mücadelenin destekçisi olmaktan öteye geçemediği vurgulanmıştır. Ancak 2000'li yıllarla birlikte yeni toplumsal hareketler yaklaşımına örnek olabilecek deneyimlerin onaya çıktığı savunulmuştur.

An overview to transformation of Turkish social movements

The aim of this article is to make a framework of Turkish social movements experiments through social movements theory. In order to ensure this aim, the transformation of the Turkish movements, especially after 1980, will be analysed over two main criterions, which are the overstrain capacity of institutional borders and to create new political debates. The article depends on the thesis that social movements have the power to constitute a new political and in this context the influences of Turkish social movements over political are obviously limited. When discussing social movements in Turkey, it is:possibie to say that movements are bounded by institutional aspects however could not determine to them. The movements that mentioned in the article, are not taken as a case-study, but discussed on whether to create their own spaces and to build up public debates in Turkey. It is emphasized that the emerging movements at Turkey could not go beyond to be supporters of organized struggle of political parties and unions. Stili, with 2000s it can be argued that some experiments emerged can be the case of new social movements approach.
PDF

___

  • Agamben, G. (2005), "Movement", http://www.generaii0n-0nline.0rg/p/ fpagamben3.htm, (erişim: 15.07/2010).
  • Akçam, T. (2010). "MHP Solcudur' İfadesi, Milosevic ve Devrimci Değerler...", Taraf Gazetesi, 13 Ekim 2010.
  • Aksakal, P. (1989). Bir Yerel Yönetim Deneyi-Fatsa, (Ankara: Simge Yayınlan).
  • Akyol, H. (2010). Türkiye'de Sol Örgütler, (Ankara: Phoneix Yayınları).
  • Arrighi, G. / WaMerstein, I. / Hopkins, Terence K. (2004), Sistem Karşıtı Hareketler, (İstanbul: Metis Yayınları), (Çev. C. Kanat, B.Somay-C. Sökmen).
  • Aybar. Mehmet A. (2002), Marksizm ve Sosyalizm Üzerine Düşünceler, Aylin Özman (yay. haz.), (İstanbul: İletişim Yayınları).
  • Aybar, Mehmet A. (2011), Neden Sosyalizm?, (İstanbul: İletişim Yayınları).
  • Aydmoğiu, E. (2008), Türkiye Solu 1960-1980, (İstanbul: Versus Yayınları).
  • Badiou, A. (2011), Komünist Hipotez, (Encore Yayınları), (Çev. Oylum Bülbül).
  • Bilgin, K. (2011), "İşçi Sınıfı Kamusalîığı Açısından Tekel Çadırları", Gamze Yikılmaz-Seray Kumlu (der.). Tekel Eylemine Kenar Notları, (Ankara: Phoneix Yayınları): 79-113.
  • Boggs, C. (1995), The Socialist Tradition-From Crises to Decline, (New York: Routledge),
  • Buechler, Steven M. (1995), "New Social Movement Theories", The Sociological Quarterly. (Vol.36 No.3): 441-464.
  • Calhoun. C. (1993), '"New Social Movements' of the Early Nineteenth Century", Social Science History, (Vol.17. No.3): 385-427.
  • Coşkun, Mustafa K. (2006), ''Süreklilik ve Kopuş Teorileri Bağlamında Türkiye'de Eski ve Yeni Toplumsal Hareketler", SBF Dergisi, (Cilt:6i Sayı: 1): 68-102.
  • Crossley, N. (2002), Making Sense of Social Movements, (Buckingham: Open University Press).
  • Çelebi, A. (2004), "Kamusal Alan ve Sivil Toplum: Siyasal Bir Değerlendirme", Kamusal Alan, Meral Özbek (Der.), (İstanbul: Hil Yayınları): 237-285.
  • Çelebi, A. (2011), "Demokrasinin Derinleşmesi- Bir Yöntem Olarak Sivil İtaatsizlik", Cogito Dergisi, Sayı 68.
  • Delia Porta, D. (2009), "Social Movements", The Sage Handbook of European Studies içinde, Chris Rumford (ed.), (Londra: Sage Publications): 365-385.
  • Doğan, G. (2008), "Türkiye'de Örgütlü Emek Hareketinin Tarihi Üzerine". Toplumsal Hareketler- Tarih, Teori, Deneyim, Y. Doğan Çetinkaya (der.), (İstanbul: İletişim Yayınları): 285-337.
  • Diken, Ş. (2006), Türkiye'de Sivil Hayat ve Demokrasi, (Ankara: Dipnot Yayınları).
  • Göker, Zeynep G. (2010), "Democracy İn Silence: Speaking, Silence and the Saturday Vigils in Turkey", Problems of Democracy: Probing Boundaries, Nico Behter-Gabriele De Angelis (ed.), (Oxford: Inter-Disiplinary Press): 119-131.
  • Habermas, .1. (1981), "New Social Movements", Telos, sayı 49.
  • Hasdemir, Tuba A. / Coşkun, Mustafa K. (200.8), "Kamusal Alan ve Toplumsal Hareketler", SBF Dergisi, (Cilt:63 Sayı.l): 122-149.
  • Jasper, James M. (2002) Ahlaki Protesto Sanatı-Toplumsal Hareketlerde Kültür, Biyografi ve Yaratıcılık, (İstanbul: Ayrıntı Yayınlan), (çev. Senem Öner).
  • Johnston, H. / Larana, E. / Gusfield, Joseph R. (1994), "Identities. Grievances and New Social Movements", New Social Movements: From Ideology to Identity, Enrique Larana, Hank Johnston, Joseph R. Gusfield (ed.), (Philedelphia: Temple University Press): 3-35.
  • Kaderoğlu Bulut, Ç. (haz.) (2010), "Ülke-Giindem-Direniş", Tekel Direnişinin Işığında Gelenekselden Yeniye İşçi Sınıfı Hareketi. Gökhan Bulut (ed.), (Ankara: Nota Bene Yayınları): 299-352.
  • Kay ılı, E. (2004), "'Çıplak* İtaatsizlik Olarak Cumartesi Anneleri", Kamusal Alan, Meral Özbek (Der.), (İstanbul: Hil Yayınları): 349-357.
  • Koçak, H. (2004), "Türkiye'de Sendikalar ve 'Kamu' Anlayışı", Kamusal Alan, Meral Özbek (Der.), (İstanbul: Hil Yayınları):
  • McDonald, K. (2002), "From Solidarity to Fluidarity: Social Movements Beyond 'Collective Identity'-- The' Case of Globalization Conflicts", Social Movement Studies, (Vol.1 No.2): 109-128.
  • Melucci, A. (1985), "Symbolic Challenge of Contemporary Movements", Social Research, 52:4.
  • Melucci, A. (1994), "A Strange Kind of Newness: What's ;New' in New Social Movements?", New Social Movements: From Ideology to Identity içinde, Enrique Larana, Hank Johnston, Joseph R. Gusfield (ed.), (Philadelphia: Temple University).
  • Negri, A. (2004). "Kamusal Alanın Yeniden Ele Geçirilmesi", Kamusal Alan, 'Meral Özbek (Der.), (İstanbul: Hil Yayınları): 395-407.
  • Negri, A. (2006), İmparatorluktaki Hareketler, (İstanbul: Otonom Yayınları), (Çev. Kemal Atakay).
  • Offe, C. (1985), "New Social Movements: Challenging the Boundaries of Institutional Politics", Social Research, (Vol:52 No.4): 817-868.
  • Olofsson, G. (1988), "After the Working-Class Movements? An Essay on What's 'New' and What's 'Social1 in the New Social Movements", Acta Sociologica, (Vol:31 No.l): 15-34.
  • Ranciere, J. (2005), Uyuşmazhk-Politika ve Felsefe, (Istanbul: Ara-hk Yayınları), (çev. Hakkı Hünler).
  • Ranciere, J. (2007), Siyasalın Kıyısında, (İstanbul: Metis Yayınları), (çev. Aziz Ufuk Kılıç).
  • Savran, G. (1987), "Marksizm ve 'Yeni Toplumsal Hareketler' Tartışması", Sınıf Bilinci, Sayı 11: 6-25.
  • Scott, A. (1990), Ideology and die New Social Movements, (New York: Routledge).
  • Tilly, C. (2001), Zor, Sermaye ve Avrupa Devletlerinin Oluşumu, (Ankara: İmge Yayınları), (Çev.: Kudret Emiroğlıı).
  • Tilly, C. (2008), Toplumsal Hareketler 1768-2004, (İstanbul: Babi! Yay ınları), (Çev.: Orhan Düz).
  • Tilly, C. / Tarrow S. (2007), Contentious Politics, (Boulder: Paradigm Publishers).
  • Touraine, A. (1985). "An Introduction to the Study of Social Movements", Social Research, (Vol:52 No.4): 749-787.
  • Touraine, A. (1995), "Beyond Social Movements'?", Social Movements: Critiques, Concepts, Case-Studies, Stanford M. Lyman (ed.), (Londra: Pal grave MacMillan): chp:15.
  • Touraine, A. (1999), "Toplumdan Toplumsal Harekete", Yeni Sosyal Flare ketler, Kenan Çayır (yay. haz.), (İstanbul: Kakniis Yayınları).
  • Touraine, A. (2002), "The Importance of Social Movements", Social Movement Studies, (Vol:! No.l): 89-95.
  • Uyan, Mahmut M. (2004), Toplumsal Dalganın Kırılışı: Fatsa 1978-I9S0, (Ankara: Arayış Yayınları).
  • Ünlii, B. (2002), Bir Siyasal Düşünür Olarak Melımet Ali Aybar, (İstanbul: İletişim Yayınları).
  • Ünsal, A. (2002), Umuttan Yalnızlığa Türkiye İşçi Partisi 1961-197L ( İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları).
  • Wallerstein, I. (2009), Bildiğimiz. Düm 'anın Sonu-Yirmibirinci Yüzyıl Icin Sosyal Bilim, (istanbul: Metis Yayınları), (Çev.: Tuncay Birkan).
  • Wallerstein, I. (2010). Gücün Retoriği-Avrupa Evrenselciliği, (İstanbul: BGST Yayınlan). (Çev. Aziz Ufuk Kılıç).
  • Yerasimos, S. / Seııfert.G. / v.d. (2002), Türkiye 'de Sivil Toplum ve Milliyetçilik, (İstanbul: İletişini Yayınları).
  • Yıkılmaz. G. / Kumlu, S. (der.) (2011), Tekel Eylemine Kenar Notları, ( Ankara: Phoneix Yayınları).
  • Yılmaz, İ. (2008), "Hareket ve Kurumsallaşma Arasında Türkiye'de Kadın Mücadelesi: Eşitlik, Özgürlük, Farklılık", Toplumsal Hareketler- Tarih, Teori, Deneyim. Y. Doğan Çetinkaya (Der.), (İstanbul: İletişim Yayınları): 525-540.
  • Zürcher, Eric J. (2000), Modernleşen Türkiye'nin Tarihi, (İstanbul: İletişim Yayınlan). (Çev: Yasemin Saner Gönen).
Eğitim Bilim Toplum-Cover
  • ISSN: 1303-9202
  • Başlangıç: 2003
  • Yayıncı: EĞİTİM VE BİLİM EMEKÇİLERİ SENDİKASI
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Ataerki: Bir kavramın yeniden inşası eski ataerki'den ataerkil kapitalizme

Melda Yaman ÖZTÜRK

Türkiyeli toplumsal hareketlerin dönüşümüne genel bir bakış

Yavuz YILDIRIM

Eğitimde neoliberalizm karşıtı söylem ne kadar antikapitalist?

Seçkin ÖZSOY

Marksist aşırı birikim kuramı ve kriz

Simon CLARKE, Funda HÜLAGÜ, Pınar BEDİRHANOĞLU