Yoğun Bakım Birimlerinde Çalışan Hemşirelerin Yararsız Tedavi ve Uygulamalara İlişkin Görüşleri

Özet:Amaç: Araştırma yoğun bakım birimlerinde çalışan hemşirelerin yaşlı hastalara uygulanan yararsız tedavi ve uygulanmasına ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın evrenini, 15 Mart- 15 Mayıs 2015 tarihlerinde İzmir’deki bir Eğitim ve Araştırma Hastanesinin Yoğun Bakım birimlerinde görev yapan toplam 123 hemşire oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemini ise, araştırmaya katılmaya gönüllü olan ve ulaşılabilen 75 hemşire oluşturmuştur. Araştırma verileri, Veri Toplama Formu kullanılarak toplanmıştır. Verilerin istatistiksel analizinde sayı, yüzdelik ve iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testi kullanılmıştır. Bulgular ve Sonuç: Hemşirelerin çoğu (%49,3) yararsız tedaviyi ‘Zararı yararından fazla olan tedavi’ olarak tanımlamışlar ve %77,3’ünün yararsız tedavi uyguladıkları saptanmıştır. Yararsız tedavi hemşirelerin %44’ü tarafından ‘inotrop ilaçların hasta eksitus olmasın diye en yüksek dozda verilmesi’ olarak örneklendirilmiştir. Yaşlı hastalara uygulanan tedavilerin yararsız olduğunu düşündürennedenlere bakıldığında hemşirelerin %38,7’sinin ‘Tedavilerin beklentilere cevap verme olasılığının olmaması’ şeklinde belirtilmiştir. Hemşirelerin %65,3’ü tarafından yararsız tedavi uygulamasına doktorun karar verdiği, %41,4’ünün bu kararı sağlık ekibinin vermesi gerektiğini belirtmiştir. Hemşirelerin %68’i yararsız tedavi uygulamasının yapılmasını uygun bulmadıklarını, %64’ünün uygulamaları sırasında etik ikilem yaşadıklarını ve etik ikilem yaşayan hemşirelerin %70,8’inin yaşadıkları etik ikilem sorununu çözemediklerini belirtmişlerdir. Hemşirelerin çoğu tarafından yoğun bakım ünitelerinde hastalara yararsız tedavi uygulandığını ve uygulanan bu tedavinin yapılmaması gerektiğini belirtilmiştir.  Hemşirelerin doktorun karar verdiği yararsız tedavi uygulamaları yapılmasının hemşirelerin etik ikilem yaşamalarına neden olmaktadır. Ülkemizde Yararsız tedavinin uygulanmasına karar verilmesi ve tedavinin uygulanması sürecine yönelik kurumsal ve yasal politikaların oluşturulması önerilir. Anahtar kelimeler:   faydasız tedavi, yoğun bakım, hemşirelik. Destekleyen kurumlar:Kaynakça: 1.        Acar V. Yararsız Tedavi. Türkiye Biyoetik Dergisi 2016; 3(2): 74-84. 2.        Akpınar A, Ersoy N. Yaşamı Destekleyen Tedaviler: Ne Zaman Esirgenmeli? Ne Zaman Sonlandırılmalı?. Türk Onkoloji Dergisi 2012;  27(1): 37-45. 3.        Huynh TN, Kleerup EC, Wiley JF & et al.  The frequency and cost of futile treatment in critical care.  JAMA Intern Med. 2013; 173(20): 1887-94. 4.        Neville TH, Wiley JF, Yamamoto MC & et al.  Concordance of nurses and physicians on whether critical care patients are receiving futile treatment. American Journal of Critical Care 2015; 24(5): 403-410. 5.        Akpınar A, Senses M, Er RA.  Attitudesto end-of life Decisions in Pediatric Intensive Care. Nursing Ethics 2009; 16(1): 83-91. 6.        Carvalho KK, Lunardi VL. Therapeutic Futility as an Ethicali Issue: Intensive Care Unit Nurses. Revista Latino-Americana de Enfermage 2009; 17(3): 308-313. 7.        Ersoy N. Etiğe Uygun Kanser Bakım Sistemi. Hacettepe Tıp Dergisi 2009; 40(2): 102-7. 8.        Kadooka Y, Asai A, Fukuyama M  & et al. A Comparative Survey on Potentially Futile Treatments Between Japanese Nurses and Lay People. Nursing Ethics 2014; 21(1): 64–75. 9.        Meltzer LS, Huckabay LM. Critical Care Nurses’ Perceptıons of Futility and İts Effect on Burnout. American Journal of Critical Care 2004; 13(3): 202- 208. 10.     Mobley MJ, Rady MY, Verheijde JL & et al.  The Relationship Between Moral Distress and Perception of Futile Care in the Critical Care Unit. Intensive Crit Care Nurs 2007; 23: 256-63. 11.     Özden D, Karagözoğlu Ş, Tel H & et al.  Yoğun Bakım Ünitesinde Çalışan Hemşirelerin Yararsız Tedavi ve Uygulamaya İlişkin Görüşleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2012; 1: 1-10. 12.     Palda VA, Bowmna KW, Mclean RF & et al.   “Futile” Care: Do We Provide İt? Why? a Semi Structured, Canada-Widesurvey of intensive care unit doctors and nurses. Journal of Critical Care. 2005; 20: 207-213. 13.     Piers RD, Azoulay E, Kanz FD & et al. Perceptions of Appropriateness of Care Among European and Israeli Intensive Care Unit Nurses and Physicians. JAMA 2011; 36(24): 2694-2703. 14.     Sibbald R, Downar J, Hawryluck L. Perceptions of “Futile Care” Among Care Givers in İntensive Care Units. Canadian Medical Association Journal. 2007; 177(10): 1201-1208. 15.     Sucaklı MH, Bakan B, Çelik M. Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Yaşam Kaliteleri ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Aile Hekimleri Derneği 2013; 17(3):96-100. 16.     Susana L, Huckabay ML. Critical Care Nurses' Perceptions of  Futile Care and Its Effect on Burnout. American Journal of Crıtıcal Care 2004; 13(3): 202-7. 17.     The International Council of Nurses, Revised 2012, Code of Ethıcs for Nurses, Erişim:05.05.2017 18.     Topeli A. Yoğun Bakım Ünitesi'nde Geriatrik Hasta. Turkish Journal of Geriatrics 2000; 3(4): 151-4. 19.     TÜİK. Sağlık Araştırması. Bilgi Yayıncılık 2012; 22. 20.     Türk Tabipleri Birliği (2008) Türk Tabipleri Birliği Etik Bildirgeler Çalıştayı Sonuç Raporları. Türk Tabipler Birliği yayınları; 2008.  21.     Türkçe Sözlük. Yararsız Tedavi Tanımı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları; 1998. 22.     Uzuncu HB, Buyruk H, Alnak E, Yıldırım G. Yoğun Bakımda Yapılacak Bir Şeyi Kalmayan Kanserli Terminal Dönem Hastalara İnsanca Bakım Önerisi.  Cumhuriyet Tıp Derg 2013; 35: 143-151. 23.     Ülger Z, Cankurtaran C. Yoğun Bakımda Yaşlı Hasta, Yoğun Bakım Dergisi 2006;6(2):94-100. 24.     Vincent JL. Withdrawing May Be Preferable to Withholding. Critical Care Medicine 2005; 9(3): 226-229. 25.     William JR. (2005) Dünya Hekimler Birliği Tıp Etiği Kitabı. Çeviren: Civaner M. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları; 2006.

___

  • Acar V. Yararsız Tedavi. Türkiye Biyoetik Dergisi 2016; 3(2): 74-84.
  • Akpınar A, Ersoy N. Yaşamı Destekleyen Tedaviler: Ne Zaman Esirgenmeli? Ne Zaman Sonlandırılmalı?. Türk Onkoloji Dergisi 2012; 27(1): 37-45.
  • Huynh TN, Kleerup EC, Wiley JF & et al. The frequency and cost of futile treatment in critical care. JAMA Intern Med. 2013; 173(20): 1887-94.
  • Neville TH, Wiley JF, Yamamoto MC & et al. Concordance of nurses and physicians on whether critical care patients are receiving futile treatment. American Journal of Critical Care 2015; 24(5): 403-410.
  • Akpınar A, Senses M, Er RA. Attitudesto end-of life Decisions in Pediatric Intensive Care. Nursing Ethics 2009; 16(1): 83-91.
  • Carvalho KK, Lunardi VL. Therapeutic Futility as an Ethicali Issue: Intensive Care Unit Nurses. Revista Latino-Americana de Enfermage 2009; 17(3): 308-313.
  • Ersoy N. Etiğe Uygun Kanser Bakım Sistemi. Hacettepe Tıp Dergisi 2009; 40(2): 102-7.
  • Kadooka Y, Asai A, Fukuyama M & et al. A Comparative Survey on Potentially Futile Treatments Between Japanese Nurses and Lay People. Nursing Ethics 2014; 21(1): 64–75.
  • Meltzer LS, Huckabay LM. Critical Care Nurses’ Perceptıons of Futility and İts Effect on Burnout. American Journal of Critical Care 2004; 13(3): 202- 208.
  • Mobley MJ, Rady MY, Verheijde JL & et al. The Relationship Between Moral Distress and Perception of Futile Care in the Critical Care Unit. Intensive Crit Care Nurs 2007; 23: 256-63.
  • Özden D, Karagözoğlu Ş, Tel H & et al. Yoğun Bakım Ünitesinde Çalışan Hemşirelerin Yararsız Tedavi ve Uygulamaya İlişkin Görüşleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2012; 1: 1-10.
  • Palda VA, Bowmna KW, Mclean RF & et al. “Futile” Care: Do We Provide İt? Why? a Semi Structured, Canada-Widesurvey of intensive care unit doctors and nurses. Journal of Critical Care. 2005; 20: 207-213.
  • Piers RD, Azoulay E, Kanz FD & et al. Perceptions of Appropriateness of Care Among European and Israeli Intensive Care Unit Nurses and Physicians. JAMA 2011; 36(24): 2694-2703.
  • Sibbald R, Downar J, Hawryluck L. Perceptions of “Futile Care” Among Care Givers in İntensive Care Units. Canadian Medical Association Journal. 2007; 177(10): 1201-1208.
  • Sucaklı MH, Bakan B, Çelik M. Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Yaşam Kaliteleri ve Etkileyen Faktörler. Türkiye Aile Hekimleri Derneği 2013; 17(3):96-100.
  • Susana L, Huckabay ML. Critical Care Nurses' Perceptions of Futile Care and Its Effect on Burnout. American Journal of Crıtıcal Care 2004; 13(3): 202-7.
  • The International Council of Nurses, Revised 2012, Code of Ethıcs for Nurses, Erişim:05.05.2017
  • Topeli A. Yoğun Bakım Ünitesi'nde Geriatrik Hasta. Turkish Journal of Geriatrics 2000; 3(4): 151-4.
  • TÜİK. Sağlık Araştırması. Bilgi Yayıncılık 2012; 22.
  • Türk Tabipleri Birliği (2008) Türk Tabipleri Birliği Etik Bildirgeler Çalıştayı Sonuç Raporları. Türk Tabipler Birliği yayınları; 2008.
  • Türkçe Sözlük. Yararsız Tedavi Tanımı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları; 1998.
  • Uzuncu HB, Buyruk H, Alnak E, Yıldırım G. Yoğun Bakımda Yapılacak Bir Şeyi Kalmayan Kanserli Terminal Dönem Hastalara İnsanca Bakım Önerisi. Cumhuriyet Tıp Derg 2013; 35: 143-151.
  • Ülger Z, Cankurtaran C. Yoğun Bakımda Yaşlı Hasta, Yoğun Bakım Dergisi 2006;6(2):94-100.
  • Vincent JL. Withdrawing May Be Preferable to Withholding. Critical Care Medicine 2005; 9(3): 226-229.
  • William JR. (2005) Dünya Hekimler Birliği Tıp Etiği Kitabı. Çeviren: Civaner M. Ankara: Türk Tabipleri Birliği Yayınları; 2006.
Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi-Cover
  • ISSN: 2147-3463
  • Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
  • Başlangıç: 2011
  • Yayıncı: Ege Üniversitesi Basımevi