Descartes ve Locke’un Epistemolojisi ve Sonuçları Üzerine / Descartes And Locke's Epistemology And On The Results

Ö Z E TBu çalışmada amacımız, 17.yy’da bilgi sorununa çözüm arayan ve birbirinden farklıiki yöntemden hareket eden Descartes ve Locke’a göre, bilginin nasıl ortayakonduğunu ve bu kavrayışlardan doğan sonuçları araştırmaktır. Her iki filozofunda başlangıç noktasını ‘kuşku’ oluşturmakla birlikte vardıkları sonuç farklıdır.Descartes’in tümdengelim metodu vasıtasıyla elde ettiğini düşündüğü bilgi, özgürbir toplumun temelini oluşturacak bilimsel bilgi olmaktan uzaktır. Bu bilgikavrayışının baskıcı rejimlere teorik bir temel sunduğunu söylemek yanlış olmaz.Locke’un bireyselliğe ve özgürlüğe kapı açan deneyci yöntemi ise, insan yaşamınadışarıdan müdahale edecek tüm kurumların gerçekliğini sorgular. Bu anlamdainsanın yaşamında mutluluğa ilişkin belirlemelerinde kendi aklı ve deneyiminindışında hiçbir kılavuzu gerekli görmeyen bir sistemi çağrıştırır. Sonuç olarak hemDescartes’in hem de Locke’un asıl önemli etkisinin, onların epistemolojilerindendoğan ahlaki ve siyasi sonuçları dolayısıyla olduğunu söyleyebiliriz.Anahtar Kelimeler: Tümdengelim, tümevarım, bilimsel bilgiAB S T R AC TThe aim of this study is to investigate how Descartes and Locke understood thenature of knowledge in 17th century each from two different point of views andthe implications of their understandings. Although the starting point was “doubt”in both philosophers, they reached two different results. The knowledge whichDescartes thought to have obtained through deductive method is far from beingscientific in its nature which is expected to form the very foundation of a liberalsociety. On the contrary, it would not be unfair to claim that this sort of knowledgecould form the base for oppressing regimes. In contrast, the empirical methodproposed by Locke which is more in line with individuality and liberty questionsall external institutions intervening human life. His notion of knowledge indicates asystem that does not require anything except reason and experinece with regard toobtaining individuals’ happiness. As a result it could be argued that impact of Lockeand Descartes lies not in their epistemelogies per se but rather in the ethical andpolitical implications of such epistemologies.Keywords: Deduction, induction, scientific knowledge
Anahtar Kelimeler:

Tümdengelim, tümevarım

___

  • LİNNEL, John, (Mar.,1956), ‘Abstract İdeas’, Philosophy and Phenomenolojical Research, Vol. 16, No.3, pp.400-405
  • LOCKE, John (1998) Hoşgörü Üzerine Bir Mektup, Yayına Hazırlayan: Melih Yürüşen, 2. Baskı, Liberte Yayınları, Ankara.
  • LOCKE, John, İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme, Çev: Vehbi Hacıkadiroğlu, Kabalcı Yay., Mart 2004, İstanbul,
  • LOCKE, John (1999) Tabiat Kanunu Üzerine Denemeler, Çev: İsmail Çetin, Birinci Basım, Paradigma Yayınları, İstanbul.
  • LOCKE, John (2005) Two Treatises of Government, Edited an İntroduction and Notes by: Peter Laslett, seventeenth printing, Cambridge University Press, New York.
  • LOEMKER, Leroy E., (1973) ‘Leibniz And Limits of Empiricism’, The Philosophy of Leibniz and the Modern World, Edited by: Ivor Leclerc, Vanderbilt University Press, Nashville.
  • MUSGRAVE, Alan (1997) Sağduyu, Bilim ve Kuşkuculuk (Bilgi Kuramına Tarihsel Bir Giriş), Çev: Pelin Uzay, Birinci Baskı, Göçebe Yayınları, İstanbul. NUTKU, Uluğ (1977) Descartes’in İmmanent Apriorisi (Subjektif Kausalite Anlayışının Getirdiği Anti-Apriorizm), Felsefe Arkivi Sayı 20’de Ayrı Basım, İstanbul Ün. Edebiyat Fak. Basımevi, İstanbul.
Edebiyat ve Beşeri Bilimler Dergisi-Cover
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1970
  • Yayıncı: Atatürk Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler

“The New York Times” Gazetesinin Çanakkale Boğazı Günlüğü (1-31 Mart 1915) / The Dardanelles’s Diary Of The “The New York Times” (1-31 March-1915)

Tolga BAŞAK

An Analysis of Race and Class Relationship in Barack Obama’s “A More Perfect Union” Speech and Infomercial / Barack Obama’nın “A More Perfect Union” Konuşması ve Infomercial’ında Irk ve Sınıf İlişkisinin Analizi

Sezgin TOSKA

Anadolu’da İnanışların ve Geleneklerin Doğa Korunması Açısından Önemi Üzerine Örnekler / Instances on the Importance of the Anatolian Beliefs and Customs on the Preservation of Nature

İhsan BULUT

Descartes ve Locke’un Epistemolojisi ve Sonuçları Üzerine / Descartes And Locke's Epistemology And On The Results

Yıldız KARAGÖZ YEKE

Roma-Parth İlişkilerinde Elegeia/Erzurum ve Çevresi / Elegia in Roma-Parth Relations Erzurum and Its Surrounding

Süleyman ÇİĞDEM

Türkiye ve Almanya’daki 9. Sınıf Coğrafya Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi / Eveluation of the 9th Grade Geography School Books in Turkey and Germany by the Views of Teachers

Mete ALİM, M.fatih KAYA

Kesinleşen Tarih ve Yeni Bir Ad / History Made Certain and New Name

Hüseyin YURTTAŞ, Muhammed Lütfü KINDIĞILI

Suça “Mahkum” Kadınlar: Erzurum Ceza ve Tutukevinde Bulunan Kadın Mahkumlar Üzerine Yapılmış Nitel Görüşme Uygulaması / Crime "Prisoner" Women: Drawn on Women Prisoners Prisons and Detention Located in Erzurum Application of Qualitative Interview

Yıldız AKPOLAT

Kuruluşu, Gelişmesi ve Fonksiyonel Özellikleri Açısından Midyat Şehri

Cemal SEVİNDİ, Dilek DAŞDEMİR

Albert Camus: Yabancı ve Sisifos Söyleni ‘Duygusal Bir Deney Olarak Saçmanın Düşünsel Bir Kavrama Yükselişi’/ Albert Camus: The Stranger and The Myth of Sisyphus ‘As An Emotional Experiment The Rise of Absurdity to An IntellectualConcept’

Gül EREN