İkinci Konut Kavramı Açısından Turizm Coğrafyasının Önemi ve Türkiye'de İkinci Konutların Gelişimi

Rekreatif amaçlarla sınırlı bir zaman diliminde kullanılan ikinci konutlar; konumları, kullanım çeşitlilikleri, nitelikleri ve nicelikleri itibariyle günümüzde farklılaşmaya ve birçok bilim alanında çalışma konusu olmaya başlamıştır. İkinci konutun geliştiği mekânlar (çekici güçler) ile insanların devamlı yaşadığı mekânlar (kentler-itici güçler) ve zamanla her iki mekânda ve ara yüzde meydana gelen değişim ve dönüşümlerde rol oynayan faktörler coğrafyanın ve coğrafyacıların da ilgisini çekmektedir.Araştırmanın temel konusunu ikinci konutların gelişimi, dağılışı ve kullanımını etkileyen faktörler oluşturmaktadır. Yaylalardan kıyılara, kıyılardan, iç kesimlere dağılış gösteren hatta denizle-kıyıyla ilgisi olmayan, ancak sessiz-sakin, manzaralı dinlenme ortamı sunan ikinci konutlar, mekânsal farklılıklardan kaynaklandığı gibi kendisi de yeni mekânlar-coğrafi görünümler oluşturmaktadır.İkinci konutlara ilişkin mekansal farklılıklar yaratan dinamikler coğrafya ve turizm ile ilişkilidir. Bu nedenle araştırma bu varsayım üzerine kurgulanacaktır.Araştırmada çeşitli bilimsel veri ve yayınlar taranmış, meta-analiz yapılmaya çalışılmış, ilgili resmi kurumların, sivil toplum örgütlerinin istatistiki verilerinden yararlanılmıştır. Anahtar Kelimeler: İkinci konut, coğrafya, turizm, turizm coğrafyası, Türkiye. 

Importance of Tourism Geography for Researching Second Homes and the Development of Second Homes in Turkey

Second homes, used for recreational purposes within a limited time slot, have begun to differ in their locations, diversity of use, qualities, and quantities and become the subject of study in many fields of science. The spaces where second homes develop (pulling forces), the spaces where people continually live (cities-pushing forces) and the factors playing a role in the changes and transformations in both spaces and the interface in time draw the attention of geography and geographers as well.Development and distribution of second homes and the factors influencing their use constitute the basic subject of the research. Distributed from mountain pastures to coasts and from coasts to inner sections and even having no connection with the sea or any coast but offering a silent/tranquil and scenic resting medium, second homes both result from spatial differences and themselves form new spaces & geographical appearances. The dynamics creating spatial differences concerning second homes are related to geography and tourism, and the research will be constructed on this assumption. In the research, various scientific data and publications were scanned; it was intended to make a meta-analysis; and the statistical data by the related official institutions and nongovernmental organizations were utilized.  Key words: Second home, geography, tourism, tourism geography, Turkey.

___

  • Akyürek, E, Kılıçaslan, Ç., Özkan, B. 1988. ‘Turizm ve rekreasyon amaçlı yapılaşmaların tarım alanlarına baskıları’ Ege Bölgesi I. Tarım Kongresi, 7-11 Eylül 1988, 526-531 Aydın.
  • Arapkirlioğlu, K. 1997. ‘Kıyı yönetimleri ve çevre duyarlı planlama yaklaşımı’ Özhan, E., Türkiye Kıyıları’97. Türkiye’nin Kıyı ve Deniz Alanları I. Ulusal Konferansı, 24-27 Haziran 1997, 93-100.Ankara,.
  • Arkon, C. 1989. İkinci Konutlar: Sorunları ve Potansiyelleri ile Planlama İçerisindeki Konumu, İzmir Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Arkon, C. 1997. ‘Kıyılarımızın günümüzdeki görüntüsü’ Ege Mimarlık, Yıl: 7, Sayı: 24, 39-43.
  • Aslanboğa, İ., Özkan, B., Küçükerbaş, E., Kaplan, A. 1997. ‘Ege bölgesi kıyı kesimi örneklerinde doğal sit kararlarına eleştirel yaklaşım’ 7. Ulusal Bölge Bilimi Bölge Planlama Kongresi, 20-22 Ekim 1997. 36-43. İzmir
  • Bakırcı, S. 2007.Yabancıların İkinci Konut Talebinin Fiziksel Çevreye Etkisi: Dalyan Örneği (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
  • Baud, M, Lawson, F. 1977. Tourism and Recreation Development, Architectural Press, Londra.
  • Beritelli P., Engeler, I., Laesser, C., Weınert, R. 2008. ‘Estimating renting behavior of second home owners: the case of Swiss Alpine destinations’ P. Keller, T. Bieger, (Editör), Real Estate and Destination Development in Tourism. S 301-312. Berlin: Erich Schmidt Verlag.
  • Bieger, T., Beritelli P., Weinert, R. 2007. ‘Understanding second home owners who do not rent: insights on the proprietors of self-catered accommodation’ International Journal of Hospitality Management 26, 263-276.
  • Dal, N., Baysan, S. 2007. ‘Kuşadası’nda kıyı kullanımı ve turizmin mekânsal etkileri konusunda yerel halkın tutuml arı’ Ege Coğrafya Dergisi 16, 69–85.
  • Doğan E., Erginöz, M.A. 1997. Türkiye’de Kıyı Alanları Yönetimi ve Yapılaşması, Arion Yayınevi. İstanbul.
  • Emekli, G. 2005. Urla Kent Coğrafyası. Çantay Kitabevi İstanbul.
  • Gökdeniz, A. 2009. Türkiye’de İkinci Konutların Turizme Kazandırılması ve Ayvalık’ta İkinci Konutlar Üzerine Yapılan Araştırma Işığında Uygulanabilir Bir Model Önerisi. M. Kemal Dedeman Yarına Bir Değer Bırak Proje Yarışması Turizm Sektörü Üçüncülük ödülü.
  • İnceoğlu, N. 1997. ‘Ege’de ikinci konut ve turizm yapılaşması’ Ege Mimarlık, Yıl: 7, Sayı: 24, 26-29.
  • Kadıoğlu Y, 1990. Use of Second Homes in Domestic and International Tourism (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). B.Ü. Kamu Yönetimi Bölümü, İstanbul.
  • Kılıçaslan, Ç. 2006. ‘İkinci konutların deniz kıyısına etkisi’ Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 1:147-156.
  • Kısa, P. 1998. İkincil Konut Mimarlığında Cephe, Kütle ve Dış Mekân Oluşumu (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Edirne.
  • Komppula, R., Reijonen, H., Timonen, T. 2008. ‘Vacation home owners’ willingness to lease through an intermediary: a case study in two Finnish ski resorts’ P. Keller, T. Bieger (Editör), Real Estate and Destination Development in Tourism. 285-300. Berlin: Erich Schmidt Verlag.
  • Kozak, M., Duman, T. 2011. ‘ İkinci konutların turizm sektörüne kazandırılması: Muğla İli Datça İlçesi Örneği’ Doğuş Üniversitesi Dergisi 12 (2): 226-242.
  • Kültür ve Turizm Bakanlığı 1992. İkinci Konutların Turizm Amaçlı İşletme Modelinin Tespiti Araştırması. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırımlar Genel Müdürlüğü Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı Yayınları, Yayın No: 1992/2, Ankara.
  • Manisa, K. 2007. İkinci Konutların Turizm Sektöründe Yeniden Kullanılabilmesine İlişkin Bir Model Önerisi (Basılmamış Doktora Tezi). Y.T.Ü., F.B.E., İstanbul.
  • Manisa, K, Gül, H. 2009. Türkiye’deki Mevcut İkinci Konutların Turizm Sektöründe Değerlendirilmesine İlişkin Bir Model Çalışması. M. Kemal Dedeman Yarına Bir Değer Bırak Proje Yarışması Turizm Sektörü Birincilik Ödülü.
  • Marjavaara, R. 2007. ‘The displacement myth: second home tourism in the Stockholm archipelago’ Tourism Geographies 9 (3):296-317.
  • Matteucci, X., Lund-Durlacher, D., Beyer, M. 2008. ‘The socio-economic and environmental impacts of second home tourism: the south pacific coast of Nicaragua example’ P. Keller, T. Bieger (Editörler), Real Estate and Destination Development in Tourism. 149-164. ss., Berlin: Erich Schmidt Verlag.
  • Müller, D. K., Hall, C.M., Keen, D. 2004. ‘Second Home Tourism Impact, Planning and Management’ In C.M. Hall, and D.K. Müller (Eds.) Tourism, Mobility and Second Homes: Between Elite Landscape and Common Ground, pp. 15-32. Clevedon: Channel View.
  • Ongan, S. 1998. Türkiye’deki Yazlık Konut ve Kamu Kamplarının İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm Ana Bilim Dalı, İstanbul.
  • Özgüç, N. 1977. ‘Tatil evleri’ İ.T.Ü. Mimarlık Fakültesi Şehircilik Enstitüsü Dergisi 14, 69-92.
  • Özkan B., Aslanboğa, İ. 1992. Doğa Koruma Yönünden Güney Ege Kıyılarındaki Rekreasyon Amaçlı Konutsal Yerleşimler (İkinci Konutlar) ve Peyzaja Etkileri Üzerine Araştırmalar. E.Ü. Araştırma Fonu, Araştırma Raporu, Proje No: 1989 / 035, Ege Üniversitesi, Bornova.
  • Sarı, A. 1981. Devre -Mülk Sistemiyle İkinci Konut Alanı Planlaması-Çeşme Dalyanköy’de Bir Uygulama. Şehir Mimarlığı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). E.Ü. Güzel Sanatlar Fakültesi, İzmir.
  • Stettler, S., Danielli, G. 2008. ‘Image, truth and illusion in tourism promotion: the problem of the rapid spread of second homes in Switzerland and planning strategies’ P. Keller, T. Bieger (Editörler), Real Estate and Destination Development in Tourism. Berlin: Erich Schmidt Verlag. S: 249-268.
  • Südaş, İ, Mutluer, M. 2010. ‘Daha iyi bir hayata doğru: yaşam biçimi göçü’ Ege Coğrafya Dergisi 19(1):31-47.
  • Taner, T. 1982. İkinci Konut Sorununa ve Çevresel Etkilerine Olumlu Bir Planlama Yaklaşımı (Doçentlik Tezi). E.Ü. Güzel Sanatlar Fakültesi, İzmir.
  • Taner, T. 1997. ‘Kıyılarımızdaki yazlıkların çirkin mimarisi’ Ege Mimarlık, Mimarlar Odası Yayını.Yıl: 7, Sayı: 24, 33-35.
  • TOKİ, 1996. Türkiye’de Kıyı Yerleşmelerinde Tatil Konutları, TC. Başbakanlık Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Konut Araştırmaları Dizisi: 17, Ankara.
  • Toprak, Z. 1990. ‘Kıyı yerleşimlerinde turizm faaliyetleri ve belediyelerin karşılaştıkları sorunlar: Çeşme Belediyesi Örneği’ Amme İdaresi Dergisi 24(4): 111-129
  • T.C. Başbakanlık ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı. 1996. Türkiye’de Kıyı Yerleşmelerinde Tatil Konutları, Konut Araştırmaları Dizisi: 17, I.S.B.N. 975-19-1436-1, Ankara.
  • T.C. Turizm Bakanlığı, 1990. 1989 İkinci Konut Envanteri, Turizm Bakanlığı, Yatırımlar Genel Müdürlüğü, 1992: “İkinci Konutların Turizm Amaçlı İşletme Modelinin Tespiti Araştırması” Yayın no:1992/2ISBN 975-7478- 17-2 Ankara.
  • Zehrer, A., Siler, H., Stickdorn, M. 2008. ‘Second homes and sustainable development: a perception analysis of second homes in Kitzbühel, Austria’ P. Keller, T. Bieger (Editörler), Real Estate and Destination Development in Tourism. Berlin: Erich Schmidt Verlag, 179-192.