Antalya Kaleiçi Sokaklarının Bitki Materyali Ve Bitkisel Tasarım Açısından Değerlendirilmesi

Canlı varlıklar olan bitkiler, Peyzaj Mimarlığı mesleğinin en önemli tasarım materyalleridir. Bitkilerin kullanıldıkları mekânlarda yapısal ve bitkisel diğer materyallerle olan ilişkilerini istenilen şekilde düzenleyebilmek için bitkisel tasarım ilkelerini göz önünde bulundurmak gerekir. Araştırmanın amacı, Antalya Kaleiçi sokaklarında bulunan bitki türlerinin belirlenmesi, bu sokakların bitkisel tasarımlarının çeşitlilik, tekrar, vurgu ve denge ilkelerine göre değerlendirilmesi ve sokak özellikleri ile bitkisel tasarım ilkeleri arasındaki ilişkilerin analiz edilmesidir. Sokakların tasarım ilkesine göre değerlendirilmesinde, temel tasarım öğeleri olan form, renk, doku ve ölçü unsurlarının kullanılma durumları sorgulanmıştır. Antalya Kaleiçi sokaklarında 127 farklı bitki türü olduğu, 70 türün de sadece saksılı ve 21 türün sadece yere dikim olarak kullanılırken 36 türün ise hem saksılı hem de yere dikim olarak kullanıldığı belirlenmiştir. Değerlendirilen 63 sokaktan 6’sının, bitkisel tasarımda çeşitlilik, tekrar, vurgu ve denge ilkelerini başarılı bir şekilde sağladığı tespit edilmiştir. Sokaklarda yere dikim bitki tür sayıları, saksılı olarak kullanılmış bitki tür sayıları ve toplam tür sayıları ile tasarım ilkeleri arasındaki ilişkiler istatistiksel anlamda önemli bulunmuştur. Sonuç olarak, Antalya Kaleiçi sokaklarında bitkisel tasarım ilkelerinin sağlanmasında bitki tür sayısının etkili olduğu, aynı zamanda sokaklarda bitkilerin yere dikim veya saksılı olarak kullanımının farklı etkiler yarattığı ve sokak uzunluğu ile sokak genişliğinin de bitkisel tasarımı etkilediği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bitkisel Tasarım, Antalya Kaleiçi, Sokak, Tasarım İlkeleri

The Evaluation Of Antalya Kaleiçi Streets In Terms Of Plant Materials And Planting Design

Plants, which are living beings, are the most important design materials of the landscape architecture profession. Plant design principles must be considered in order to regulate the relationships between structural and other plant materials in the places where plants are used. The aim of the research is to determine the plant species in the streets of Antalya Kaleiçi, to evaluate the planting designs of these streets according to variety, repetition, emphasis and balance principles and to analyze the relations between street characteristics and planting design principles. When the streets were evaluated according to the design principle, the use of basic design elements such as form, color, texture and size were questioned. It is determined that there are 127 different plant species in the streets of Antalya Kaleiçi, and only 70 plants are used as potted plants and 21 plants are only used as plantings, 36 plants were found to be used both as a potted plant and as a planting plants. It has been determined that 6 of 63 streets successfully provided variety, repetition, emphasis and balance principles in planting design. The relationship between the number of plant species planted in streets, number of plant species used as potted and total number of species and design principles were found statistically significant. As a result, the number of plant species was found to be effective in providing planting design principles in the streets of Antalya Kaleiçi. At the same time it has been determined that use of planting plants and potted plants created different effects and the planting design was effected by the street length and street width.

Keywords:

Antalya Kaleiçi, Planting Design, Street, Design Principles,

PDF

___

Referans1 Aklıbaşında, M. ve Erdoğan, A. 2016. Nevşehir Kentiçi Yol Bitkilendirmelerinin Estetik-Fonksiyonel Yönden Değerlendirilmesi ve. Kullanılan Bitki Türlerinin Tespiti. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 18(1), 57-71.
Referans2 Arın, Ö. 2010. Bitkisel Tasarımın Görsel Açıdan Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma: Bursa Soğanlı Botanik Parkı Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Referans3 Avcı, Ü. 2015. Antalya Kaleiçi'nde Bir Simge Yapı: Yivli Minare. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi ART-E MayısHaziran Sayı;15, Sayfa; 52-78.
Referans4 Bekçi, B., Var, M. ve Taşkan, G. 2013. Bitkilendirme Tasarım Kriterleri Bağlamında Doğal Türlerin Kentsel Boşluk Alanlarında Değerlendirilmesi: Bartın, Türkiye. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi , 14(1):Sayfa: 113-125.
Referans5 Bektaş, C., 1980. Antalya. Antalya Belediyesi Yayınları, 1, 176s., İstanbul.
Referans6 Brown S.P., Yeager T.H. and Black R.J., 2010. Espaliers. Department of Environmental Horticulture. Florida Cooperative Extension Servise, İnstute of Food and Agricultural Sciences, University of Florida. http://edis.ifas.ufl.edu. (Erişim Tarihi : 09.08.2018)
Referans7 Caf, A., Irmak, M.A. ve Yılmaz, H. 2016. Bingöl İli Yeşil Alanlarında Kullanılan Odunsu Bitkiler ve Kullanım Amaçları, Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2): 103-110.
Referans8 Erduran Nemutlu, F. 2012. Bitkisel Tasarımda Espalier Kullanımı ve Çanakkale Örneğinde İrdelenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43 (1): 89-100.
Referasn9 Eroğlu, E., Kesim, G.A. ve Müderrisoğlu, H. 2005. Düzce Kenti Açık ve Yeşi Alanlarındaki Bitkilerin Tespiti ve Bazı Bitkisel Tasarım İlkeleri Yönünden Değerlendirilmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 11(3): 270-277.
Referans10 Eroğlu, E., Kaya, S. ve Özçelik, Z. 2016. Tarihi Nitelik Taşıyan Kentsel Bir Alanda Bitkisel Çeşitliliğin Floristik Ve Estetik Açıdan İrdelenmesi. Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi 12 (2):163-177.
Referans11 Karaşah, B. ve Var, M. 2012. Trabzon Ve Bazı İlçelerinde Kent Dokusundaki Bitkilendirme Tasarımlarının Ölçü-Form Açısından İrdelenmesi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 14, Özel Sayı, Sayfa;1-11.
Referans12 Kocakoyun, H. 2009. Antalya Kaleiçi Yerleşiminin Doğal, Kültürel Ve Tarihi Miras Olarak İncelenmesi Ve Alanın Turizm Açısından Sürdürülebilir Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Isparta.
Referans13 Kösa, S. ve Atik, M. 2013. Bitkisel Peyzaj Tasarımında Renk ve Form; Çınar(Platanus orientalis) ve Sığla(Liquidambar orientalis) Kullanımında Peyzaj Mimarlığı Öğrencilerinin Tercihleri. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14(1):13 - 24.
Referans14 Müderrisoğlu, H., Aydın, G., Yerli, Ö. and Kutay, E. 2009. Effects of Colors and Forms of Trees on Visial Perceptions, Pakistan Jornal of Botany, 41 (6): 2697-2710.
Referans15 Nelson, W. R. 2004. Planting Design: A Manual of Theory and Practice, Stipes Publishing L.L.C Champaign Illionois 61820.
Referans16 Onat, İ. 2012. İstanbul Kenti Kamusal Yeşil Alan Düzenlemelerinde Mevsimlik Çiçek Ve Soğanlı Bitki Uygulamalarının İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.İstanbul.
Referans17 Özeren, M., Ç. Kılıçaslan, E. Malkoç ve E. V. Küçükerbaş. 2011. Açık Hava Alışveriş Merkezlerinin Tasarım Kriterleri Yönüyle Değerlendirilmesi: Forum Bornova Alışveriş ve Yaşam Merkezi Örneği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 48 (3): 255-264.
Referasn18 Özgüner, H. (2011) Bitkisel Tasarım İlkeleri-2 Ders Notları, Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi, Isparta, Türkiye.
Referans19 Robinson, N. 1992. The Planting Design Handbook. Gower Publishing Company Limited Gower House Craft Road Aldershot Hampshire Gu11 3HR, 271p. England.
Referans20 Sarı, D. ve Karaşah, B. 2018. Bitkilendirme Tasarımı Öğeleri, İlkeleri ve Yaklaşımlarının Peyzaj Tasarımı Uygulamalarında Tercih Edilirliği Üzerine Bir Araştırma, MEGARON 13(3):470-479
Referans21 Sayan, M.S., Karagüzel, O. ve Ortaçeşme, V. 2002. Bitkisel Peyzaj Tasarımı ve Mekan İlişkileri Yönünden Belek Kıyı Şeridindeki Turizm Amaçlı Tesislerin İrdelenmesi. Akdeniz Üniversitesi Araştırma Fonu 20.01.0104.14 Nolu Araştırma Projesi Sonuç Raporu.Antalya.
Referans22 Şenel, S. 2013. Sultanahmet Meydanı’nın Bitkisel Tasarımı Üzerine Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
Referans23 Uzun, G., 1999. Temel Tasarım. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 196 Ders Kitapları Yayın No: A-62, Adana, 214s.
Referans24 Yardımcı, İ. ve Arı Güvenç, D. 2016. Bir Tasarım İlkesi Olan Dengenin Seramik Sanatındaki Yeri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(27): 124-139.
Referans25 Yeşil, M. 2017. Ordu Üniversitesi Cumhuriyet Yerleşkesi Bitkisel Tasarımı ve Uygulaması. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 7(2): 279-293
Referans26 Yılmaz, C. 2012. Esenyurt İlçesinde Yapılan Peyzaj Uygulama Çalışmalarının Bitkisel Tasarım Yönünden İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.