Tarhana Tezgahlarından Çin Malı Tüccarlığına: Şirince’de Turizmle İç içe Geçen Kültürleşme ve Sosyo-Kültürel Dönüşüme Bağlı Sorunların Analizi

Şirince birçok kişinin hafızasında tarhana gibi geleneksel köy ürünlerinin satıldığı köy içi satış tezgâhlarıyla kalmıştır. Ancak son yıllarda sayıları da oldukça artan bu satış tezgâhlarında “Çin malı” ürünlere rastlanmaktadır. Şirince’nin otantik sunumunun “Çin malı” satışına evrilmesi, turizm gelişiminin ne tür etkiler ürettiğini sorgulama konusunda araştırmacıları cesaretlendirmektedir. Bu araştırmanın amacı, turizme bağlı kültürleşmenin izlerini sürmek ve turizm gelişimi sürecinin ortaya çıkardığı sosyal dönüşümü örnek bir destinasyon üzerinden anlamaktır. Selçuk/Şirince’de yaşayan yerel halktan 28 kişi ve bölgeye turist grupları götüren profesyonel turist rehberlerinden 11 kişiden oluşan bir örneklemden yarı-yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılarak nitel veri elde edilmiştir. Elde edilen bulgular; turizmin Şirince’de hem ekonomik hem de sosyo-kültürel olarak geniş kabul gördüğünü, turizm gelişimine dair yerel halk nezdinde olumlu örneklerle ifade edilen bir anlamlandırmanın söz konusu olduğunu göstermektedir. Söylemlerin turizm gelişiminin yol açtığı kültürleşme sürecine dair sınırlı da olsa bazı ipuçları verdiği tespit edilmektedir. Bu kültürleşme sosyal hayat için örnek oluşturma, olumlu davranış kalıplarının yayılması ve üst kültüre-medeni çizgide algılanan öykünme şeklindedir. Ancak, kültürleşmenin sonuçlarını izlemeye imkan verecek ölçüde bir yerel yaşam dönüşümü tespit edilememiş, yerel halkın kendi doğal değişim seyrini yansıtan bir sosyal ve kültürel ortamda yaşamının temel çizgilerini koruduğu anlaşılmıştır. Diğer yandan sosyal hayata dair turizm gelişiminin ürettiği sorunların da net bir şekilde algılandığı görülmüş, bu sorunlar tanımlanarak bölgesel turizm gelişimi için dikkat edilmesi gerekli alanlar ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kültürleşme, Sosyokültürel etki, Turizm, Şirince-Selçuk-İzmir

From Tarhana Stalls to Merchandise of Chinese Brands: Analysis of the Problems Related to the Acculturation and Socio-Cultural Transformation Interlaced with Tourism in Şirince

Şirince has remained in the memories of many people with in-village sales counters where traditional village products are sold, like tarhana. However, in recent years, the number of these sales counters have been relatively increased and Chinese made products have been found frequently in these sales counters. The evolution of Şirince’s authentic presentation to the sale of Chinese made products encourages researches to question what kind of effects tourism development produces. (to question about the effects of tourism development). The main aim of this research is to follow the traces of tourism-related acculturation and to understand the social transformation of tourism development process through a sample destination. Qualitative data were obtained using a semi-structured interview technique from a sample of 28 local people living in Selçuk/Şirince and 11 professional tourist guides who took touist groups to the region. Findings obtained indicate that tourism is widely accepted both economically and socio-culturally in Şirince and local community has a sense-making expressed with positive examples regarding tourism development. It is determined that the discourses give some clues about the acculturation process caused by tourism development. This acculturation is in the form of emitomising for social life, spreading positive behaviour patterns and perceived emulation to upper culture. However, there has been no measurable local life transformation that would allow the follow-up the results of the acculturation and it has been understood that the local people maintains the basic lines of their lives in a social and cultural environment that reflects the course of their natural change. On the other hand, it has been seen that the problems caused by the tourism development on social life have been clearly perceived by local community. These problems have been identified and neccessary aspects for regional tourism development have been put forward.

Keywords:

Acculturation, Socio-cultural effect, Tourism, Şirince-Selçuk-İzmir,

PDF

___

Bailey, G. ve Peoples, J. (2010). Essentials of cultural anthropology. (2nd. ed.). Belmont, ABD: Wadsworth.
Barutçugil, İ. (2011). Kültürler arası farklılıkların yönetimi. İstanbul: Kariyer Yayıncılık.
Berno, T. ve Ward, C. (2005). Innocence abroad, a pocket guide to psychological research on tourism. American Psychologist, 60(6), 593-600.
Berry, J. W. (2008). Globalisation and acculturation. International Journal of Intercultural Relations, 32(4), 328-336.
Berry, J. W., Poortinga, Y. H., Breugelmans S. M., Chasiotis A. ve Sam, D. L. (2015). Kültürlerarası psikoloji. (Leman Pınar Tosun, Ed. Çev.) Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Beyazıt, E. ve Güneş, M. (2017). Kent kültür kimlik, Hatay’da kültürlerarası iletişim/etkileşim. Cem Ergun ve Süleyman Öğrekçi (Ed.), Sosyal bilimlerde kültür tartışmaları içinde (s.171-186). Ankara: Gece Kitaplığı.
Brunt, P. ve Courtney, P. (1999) “Host Perceptions of Sociocultural Impacts”, Annals of Tourism Research, 26(3): 493-515. Cohen, E. (1972) “Toward a Sociology of International Tourism”, Political Economics, Social Research, 39(1): 164-182.
Cohen, E. (1988) “Authenticity and Commoditization in Tourism”, Annals of Tourism Research, 15(3): 371386.
Doxey, G.V. (1975). A causation theory of visitor-resident ırritations: Methodology and research inferences. The impact of tourism. Travel and Tourism Research Association Sixth Annual Conference Proceedings, 195-198, San Diego: September.
Eroğlu, F. (2015). Davranış bilimleri. (14. basım), İstanbul: Beta Yayıncılık.
Güngör, D. (2014). İkinci kuşak Avrupalı Türklerde psikolojik entegrasyon ve uyum: Çift boyutlu kültürleşme temelinde karşılaştırmalı bir derleme. Türk Psikoloji Yazıları-TPD, 17(34), 16-31. Aralık, http:// www.turkpsikolojiyazilari.com/PDF/TPY/34/2.pdf adresinden erişilmiştir.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz. (Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 3. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Güvenç, B. (2011). Kültür’ün ABC’si. İstanbul: YKY Yayınları, Cogito. Haralambopoulos, N. ve Pizam, A. (1996). Perceived ımpacts of tourism: The case of samos. Annals of Tourism Research, 23(3), 503-526.
Hofstede, G. (1981). Culture and organizations. International Studies of Management & Organization, 10(4), 15-41. http://www.jstor.org/stable/ pdf/40396875.pdf adresinden erişilmiştir.
Hortaçsu, N. (2012). En güzel psikoloji sosyal psikoloji. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Kahraman, N. ve Türkay, O. (2012). Turizm ve çevre. (5. Baskı), Ankara: Detay Yayıncılık.
Kara Pilehvarian, N. (1993). Yerleşme ölçeğinde korumanın Şirince örneğinde irdelenmesi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi Dergisi, 36(1.2), 373-377.
Kaygalak, S.; Usta, Ö. ve Günlü, E. (2013). Mardin’de turizm gelişimi ile otantik olgusu arasındaki ilişkinin sosyolojik açıdan değerlendirilmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24(2), 237-249.
King, B.; Pizam, A. ve Milman, A. (1993). Social ımpacts of tourism: Host perceptions. Annals of Tourism Research, 20(4), 650-665.
Kılıçaslan, Ç.; Malkoç, E.; Özkan, M. B., Tunçalp, G. ve Aydın, A. O. (2012). Kentsel sit yerleşimlerinde dış mekan yaşantısının değerlendirilmesi: Şirince köyü Selçuk. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49(3), 265-274.
Koçak, A. ve Arun, Ö. (2006). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 4(3), 21-28.
Köşklük Kaya, N. (2012). Şirince köyü örneğinde kırsal mimari mirasın kırsal turizmin gelişmesine katkısının tartışılması. KMÜ Sosyal ve Ekonomi̇k Araştırmalar Dergi̇si, 14(22), 119-123.
Krippendorf, J. (1987) “Ecological Approach to Tourism Marketing”, Tourism Management, 8(2): 174-176.
Lui, J. C. ve Var, T. (1986). Resident attitudes toward tourism ımpacts in Hawaii. Annals of Tourism Research, 13(2), 193-214.
Magis, K. ve Shinn, C. (2009). Emergent principles of social sustainability. Jesse Dillard, Veronica Dujon ve Mary C. King (Ed.), Understanding the social dimension of sustainability, (s. 15-44), New York: Routledge.
Nunez, T. A. (1963). Tourism, tradition, and acculturation: Weekendismo in a Mexican village. Etnology, 2(3), 347-352.
Oktik, N. (2001). Turizm sektöründe çalışan kadınların toplumsal değişime etkileri. Muğla Üniversitesi Dergisi, Bahar, 5, 145-151.
Özel, Ç. H . (2014). Turizmin sosyo-kültürel boyutta ortaya çıkardığı etkilerin incelenmesi: Marmaris örneği, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ekim, 42, 57-68.
Park, N.; Song, H. ve Lee, K. M. (2014). Social networking sites and other media use, acculturation stress, and psychological well-being among east asian college students in the United States. Computer in Human Behavior, 36, July, 138-146.
Rasmi, S.; Ng, S., Lee, J. A. ve Soutar, G. N. (2014). Tourists’ strategies: An acculturation approach. Tourism Management, 40, February, 311-320.
Ratner, C. (2014). Kültürel psikoloji, kültürler arası psikoloji, yerel psikoloji. Bozkurt T. (Ed.), (Serra İçellioğlu Çev.) Şubat, İstanbul: İKÜ Yayınevi.
Redfield, R., Linton, R. ve Herskovits, M. J. (1936). Memorandum fort the study of acculturation. American Anthropologist 38, Wiley Online Library, 149152, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1525/ aa.1936.38.1.02a00330/epdf adresinden erişilmiştir.
Reece, D. ve Palmgreen, P. (2000) “Coming to America: Need For Acculturation and Media Use Motives Among Indian Sojournes in the US”, International Journal of Intercultural Relations, 24(6): 807-824.
Roney, S. A. (2011). Turizm bir sistemin analizi. Temmuz, Ankara: Detay Yayıncılık.
Sargut, S. A. (2015). Kültürler arası farklılaşma ve yönetim. (4. Baskı), Ankara: İmge Kitabevi.
Semenderoğlu, A. ve Oban, R. (2007). Şirince’de kültürel turizmin gelişimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 174-184.
Szapocznik, J., Skopetta, M. A., Kurtines, W. & Aranalde, M. D. (1978). Theory and measurement of acculturation. Revista Interamericana de Psicologia, 12(2), 113-130.
Şişman, M. (2014). Örgütler ve Kültürler. (4. Baskı), Kasım, Ankara: Pegem Akademi. Urry, J. (2009).
Turist bakışı. (E. Tataroğlu, İ. Yıldız Çev.) Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
Apak, L. (2018). Şirince Köyü Muhtarı ile 23.01.2018 tarihinde yapılan görüşme notları.
http://www.nufusune.com/194659-izmir-selcuk-sirince-mahallesi-nufusu, (20.01.2018).
http://www.selcuk.bel.tr/icerik/25/57/sivil-toplum-kuruluslari.aspx, (20.01.2018).