İbrahim DUMAN, Semih ERKAN, İsmail Can PAYLAN, Müge ERGÜN, Mustafa GÜMÜŞ

İzmir ili ve çevresindeki bazı kışlık sebzelerde görülen viral etmenlerin saptanması

İzmir ili ve çevresinde yetiştirilen enginar, pırasa, karnabahar, lahana, marul, soğan, brokkoli ve Brüksel lahanası, gibi kışlık sebzeleri enfekte eden virüsleri tanılamak ve bulunma durumlarını saptamak amacıyla 2010 ve 2011 yıllarında surveyler yapılmıştır. Hastalıklı bitkilerde en fazla rastlanan virüs belirtilerinin bitki gelişmesinde gerileme, sararma, mozaik, beneklenme, yapraklarda ve gövdede bükülme, kıvrılma, lekeler veya çizgiler ve yaprak ve meyvede oluşum bozuklukları olduğu görülmüştür. Virüsleri tanılamak için, adı geçen sebze türlerinin belirti olan ve olmayan bireylerinden toplam 218 örnek alınmış ve bunlar biyolojik, serolojik ve moleküler yöntemlerle test edilmiştir. Elde edilen sonuçlar, testlenen örneklerde virüs enfeksiyonu bulunma düzeyinin % 38.1 olduğunu ve bu çalışmadaki örneklerde en yaygın olarak Cucumber mosaic cucumovirus (CMV) ve Radish mosaic comovirus (RaMV)’nün bulunduğunu ve bu etmeni, Lettuce mosaic potyvirus (LMV), Turnip mosaic potyvirus (TuMV), Leek yellow stripe potyvirus (LYSV) ve Artichoke latent potyvirus (ArLV) adlı etmenlerin izlediğini göstermiştir. Testlenen örneklerde en fazla virüs enfeksiyonunun karnabahar, marul ve soğanda olduğu, bunları Brüksel lahanası, lahana, enginar ve pırasanın izlediği görülmektedir. Ayrıca; karnabahar, marul ve soğan örneklerinde % 0.5 ile % 27.7 arasında değişen oranlarda birden fazla sayıda virüsün neden olduğu karışık enfeksiyonların olduğu görülmüştür. Mevcut bilgilerimize göre, sağlanan bulgular Türkiye’de ArLV’nün enginar ve CMV’nün ise lahana bitkilerindeki doğal enfeksiyonları konusunda ilk kayıt olma özelliğini taşımaktadır.

The determination of viral agents in certain cold-season vegetables in İzmir province and its around

The surveys were conducted to determine the presence and prevalence of the viruses infecting cold-season vegetable crops including globe artichoke, leek, cauliflower, cabbage, lettuce, onion, broccoli and Brussels sprouts in the production areas of Izmir province and its around between the years 2010 and 2011. During the surveys, the common viral symptoms were the reduction in overall plant growth, yellowing, mosaics, mottling, leaf distortion, leaf crinkling, spots or streaks on leaves and stem, and leaf and fruit formation disorders. To identify viral agents, a total of 218 samples were randomly collected from symptomatic and asymptomatic plants and were subjected to biological, serological and molecular tests. The results showed that the overall incidence of virus infection was 38.1 % in the tested samples. Cucumber mosaic cucumovirus (CMV) was the most prevalent virus in the samples of our work, followed by Radish mosaic mosaic comovirus (RaMV), Lettuce mosaic potyvirus (LMV), Turnip mosaic potyvirus (TuMV), Leek yellow stripe potyvirus (LYSV) and Artichoke latent potyvirus (ArLV). The highest rates of virus infection among occurred in cauliflower, lettuce, onion and they were followed by Brussel sprout, cabbage, artichoke and leek. In addition, mixed infections caused by more than one viral agent were found in some specimens from plants of cauliflower, lettuce and onion at the rates ranging between 0.5 % and 27.5 %. To our knowledge, the some findings in the present study are the first report of natural infections of artichoke by ArLV and cabbage by CMV in Turkey.

PDF

___

Alan, B. 2012. Doğu Akdeniz Bölgesi’nde Yetiştirilen Bazı Kışlık Sebzelerde Hastalık Yapan Virüslerin Tanılanması ve Karakterizasyonu. Çukurova Üniv. Fen Bil. Enst. Bitki Koruma Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana, XIV+134 s.
Ball, E.M. 1974. Serological Tests for Identification of Plant Viruses. The American Phytopathological Society, Plant Virology Committee, Minesota. 31p.
Bos, L., N. Huijberts, H. Huttinga, and D.Z. Maat. 1977. Leek yellow stripe virus and its relationships to onion yellow dwarf virus: characterization, ecology and possible control. Neth. J. Plant Pathol., 84: 185-204.
Clark, M.F. and A.N. Adams. 1977. Characteristic of Microplate Method of Enzyme-Linked Immunosorbent Assay for Detection of Plant Viruses. J. Gen. Virol., 34: 475-483.
DPV., Descriptions of Plant Viruses. 2012. Virus Name Index. http://www.dpvweb.net/dpv/dpvnameidx.php (Erişim tarihi: 28.06.2012).
Erbay, E., 2010. Gediz Havzası Ispanak Üretim Alanlarında Görülen Virüs Hastalıklarının Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Ege Üniversitesi Fen Bil. Enst. Bitki Koruma Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Bornova-İzmir, 48 s.
Erkan, S. ve M. Ergün. 2012. Enginarda Görülen Virüs Hastalıkları. Hasad Bitkisel Üretim Dergisi, 27 (320) : 82-89.
Erkan S., D. Esiyok, and B. Eser. 1990. New Viral Agent Affecting Cauliflower and Cabbage Plants in Turkey, J.Turk. Phytopath., 19 (2): 95-7.
Erkan, S., D. Eşiyok, ve B. Eser. 1991. Karnabahar ve Lahana Bitkilerinde Hastalık Oluşturan Viral Etmenlerin Tanılanması. VI. Türkiye Fitopatoloji Kongresi Bildirileri, İzmir, Türkiye Fitopatoloji Derneği Yayınları No: 6, s.393-396.
Erkan, S., M. Gümüş, H. Türküsay, ve İ. Duman. 1995. Sanayi Domatesi Çeşitlerine Ait Tohum Örneklerinde Tohum Kaynaklı Bazı Hastalık Etmenlerinin Bulunma Durumunun Saptanması Üzerinde Araştırmalar. SANDOM Yayın No: 9, s. 70-75.
Erkan, S. and E. Schlösser. 1985. Virus diseases on lettuce in Turkey, Zeitschrift für Pflanzenkrankheiten und Pflanzenschuts, 92 (2): 127-131.
Erkan, S., M. Gümüş, İ.C. Paylan, İ. Duman, ve M. Ergün. 2012. İzmir İli ve Çevresindeki Kışlık Sebzelerde Görülen Viral Etmenlerin Saptanması Üzerinde Araştırmalar. E.Ü. Bil. Araş. Projesi (BAP 2010 ZRF 055) Kesin Raporu, İzmir, XII+79 s.
Farzadfar, S. and R. Pourrahim. 2004. Occurrence of Radish mosaic virus on cauliflower and turnip Crops in Iran. Plant Disease 88 (8): 909.
Farzadfar, S., A. Ahoonmanesh, G.H. Mosahebi, R. Pourrahim, and A.R. Golnaraghi. 2007. Occurrence and distribution of Cauliflower mosaic virus on cruciferous plants in Iran. Plant Pathol. J., 6: 22-29.
Fidan, H. 2010. Sarımsak, Soğan ve Pırasa’daki Virüs Hastalıklarının Saptanması ve Taşköprü 56 Sarımsak Tipinin En Yaygın Virüse Karşı Reaksiyonunun Belirlenmesi. Çukurova Üniv. Fen Bil. Enst. Bitki Koruma Anabilim Dalı Doktora Tezi, Adana, 163 s.
Fidan, Ü. ve T. Türkoğlu. 1984. Ege Bölgesi Marul Bitkilerinde Görülen Virüs Hastalıkları Üzerinde Ön Çalışmalar. Bölge Zirai Müc.Araş.Enst. 10 s.
Foissac, X., L. Svanella-Dumas, P. Gentit, M.J. Dulucq, A. Marais, and T. Candresse. 2005. Polyvalent Degenerate Oligonucleotides Reverse Transcription-Polymerase Chain Reaction: A Polyvalent Detection and Characterization Tool for Trichovirus, Capilloviruses and Foveaviruses. Phytopathology, 95: 617-625.
Hag, Q.M.R., K.M. Srivastava, R.K. Raizada, B.P. Singh, R.K. Jain, A. Mishra, and D.D. Shukla. 1994. Biological, Serological and Coat Protein-Properties of a Strain of Turnip mosaic virus Causing a Mosaic Disease of Brassica campestris and Brassica juncea in India. Journal of Phytopathology-Phytopathologische Zeitschrift, 140 (1): 55-64.
Korkmaz, S., B. Çevik, E. Kurtuluş, ve H.T. Tuzlalı. 2011. Marmara Bölgesi Soğan Üretim Alanlarında Yeni Bir Virüs Hastalığı: Soğan Sarı Cücelik Virüsü. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Kahramanmaraş, s. 397.
Korkmaz, S., B. Çevik, İ. Yıldırım, ve K. Ohshima. 2010. Ülkemizde Brassicaceae Familyası Bitkilerinde Şalgam Mozaik Virüsü (Turnip mosaic virus=TuMV) İzolatlarının Biyolojik ve Moleküler Yapılarının Belirlenmesi. TÜBİTAK-TOVAG 106O675 Nolu Proje. 66 sayfa.
Korkmaz, S. ve B. Çevik. 2009a. Marmara Bölgesi Pırasa Üretim Alanlarında Yeni Bir Virüs Hastalığı: Pırasa Sarı Çizgi Virüsü. Türkiye III. Bitki Koruma Kongresi, Van, s. 245.
Korkmaz, S. ve B. Çevik. 2009b. Ülkemiz Şalgam mozaik virüsü izolatlarının tanılanması ve moleküler karakterizasyonu. Türkiye III. Bitki Koruma Kongresi, Van, s. 141.
Korkmaz, S., S. Onder, Y. Tomitaka, and K. Ohshima. 2006. First report of Turnip mosaic virus on Brassicaceae crops in Turkey. J. Plant Path., 56: 719.
Lunello, P., D. Ducasse, M. Helguera, S.F. Nome, and V.C. Conci. 2002. An Argentinean isolate of Leek yellow stripe virus from leek can be transmitted to garlic. J. Plant Pathol. 84: 11-17.
Maskell, L.C., A.F. Raybould, J.I. Cooper, M.L. Edwards, and A.J. Gray. 1999. Effects of Turnip mosaic Virus and Turnip yellow mosaic virus on the Survival, Growth and Reproduction of Wild Cabbage (Brassica oleracea), Ann. Appl. Biol., 134: 401-407.
Matthews, R.E.F., 1991. Plant Virology, 3rd ed., Acad. Pres, New York, 897 pp.
Moreno, A., C.De Blas, R. Biurrun, M. Nebreda, I. Palacios, M. Duque, and A. Fereres. 2004. The incidence and distribution of viruses infecting lettuce, cultivated Brassica and associated natural vegetation in Spain. Annals of Applied Biology, 144 (3): 339-346.
Neergard, P., 1972. International and National Cooperation in Seed Health Testing and Certification. Proc.Int. Seed Test.Ass. 37: 117-138.
Nogay, A., 1983. Marmara Bölgesi Cucurbitaceae Familyası Kültür Bitkilerinde Görülen Virüs Hastalıklarının Tanılanması, Tohumla Geçiş Durumlarının ve Konukçu Dizilerinin Saptanması Üzerinde Araştırmalar. E.Ü.Ziraat Fak.(Doktora Tezi), Erenköy-İstanbul, 120 s.
Özalp, M.O., 1964. İzmir’de Sebzelerde Görülen Virüs Hastalıkları. Bitki Koruma Bült., 4: 18-25.
Özdemir, S. ve S. Erilmez. 2007. Denizli İlinde Yetiştirilen Biber, Patlıcan ve Marul Üretim Alanlarında Bazı Viral Etmenlerin Saptanması. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi, Isparta, Bildiri Özetleri, s. 114.
Raybould, A., L.C. Maskell, M.L.Edwards, J.I. Cooper, and A.J. Gray. 1999. The Prevalence and Spatial Distribution of Viruses in Natural Populations of Brassica oleracea, Trustees of New Phytologist, 1999:5.
Sertkaya, G., F. Karaca, S. Nurel, ve H. Yokarıbaş. 2009. Marul Alanlarında Marul mozaik virüsü ve Hıyar mozaik virüsü’nün Biyolojik ve Serolojik Yöntemlerle Araştırılması. Türkiye III. Bitki Koruma Kongresi, Van, Bildiri Özetleri, s. 244.
Shahraeen, N., D.E. Lesemann, and T. Ghotbi. 2008. Viruses infecting onion, garlic and leek crops in Iran. EPPO Bulletin, 38 (1): 131-135.
Stavolone, L., D. Alioto, A. Ragozzino, and J.F. Laliberte. 1998. Variability among Turnip mosaic potyvirus Isolates, Phytopathology, 88 (11): 1200-1204.
Sutic, D.D., R.E. Ford, and M.T. Tosic. 1999. Handbook of Plant Virus Diseases. CRC Press, Boca Raton, Florida, USA., XXIII+ 553 pp.
Şevik, M.A. ve A. Temiz. 2011. Amasya İli Soğan Üretim Alanlarında Onion yellow dwarf virus (OYDV)’un Belirlenmesi. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, Kahramanmaraş, Bildiri Özetleri, s. 398.
Tekinel, N., M.S. Dolar, S. Sağsöz ve Y. Salcan. 1969. Mersin Bölgesinde Ekonomik Bakımdan Önemli Bazı Sebze Virüsleri Üzerinde Araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 9: 37-49.
Tuzlalı, H.T. ve S. Korkmaz. 2011. Çanakkale ilinde Karnabahar mozaik virüsü (CaMV)’nün serolojik ve Moleküler Yöntemlerle Tanılanması. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi, Kahramanmaraş, Bildiri Özetleri, s. 396.
TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu. 2012. Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr/VeriTabanlari. do?ust_id=13&vt_id=36 (Erişim: 07.06.2013)
Uzunoğulları, N. ve G. Beşirli. 2011. Yedikule Marul (Lactuca sativa L. var. longifolia) Çeşidinde Zarar Yapan Bazı Viral Etmenlerin Tanılanması. Türkiye IV. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, Kahramanmaraş, s. 416.
Vural, H., D. Eşiyok D. ve İ. Duman, 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme). E.Ü. Basımevi, Bornova-İzmir, VII+440 s.
Yılmaz, M.A., 1981. Virus Particles Associated with Diseases of Tomato and Lettuce in Turkey. Phytopath. Medit., 2: 79-80.
Yorgancı, Ü., 1975. İzmir Ilinde Domateslerdeki Virüs Hastalıkları, Yayılma ve Zarar Durumları, Elde Edilen İzolatlarla Biyolojik ve Serolojik Araştırmalar (Doçentlik Tezi). TOAG/127 No’lu Proje Nihai Raporu. Ege Üniv. Ziraat Fak. Bornova-İzmir, 102 s.