Çiğdem COŞKUN HEPCAN, Merve ÖZEREN, Şerif HEPCAN, Mehmet ÖZKAN

İzmir İli Metropol Kıyı İlçelerinin Peyzaj Yapı Analizi

Bu araştırmada; İzmir ili metropol kıyı ilçelerinin (Konak, Bayraklı, Karşıyaka, Çiğli, Balçova, Narlıdere ve Güzelbahçe) 1963, 1995 ve 2005 yıllarındaki peyzaj yapısı ve kentsel gelişiminin zaman içinde peyzaj yapısı üzerindeki etkileri peyzaj metrikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Bu amaçla; 1963 yılına ait CORONA uydu görüntüsü, 1995 yılına ait hava fotoğrafları ve 2005 yılına ait IKONOS uydu görüntülerinden arazi kullanım haritaları üretilmiştir. İlçelerin peyzaj yapısının analiz edilmesinde sınıf alanı (CA), parça sayısı (NP), peyzajın oranı (PLAND), peyzaj şekil indeksi (LSI), ortalama parça büyüklüğü (AREA_MN) ve bağlantılılık indeksi (CONNECT) olmak üzere altı adet peyzaj metriğinden yararlanılmış, analizler, FRAGSTATS 3.4 yazılımı kullanılarak yapılmıştır. Analiz sonuçları; incelenen dönemler içerisinde ilçelerin peyzaj yapısında önemli değişimler olduğunu göstermektedir. Bu değişimlerin temel nedeni kentleşmedir. Yapılaşmış alanlar büyük ölçüde düşük ve orta eğimli tarım arazileri ve başta maki vejetasyonu olmak üzere doğal alanlar üzerinde yayılmıştır. Bu yayılmanın oransal olarak en yoğun olduğu ilçeler Güzelbahçe ve Balçova’dır. Orman vejetasyonunun ise tüm ilçeler bazında bölünme sürecinde olduğu belirlenmiştir. Tarım alanlarındaki kaybın en büyük olduğu ilçeler ise Bayraklı ve Narlıdere’dir.

Anahtar Kelimeler:

Peyzaj yapı analizi, peyzaj metrikleri, kentsel gelişim, İzmir metropol kıyı ilçeleri

PDF

___

Ahern, J.F., Leitão, A.B., Miller, J.N., Silva, E.A., Erbil, A.O. and Meinke, K. 1999. An adaptive framework method for landscape planning: a brief evaluation of potential planning tools. In: Proceedings of the Poster Presented at IALE’99: The Science & The Action. The International Association for Landscape Ecology (IALE) 5th World Congress (29 July - 3 August 1999), Snowmass, CO, USA.
Bossard M., Feranec J. and Otahel J. 2000. Subject: CORINE land cover, technical guide–addendum 2000. Report No. 40. Retrieved from European Environmental Agency. http://europa.eu. Erişim: Nisan, 2007.
Botequilha Leitão, A. and Ahern, J. 2002. The role of landscape ecological concepts and metrics in sustainable landscape planning. Landscape and Urban Planning, 59 (2):65-93.
Botequilha Leitão, A., Miller, J., Ahern, J. and McGarigal, K. 2006. Measuring Landscapes: A Planner’s Handbook. Island Press, Washington, p.118.
Coşkun Hepcan, Ç. 2013. Quantifying landscape pattern and connectivity in a Mediterranean coastal settlement: the case of the Urla district, Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 185:143–155, DOI 10.1007/s10661-012-2539-7.
DiBari, J.N. 2007. Evaluation of five landscape-level metrics for measuring the effects of urbanization on landscape structure: the case of Tucson, Arizona, USA. Landscape and Urban Planning, 79:308-313.
ESRI, 2011. Arc View 9.10 Software, Environmental Systems Research Institute, Redlands, CA.
Forman, T.T. 1995. Land Mosaics. The Ecology of Landscapes and Regions. Cambridge University Press, New York, p.632.
Hepcan, Ş. 2013. Analyzing the pattern and connectivity of urban green spaces: A case study of Izmir, Turkey, Article in press. Urban Ecosystems, 16:279-293, DOI:10.1007/s11252-012-0271-2.
Hepcan, Ş., Hepcan, Coşkun Hepcan, Ç., Kılıçaslan, Ç., Özkan, M. B. and Koçan, N. 2013. Analyzing landscape change and urban sprawl of a Mediterranean coastal landscape: A case study of Izmir, Turkey. Journal of Coastal Research, 29(2):301-310, DOI:10.2112/ JCOASTRES-D-11-00064.1.
Leica Geosystems. 2006. ERDAS Imagine Professional 9.1. Software, Leica Geosystems, Sweden.
Marulli, J. and Mallarach, J.M. 2005. A GIS methodology for assessing ecological connectivity: application to the Barcelona metropolitan area. Landscape and Urban Planning, 71:243-262.
McGarigal, K. and Marks, B.J. 1995. FRAGSTATS: spatial pattern analysis program for quantifying landscape structure. USDA Forest Service General Technical Report PNW-351.
McGarigal K. and Marks, B.J. 2003. FRAGSTATS. Spatial Pattern Analysis Program for Quantifying Landscapes Structure. Version 3.4 Oregon State University, Corvallis.
Önen, E., 2015. Kentsel Açık-Yeşil Alan Stratejileri Belirlenmesi: Güzelbahçe (İzmir) İlçesi Örneği (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bornova, İzmir.
Özkan, M. B., Hepcan, Ç.C., Hepcan, Ş., Kılıçaslan, Ç. ve Koçan, N. 2010. İzmir Kenti Fiziksel Yapısında Zamansal Değişimlerin İzlenmesi Üzerine Bir Araştırma, 2008ZRF012 no.lu Bilimsel Araştırma Projesi Raporu, İzmir, 71 s.
TUİK, 2014. Konu: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Sonuçları, http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul. Erişim: Mart, 2014.
Wu, J. 2008. Making the case for landscape ecology an effective approach to urban sustainability, Landscape Journal, 27:41-50. ISSN 0277-2426.