ÖĞRETMENLİK MESLEĞİNDE KADINLAR:TÜRKİYE'DE ÖĞRETMENLİĞİN FEMİNİZASYONUNDAN BAHSETMEK MÜMKÜN MÜ?

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de öğretmenlik mesleğinde bir feminizasyon sürecinden bahsedilip bahsedilemeyeceğine ilişkin, yerel dinamikleri dikkate alan bir değerlendirme yapmaktır. Bu amaç doğrultusunda öncelikle Dünya’nın farklı bölgelerindeki deneyimlerden yola çıkarak öğretmenliğin feminizasyonuna dair tarihsel ve istatistiki bir analiz yapılmış, sonrasında ise bu sürecin ekonomi politik temellerine ilişkin bir tartışma yürütülmüştür. Kadınların işgücü piyasasındaki konumu, bu tartışmalar çerçevesinde, patriarkal yapı dolayımında oluşan toplumsal cinsiyet rolleri ve kapitalist üretim biçimiyle ilişkili olarak ele alınmaya çalışılmıştır. Bu perspektifle öğretmenliğin feminizasyonu yalnızca istatistiksel bir değişim olarak değil, ekonomik ve politik boyutları olan kapsamlı bir süreç olarak değerlendirilmiştir. Son olarak istatistiki veriler ışığında ve yerel dinamikler dikkate alınarak Türkiye’de öğretmenliğin feminizasyonu ekonomik, toplumsal ve kültürel nedenleriyle ilişkili bir biçimde ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Women in Teaching: Is It Possible to Talk About Feminization of Teaching in Turkey?

This paper aims to anlyze whether there is a feminization process of teaching in Turkey or notconsidering the local dynamics. For this aim, first a historical and statistical analysis relatingto teaching is conducted on the basis of experiences in different regions of the world, then adebate is carried out relating to the economic and political basics of this process. Based onthese discussions, the position of women in the labor market is tried to be addressed regardingto the capitalist mode of production and gender roles resulting from patriarchal structure. In this context, fhe feminization of teaching is evaluated not only a statistical change but also acomprehensive process with economic and political dimensions. Finally, the feminization ofteaching in Turkey is discussed considering the economic, social and cultural reasons in thelight of statistical data and local dynamics.

PDF

___

Akbaş, K. (2011). Avukatlık Mesleğinin Ekonomi Politiği. Ankara: Nota Bene Yayınları
Albisetti, J. C. (1993). The feminization of teaching in the nineteenth century: a comparative perspective, History of Education, 22(3): 253-263
Apple, M. W. (1985). Teaching and Women’s Work: A Comparative Historical and Ideological Analysis. Teachers College Record, 86(3): 445-473.
Apple, M. W. (1986). Teachers and texts: A political economy of class and gender. London: Routledge and Kegan Paul.
Arat, Z. F. (1998). Educating the Daughters of the Republic. In Z. F. Arat (Ed.), Deconstructing Images of the “Turkish Women” (pp. 157-182), Newyork: St. Martin’s Press
Aydın, İ. (2009). Türk Eğitim Yönetiminde Öncü Kadınlar-1. Ankara: Pegem Akademi
Boratav, K. (1998). Türkiye İktisat Tarihi: 1908-1985 (6. Baskı). İstanbul: Gerçek Yayınevi
Boserup, E. (2007). Women’s Role in Economic Development. Newyork: Earthscan
Bowles, S. & Gintis H. (1976). Schooling in Capitalist America: Educational Reform and the Contradictions of Economic Life. New York: Basic Books.
Carter, P. (1992). Becoming the ‘New Women’: The Equal Rights Campaigns of New York City School teachers, 1900–1920, In R. J. Altenbaugh (Eds), The Teachers’ Voice (p. 12-24), London: Falmer Press
Clifford, G. J. (1989). Man/women/teacher: Gender, Family, and Career in American Educational History. In D. Warren (Eds.), American teachers: Histories of a profession at work (pp. 293-343). New York: Macmillan.
Cortina, R. & San Roman S. (2006). Women and Teaching: Global Perspectives on the Feminisation of a Profession. New York: Palgrave and Macmillan.
Ecevit, Y. (1998). Türkiye’de Ücretli Kadın Emeğinin Toplumsal Cinsiyet Temelinde Analizi. A. Berktay (Der.), 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler. İstanbul: Türk Tarih Vakfı.
Eskicumalı, A. (2003). Eğitim ve Toplumsal Değişme: Türkiye’nin Değişim Sürecinde Eğitimin Rolü, 1923-1946.Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 19(2): 15-29
Fraser, J.W. (2007). Preparing America’s Teachers: A History. New York: Teacher’s College Press.
Ginsburg, M., Yeom, M. (2007). Professionalism and the Reform of Teachers and Teacher Education in the Republic of Korea & The United States of America, Asia Pacific Education Review, 8 (2): 298-310.
Harris, K. (1982). Teachers and Classes: A Marxist Analysis. London: Routledge and Kegan Paul
Houston, W.R. (2009). Teachers in History, In L.J. Saha, A.G. Dworkin (Eds.), International Handbook of Research on Teachers and Teaching (p. 15-23). USA: Springer Science Business Media LLC.
Hypolito, A. M. (2004). Teachers’ Work and Professionalization: The promised land or dream denied?, JCEPS, 2(2): 203-226.
ILO (2012). Global Employment Trends: Proventing a deeper Jobs Crisis. Geneva: ILO
Kandiyoti, D. (2007). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar (Çev. Aksu Bora). İstanbul: Metis Yayınları
Kelleher, F. (2011). Women and the teaching profession: Exploring the feminisation debate. London, UK: Commonwealth Secretariat and Unesco.
Larson, M.S. (1977). The Rise of Professionalism: A Sociological Analysis. California: University of California Press.
McClelland, C.E. (1990). Escape from Freedom? Reflections on German Professionalization 1870-1933, R.Torstendahl & M.Burrage (eds.), The Formation of Professions: Knowledge, State and Strategy (pp. 97-113). London: Sage Publications.
MEB (2010). Cumhuriyet Dönemindeki Türk Milli Eğitim Sistemindeki Gelişmeler. Ankara: Yayımlar Dairesi
Önen, E. (1990). Bir Toplumsal Olgu Olarak Köy Enstitüleri. abece: Eğitim ve Ekin Dergisi, 51: 28-31
Ozga, J. and Lawn, M. (1988). Schoolwork: interpreting the labour process of teaching. British Journal of Sociology of Education, 9(3): 323-336
Özbay, F. (1994). Women’s Labor in Rural and Urban Settings. Boğaziçi Journal: Review of Social, Economic and Administrative Studies, 8(1-2): 5-19
Richards, E. & Acker, S. (2006). Collegiality and Gender in Elementary School Teachers’ Workplace Cultures: A Tale of Two Projects, In R. Cortina and S. Roman (Eds.), Women and Teaching: Global Perspectives on the Feminisation of a Profession (pp. 51-79). New York: Palgrave and Macmillan.
Rikowski, G. (2002). Methods For Researching The Social Production of Labour Power in Capitalism, Research Seminar, University College, Northampton
Ritchter, B. (2006). A Brief History of Ontario’s Public Elementary Teachers and Their Federations: Part II. Etfo Voice, October
Rury, J. L. (2002). Education and Social Change: Themes in The History of American Schooling. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Sayılan, F. (2012). Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim: Olanaklar ve Sınırları. Ankara: Dipnot Yayınları
Seddon, T. and Palmieri, P. (2009). Teachers’ Work, Power and Autherity In L.J. Saha, A.G. Dworkin (Eds.), International Handbook of Research on Teachers and Teaching (463–479). USA: Springer Science Business Media LLC.
Sedlak, M. W. & Schlossman, S. (1986). Who will teach? Historical Perspectives on the Changing Appeal of Teaching as a Profession. Santa Monica, CA: Rand Corporation
Spencer, D. A. (1997). Teaching as women’s work. In B. Biddle, T. Good, & I. Goodson (Eds.), International handbook of teachers and teaching (pp. 153–198). Netherlands: Kluwer Academic Publisher.
Tan, M. (2003) Eğitim Yönetiminde Kadınlara Yer/Gerek Var mı? C. Elma ve Ş. Çınkır (Der.), 21. Yüzyıl Eğitim Yöneticilerinin Yetiştirilmesi Sempozyumu. Ankara: Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları
TBMM (2012). Yazılı Soru Önergesi Metni: Diğer kamu kurum ve kuruluşlarından Bakanlığa nakil yoluyla gelen personel sayısı ve kadın personel sayısı ile okullarda boş geçen derslere ilişkin. TBMM Tutanakları
Toksöz, G. (2011). Kalkınmada Kadın Emeği. İstanbul: Varlık Yayınları
TÜİK (2010). İstatistik Göstergeler (1923-2009). Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu
TÜİK (2013). İstatistik Göstergeler (1923-2012). Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu
TÜSİAD (2000). Kadın-Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset. İstanbul: Lebib Yalkın Yayınları ve Basım İşleri. http:// www.tusiad.org/bilgi-merkezi/raporlar
UNESCO (2010). EFA Global Monitoring Report: Reaching the marginalized. United Kingdom: Oxford University Press. http://www.unesco.org/
Urhan, B. & Etiler, N. (2011). Sağlık Sektöründe Kadın Emeğinin Toplumsal Cinsiyet Açısından Analizi, Çalışma ve Toplum, 2: 191-215
Ünal, L. I. (2008). Neoliberalizm, Esnek istihdam ve Kadın öğretmenler: Kavramsal bir çerçeve, E. A. Ateş ve H. Çağlayan (Editörler), Eğitim ve bilim işkolunda çalışan kadınların sosyal hakları ve iş güvencesi (s. 97- 106). Ankara: Eğitim-Sen yayınları.
Vauhn-Roberson, C. A. (1992). Having a Purpose in Life: Western Women Teachers in the Twentieth Century, In R. J. Altenbaugh (Eds), The Teachers’ Voice (p. 12-24), London: Falmer Press