Türkiye'deki İşadamları Örgütlerinin Avrupalılaşma Süreci

Avrupa Birliği’ne (AB) aday ve üye ülkelerde devam etmekte olan Avrupalılaşma süreci ulusal alandaki işadamları örgütlerinin dönüşümüne temelde üç mekanizma ile katkı sağlamaktadır: ‘AB fonları’, ‘AB müktesebatına uyum’ ve ‘sosyal öğrenme süreçleri’. Türkiye’nin 1995 yılında Gümrük Birliği Antlaşması’nı imzalamasından ötürü işadamları örgütleri Avrupalılaşma sürecinden adaylık statüsü kazanılmadan önce etkilenmeye başlamıştır. Bu çalışmada liberal (Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği-TÜSİAD ve İktisadi Kalkınma Vakfı-İKV), muhafazakar (Müstakil İşadamları Derneği-MÜSİAD, Anadolu Aslanları İşadamları Derneği-ASKON ve Türkiye İşadamları ve Sanayiciler Konfederasyonu-TUSKON) ve yarı-kamusal (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği-TOBB) nitelikteki işadamları örgütlerinin Gümrük Birliği Antlaşması, Türkiye’nin aday ülke statüsü ve Ekonomik ve Sosyal Konsey’e bakış açılarının Avrupalılaşma sürecinin etkisiyle nasıl şekillendiği tartışılmaktadır

Anahtar Kelimeler:

İşadamları örgütleri, Avrupalılaşma, TürkiyeAB ilişkileri

The Europeanization Process of Businessmen Organizations in Turkey

The ongoing Europeanization process in candidate and member states of the European Union (EU) contributes the transformation of business organizations in national level by means of three mechanisms in principle: ‘EU funds’, ‘harmonization with the EU acquis’, and ‘social learning processes’. Since Turkey has signed Customs Union Agreement in 1995, businessmen organizations has started to be influenced from the Europeanization process before gaining the candidacy status. In this paper, how liberal (Turkish Industrialists and Businessmen’s Association-TUSIAD and Economic Development Foundation-IKV), conservative (Independent Businessmen Association-MUSIAD, Association of Anatolian Businessmen-ASKON and Turkish Confederation of Businessmen and Industrialists-TUSKON) and semi-public (The Union of Chambers and Commodity Exchanges of Turkey) businessmen organizations have shaped their views on Customs Union Agreement, candidacy status of Turkey, and Economic and Social Council with the impact of Europeanization process

Keywords:

Businessmen organizations, Europeanization, Turkey-EU relations,

PDF

___

AB Haber (2005), “Hisarcıklıoğlu: Gümrük Birliği yeniden tartışmaya açılsın”, http://www.abhaber.com/in- dex.php?option=com_content&view=article&id=2871:h isarciklioglugumruk-birligi-yeniden-tartismaya-acilsin&c atid=211:arsiv&Itemid=924, (26.11.2013).
AB Bakanlığı (2008), http://www.abgs.gov.tr/index. php?p=41774&l=1), 04.02.2015.
Ahmadov, R. (2008) “Counter Transformations in the Center and Periphery of Turkish Society and the Rise of the Justice and Development Party”, Alternatives: Tur- kish Journal of International Relations, 7(2-3), ss.15-36.
Arat, Y. (1991) “Politics and Big Business: Janus-Fa- ced Link to the State” Metin Heper (ed.) Strong State and Economic Interest Groups. The Post–1980 Turkish Expe- rience, Walter de Gruyter, Berlin, New York, ss.135–149.
ASKON (2011), Askon iktidara da muhalefete de tepkili, h t t p : / / e k o n o m i . h a b e r 7 . c o m / e k o n o m i / haber/745267-askon-iktidara-da-muhalefete-de-tepkili, (02.02.2015).
ASKON (2013), http://askonkonya.org.tr/kurumsal- biyografi.html, (26.11.2013).
Atan, S. (2004) “Europeanisation of Turkish Peak Busi- ness Organisations and Turkey-EU Relations” Mehmet Uğur, Nergis Canefe (eds.) Turkey and European Integration. Ac- cession Prospects and Issues, London, Routledge, ss.100–121.
Atasoy, Y. (2009) “Islamic Engagement with Europe- an Universalism. State Transformation in Turkey” Yıldız Atasoy (ed.) Hegemonic Transitions, the State and Crisis in Neoliberal Capitalism, Routledge, USA, Canada.
Atlı, A. (2011) “Businessmen as Diplomats: The Role of Business Associations in Turkey’s Foreign Economic Policy”, Insight Turkey, 13(1), ss.109-128.
Ayberk, U., Boduroğlu, E. (1989) “Turkish Interest Groups Facing the European Community”, Yapı Kredi Economic Review, 3(2), ss.125–158.
Aygün, S. (2013) “MÜSİAD Brüksel ofisi- ni açtı”, http://www.binfikir.be/news/141/ARTIC- LE/8795/2013-10-04.html, (26.11.2013).
Bardakçı, M. (2007) “Europeanization and Change in Domestic Politics: Impact and Mediating Factors of the Copenhagen Political Criteria in Turkish Democracy: 1999-2005”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Almanya, Du- isburg-Essen University, Department of Political Science.
Başkan, F. (2010) “The Rising Islamic Business Elite and Democratization in Turkey”, Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 12(4), ss.399–416.
Beyers, J., Kerremans, B. (2007) “Critical Resource De- pendencies and the Europeanization of Domestic Interest Gro- ups”, Journal of European Public Policy, 14(3), ss.460-481.
Borragán, N. (2004) “EU Accession and Interest Po- litics in Central and Eastern Europe”, Perspectives on Eu- ropean Politics and Society, 5(2), ss.244–272.
Börzel, T., Soyaltın, D. (2012) “Europeanization in Turkey. Streching a Concept to its Limits?” KFG Wor- king Paper Series, The Transformative Power of Europe, 36, Freie Universität Berlin.
Buğra, A. (1994) State and Business in Modern Tur- key. A Comparative Study, State University of New York Press, State University of New York.
Buğra, A. (1998) “Class, Culture, and State: An Analysis of Interest Representation by Two Turkish Busi- ness Associations”, International Journal of Middle East Studies, 30(4), ss.521–539.
Bulmer, S., Radaelli, C. (2004) “The Europeanisation of Na- tional Policy?”, Queen’s Papers on Europeanisation, (1), ss.1–22.
Cowles, M. G., Risse, T. (2001) “Transforming Euro- pe: Conclusions” Maria Green Cowles, James A. Capora- so, Thomas Risse (ed.) Transforming Europe Europeani- zation and Domestic Change, Cornell University Press, Ithaca, New York, ss.217-239.
Çolpan, A., Hikino, T., Lincoln J. (eds.) (2010) The Oxford Handbook of Business Groups, Oxford Univer- sity Press, New York.
Demir, Ö., Acar, M., Toprak, M. (2004) “Anatolian Tigers or Islamic Capital: Prospects and Challenges”, Middle Eastern Studies, 40(6), ss.166–188.
Dinçer, H., Gümrük Birliği Çerçevesinde AB’nin Üçüncü Ülkelerle Yaptığı Serbest Ticaret Antlaşmalarının Avrupa ve Türk İş Dünyasına Etkileri, Haziran 2008, Ya- yın No: TÜSİAD-T/2008-06-467.
Euroactiv (2013), İKV: Gümrük Birliği sorgulan- mak yerine AB’ye tam üyelik tamamlanmalı, http:// www.euractiv.com.tr/ab-ve-turkiye/article/ikv-gu- mruk-birligi-sorgulanmak-yerine-abye-tam-uyelikle- tamamlanmali-028253, (26.11.2013).
Featherstone K., Radaelli, C. (2003) The Politics of Europeanization, Oxford University Press, Oxford.
Gülfidan, Ş. (1993) Big Business and the State in Turkey: The Case of TÜSİAD, Boğaziçi University Press, İstanbul, 1993.
Heper, M. (1991) “The State and Interest Groups with Special Reference to Turkey” Metin Heper (ed.) Strong State and Economic Interest Groups. The Post– 1980 Turkish Experience, Walter de Gruyter, Berlin, New York, ss.3–25.
Iankova, E. (2009) Business, Government, and EU Accession Strategic Partnership and Conflict, Lexington Books, United Kingdom.
İKV Brüksel Temsilciliği (2013), http://www.ikv.org. tr/icerik.asp?konu=temsilcilik&baslik=Br%FCksel%20 Temsilcili%F0i, (26.11.2013).
Kubicek, P. (2005) “The European Union and Grass- roots Democratization in Turkey”, Turkish Studies, 6(3), ss.361–377.
MÜSİAD (2011a), http://www.haberler.com/ musiad-genel-baskani-omer-cihad-vardan-aciklamasi- 2824518-haberi/, (03.08.2011).
MÜSİAD (2011b), Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Önerisi, Sayı: 75, İstanbul.
O’Donnell, G. (1977), “Corporatism and the Questi- on of the State”, James M. Malloy (ed.) Authoritarianism and Corporatism in Latin America, The University of Pittsburgh Press, Pittsburgh.
Öniş, Z., Bayer, R. (2010) “Turkish Big Business in the Age of Democratic Consolidation: The Nature and Limits of its Influence”, South European Society and Po- litics, 15(2), ss. 181–201.
Öniş, Z., Türem, U. (2001) “Business, Globalizati- on and Democracy: A Comparative Analysis of Turkish Business Associations”, Turkish Studies, 2(2), ss.94–120.
Öniş, Z., Türem, U. (2002) “Entrepreneurs, Democ- racy and Citizenship in Turkey”, Comparative Politics, 35(4), ss.439-456.
Özvarış, H. (2013) “Prof. Ayşe Buğra: Anadolu’da Gülen cemaati tedirginliği var”, http://t24.com.tr/haber/ prof-ayse-bugra-anadoluda-gulen-cemaati-tedirginligi- var/224944, (27.11.2013).
Özbudun, E. (1991) “The Post–1980 Legal Frame- work for Interest Group Associations”, Metin Heper (ed.) Strong State and Economic Interest Groups. The Post– 1980 Turkish Experience, Walter de Gruyter, Berlin, New York, ss.41–55.
Özcan, N. (1997) “MÜSİAD Öncülüğün- de Emir-Alim-Tüccar Buluşması”, MÜSİAD Bül- ten 5(18), http://www.anlayis.net/makaleGoster. aspx?dergiid=84&makaleid=2674, (08.02.2013).
Salgado, R. (2005) “Giving a European Dimension to Civil Society Organisations”, Workshop on the Insti- tutional Shaping of EU-Society Relationships, Connec- ting Excellence on European Governance (CONNEX), Mannheim.
Saybaşılı, K. (1976) “Chambers of Commerce and Industry, Political Parties and Government: A Compara- tive Analysis of the British and the Turkish Case”, METU Studies in Development, 13(76), Ankara, ss.117–135.
Sönmez, M. (1992) Türkiye’deki Holdingler Kırk Ha- ramiler, Arkadaş Yayınevi, Ankara.
TOBB Brüksel Daimi Temsilciliği (2013), http:// www.tobb.org.tr/AvrupaBirligiDairesi/Sayfalar/Bruk- selDT.php, (26.11.2013).
TOBB (2013), Avrupa İş Dünyasının Zirvesine Gi- den Yol, http://www.tobb.org.tr/AvrupaBirligiDairesi/ Dokumanlar/Faaliyetler/eurochambres/EUROCHAMB- RESSecim.pdf, (27.11.2013).
Türk, E. (2009) “Son dönemin yükseleni muhafa- zakar dernekler”, Milliyet, http://www.milliyet.com. tr/Ekonomi/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetay& ArticleID=1123854&Date=20.03.2011&Kategori =ekonomi&b=Son%20donemin%20yukseleni%20 muhafazak%C3%A2r%20dernekler, (27.11.2013).
İKV Bülten (2011), “Türkiye’nin AB Katılım Süreci için Sivil Toplum Platformu Toplantısı Gerçekleştirildi”, http://www.ikv.org.tr/images/upload/data/files/turkiye- nin_ab_katilim_sureci_icin_sivil_toplum_platformu__ toplantisi_gerceklestirildi.pdf, (31.01.2013).
Ünalp Çepel, Z. (2013) “Türkiye’de Sivil Toplum, Av- rupalılaşma ve Demokrasinin Güçlenmesi: MÜSİAD’ın Değişen Rolü”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İzmir, DEÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Vaughan-Whitehead, D. (2003) EU Enlargement versus Social Europe: The Uncertain Future of the Euro- pean Social Model, Edward Elgar Publishing, USA, UK.
Wendt, R. (2008), BUSINESSEUROPE Güney Kore ve Ukrayna ile STA Raportörü, Gümrük Birliği Çerçe- vesinde AB’nin Üçüncü Ülkelerle Yaptığı Serbest Ticaret Antlaşmalarının Avrupa ve Türk İş Dünyasına Etkileri, Yayın No: TÜSİAD-T/2008-06-467.
Wilts, A., Quittkat, C. (2004) “Corporate Interests and Public Affairs: Organised Business–Government Re- lations in EU Member States”, Journal of Public Affairs, 4(4), ss.384–399.
Wilts, A. (2001) “Europeanization and Means of In- terest Representation by National Business Associations”, European Journal of Industrial Relations, 7(3), ss.269– 286.
Yavuz, F. (1972) “Özel Teşebbüs ve Planlı Kalkınma- mız” Doç. Dr. Cem Sar’a Armağan, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi, Ankara.
TUSKON (2013), http://www.tuskoneu.org/about- tuskon/, (26.11.2013)
Türkiye’nin Avrupa Birliği İletişim Stratejisi (2010), http://www.abgs.gov.tr/files/strateji/abis_tr1.pdf, (27.11.2013).
Turkey 2009 Progress Report
Turkey 2012 Progress Report.
Turkey 2013 Progress Report.
TÜSİAD (2008), AB Müktesebatı’nın Üstlenilme- sine Yönelik Türkiye Ulusal Programının “Siyasi Kri- terler”, “Yargı ve Temel Haklar”, “Adalet, Özgürlük ve Güvenlik”, “Kamu Alımları” Başlıkları İle İlgili Tespitler, http://www.tusiad.org/__rsc/shared/file/2008-09-18- UlusalProgramTaslagiTespitleri.pdf, (04.02.2015).
TÜSİAD: AB yolunda reformlar yavaşladı, siyasal kri- terler geriye gitti, 20.11.2014, http://t24.com.tr/haber/ tusiad-ab-yolunda-reformlar-yavasladi-siyasal-kriterler- geriye-gitti,277711, (02.02.2015).
Zaman (2013), “Amerika ile AB anlaşırsa Güm- rük Birliği’nden çıkalım”, http://www.zaman.com.tr/ ekonomi_amerika-ile-ab-anlasirsa-gumruk-birliginden- cikalim_2066897.html, 19.03.2013, (26.11.2013).