BİREYSEL EMEKLİLİK FONLARINDA RİSK YÖNETİMİ VE RİSKE MARUZ DEĞER ANALİZİ

Sosyal güvenlik sisteminin emeklilik ayağında yaşanan finansman güçlüklerini gidermek amacıyla geliştirilen bireysel emeklilik sistemi, 20. yüzyılda birçok ülke tarafından benimsenmiştir. Türkiye’de yeni olan bireysel emeklilik sistemine ilişkin ayrıntılı yorum yapılabilmesi için sistemde yer alan fonlara ve şirketlere ait risk analizlerinin yapılması gereklidir. Çalışmada, öncelikle bireysel yatırımcının bir şirketin farklı tipteki fonlarının tümünden oluşturduğu hipotetik portföye; daha sonra ise, farklı şirketlerde ancak aynı tipteki fonlara yatırım yaptığı hipotetik portföye göre karşılaşabileceği kayıplar Riske Maruz Değer (RMD) yöntemi ile analiz edilmiştir. Analizde toplam 11 şirket ve bu şirketlere ait toplam 98 adet fonun 2007 yılı günlük kapanış fiyatları dikkate alınmıştır. Ayrıca, şirket portföyü içinde yer alan her bir fonun toplam risk içindeki payını gösteren Marjinal RMD değerleri de hesaplanmıştır. Sonuçta, hisse senedi fonlarının toplam riski en fazla artıran; buna karşın, kamu borçlanma aracı fonlarının ise toplam riski en az artıran fonlar olduğu anlaşılmıştır

Anahtar Kelimeler:

Sosyal Güvenlik, Bireysel Emeklilik Sistemi, Risk Analizi ve Yönetimi

RISK MANAGEMENT AND VALUE AT RISK ANALYSIS IN THE INDIVIDUAL PENSION FUNDS

The individual pension system, which was developed for the purpose of removing financial difficulties in social security system’s pension base, had been applied by numerous countries in 20th century. In order to make detailed interpretations regarding the individual pension system, which is new for Turkey, it is necessary to perform risk analyses for the funds and the firms taking part in the system. In this study, it is aimed to analyze the losses for the individual investor by applying the Value at Risk (VaR) method; initially to a hypothetical portfolio containing various kinds of funds entirely in an individual pension firm, and afterwards to a hypothetical portfolio containing the same kind of funds in various individual pension firms. During the analysis, 11 firms and totally 98 funds daily closing prices in the year 2007 have been considered. Furthermore, the Marginal VaR amounts indicating the proportion of each fund in total risk were estimated. In conclusion, it is understood that the stock funds are the factors which increase the total risk maximally; whereas the public borrowing instruments increase it minimally

Keywords:

Social Security, Individual Pension System, Risk Analysis and Management,

PDF

___

ACERBI, C. ve TASCHE, D. (2002): “On The Coherence Of Expected Shortfall”,
Journal of Banking and Finance, 26: 1487–1503.
AK EMEKLİLİK (2003): A’dan Z’ye Bireysel Emeklilik, AK Emeklilik A.Ş, İstanbul.
AKÇAY, B. ve BOLGÜN, E. (2003): Risk Yönetimi, Scala Yayıncılık, Borsa Yönetim Dizisi 34.
ALTINTAŞ, M. A. (2006): Bankacılıkta Risk Yönetimi ve Sermaye Yeterliliği,
Turhan Kitabevi, Ankara. ARICI, K. (2001): “Sosyal Güvenlik Sistemimiz İçin Yeni Bir Tecrübe: Özel
Emeklilik Fonları”, TİSK Dergisi, 31(3), http://www.tisk.org.tr/isveren_sayfa.asp?yazi_id=423&id=25, (12.01.2008).
ATAN, M. (2002): Risk Yönetimi ve Türk Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama,
Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ekonometri Anabilim Dalı, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara. AYDIN, A. (2000): “Sermaye Yeterliliği ve VaR: Value at Risk”, Türkiye Bankalar
Birliği, Bankacılık ve Araştırma Grubu, İstanbul. BACAK, B. (2006): “Sosyal Güvenlik Yönüyle Bireysel Emeklilik”, Turan Yazgan’a Armağan, http://iibf.kou.edu.tr/ceko/armaganlar/turanyazgan/05.pdf, (14.01.2008).
BEST, P. (1998): Implementing Value at Risk, John Wiley&Sons Ltd., England.
BOZKUŞ, S. (2005): “Risk Ölçümünde Alternatif Yaklaşımlar: Riske Maruz
Değer (VaR) ve Beklenen Kayıp (ES) Uygulamaları”, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2), 27-45. CANSIZLAR, D. (2003): “Bireysel Emeklilik Sistemi ve Emeklilik Yatırım
Fonları”, TİSK Dergisi, 42(2), http://www.tisk.org.tr/isveren_sayfa.asp?yazi_id=828&id=49, (12.02.2008).
DOWD, K. (2002): An Introduction to Market Risk Measurement, John
Wiley&Sons Ltd., England. DUMAN, M. (2000): “Bankacılık Sektöründe Finansal Riskin Ölçülmesi ve Gözetiminde Yeni Bir Yaklaşım: Value at Risk Metodolojisi”, Bankacılar Dergisi,
Türkiye Bankalar Birliği, 32: 22-30. EMEKLİLİK GÖZETİM MERKEZİ (2005, 2006, 2007): Bireysel Emeklilik Sistemi Gelişim www.egm.org.tr/bes. Emeklilik Gözetim Merkezi Online Yayınları,
GÖKGÖZ, E. (2006): Riske Maruz Değer (VaR) ve Portföy Optimizasyonu,
Sermaye Piyasası Kurulu, Yayın No: 190, Ankara. GÜVERCİN, C.H. (2004): “Sosyal Güvenlik Kavramı ve Türkiye’de Sosyal
Güvenliğin Tarihçesi”, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 57(2):89-95. JORION, P. (2007): Financial Risk Manager Handbook, 4th Edition, John Wiley&Sons Ltd., USA.
KARACABEY, A.A. ve GÖKGÖZ, F. (2005): Emeklilik Fonlarının Portföy Analizi,
Siyasal Kitabevi, Ankara. ÖZTUKSAVUL, A. (1999): Şili Mucizesi: Sosyal Güvenliğin Yok Edilişi, Antimai
Online Yayınlar, http://www.antimai.org/mkl/arm99sili.htm, (08.03.2008).
UĞUR, S. (2004): “Sosyal Güvenlik Sistemlerinde Özel Emeklilik Programlarının Yeri http://www.tisk.org.tr/yayinlar.asp?sbj=ana&ana_id=54, (12.02.2008). TİSK Dergisi, No:44, Ankara,
UYSAL, H.Ö. (1999): Piyasa Riskinin Tespitinde Kullanılan Riskteki Değer
(Value at Risk) Yöntemi, Sermaye Piyasası Kurulu, Aracılık Faaliyetleri Dairesi, Yeterlik Etüdü, Ankara. Ek 1: Tanımlayıcı İstatistikler ve Marjinal Riske Maruz Değerler (MRMD) EMEKLİLİK YATIRIM ŞİRKETLERİ VE FON GRUPLARI Standart Sapma Basıklık Çarpıklık MRMD ,9339 AK E ME
Gelir Amaçlı Kamu Dış Borç Araçları Gelir Amaçlı Uluslararası Borç Araçları Kamu Likit 0,1550 ,1544 0,9368 0,9222 1,3441 ,6635 ,0298 151,3137 -10,9315 B A Ş A K GR E ME
Gelir Amaçlı Kamu Borç Araçları (Döviz) Likit-Kamu Esnek Gelir Amaçlı Döviz Cins.Yatırım Araçları Gelir Amaçlı Kamu Borç Araçları Gelir Amaçlı Dvz Cins. Kamu Borç Araçları İhtisas. IMKB Ulu. 30 Endeksi Para Piyasası Emanet Likit-Karma Para Piyasası Likit Kamu Büyüme Amaçlı Hisse Senedi Esnek ,4733 ,5113 0,3592 FOR ,4802 1,8822 ,5097 GARAN ,5452 2,6031
Gelir Amaçlı Kamu Borç.Araç. Gruplara Yönelik Esnek Likit ,5176 0,3275 0,5860 ,0016 ,3175 ,7397 ,0353 V A K IF E ME
Gelir Amaçlı Uluslararası Borç Araçları Gelir Amaçlı Uluslararası Karma Para Piyasası Likit-Kamu Büyüme Amaçlı Hisse Senedi Esnek Esnek Döviz Grup Esnek TL Grup Gelir Amaçlı Kamu Dış Borç Araçları Gelir Amaçlı Uluslararası Karma Gelir Amaçlı Kamu Borç Araçları ,4728 -1,5868 ,5758 -2,3202 ,0156 232,4679 14,9656 -0,4645 Y A P I K R E D İ E ME ,5353 -2,3477 ,5713 -1,4969 ,4932 -2,0345 ,5883 -2,4274 ,3022 -2,1809 ,5626
Para Piyasası Emanet Likit Karma Para Piyasası Likit Kamu ,0700