Türkçü Bir Dergi: Halka Doğru ve Şiir Dünyası

Türk edebiyatında dergiler önemli işleve sahiptirler. Yayımlandıkları dönemin sosyal, kültürel ve edebi ortamını yansıtıp belirli fikrin, düşünce dünyasının izlerini taşırlar. Tanzimat ile edebiyatımızda görülen dergicilik faaliyeti II. Meşrutiyet döneminde artarak devam eder. Halka Doğru dergisi Türk Yurdu Cemiyeti bünyesinde 1913-1914 yılları arasında haftalık olarak elli iki sayı yayımlanır. Dergi, yayımlandığı dönemin Türkçü aydınlarının köylü, çiftçi ve esnafın Türkçülük fikri etrafında bilinçlendirilerek aydın – halk bütünleşmesini sağlamaya çalışır. Halka Doğru, yayımlandığı dönemin sosyal dokusunu özellikle I. Balkan Savaşı’nın Türk toplumu üzerindeki etkisini gösteren önemli bilgiler içerir. Dergide yer alan yazılar aydınların halka karşı sorumlu oluşunu yansıtırlar. Bu makalede süreli yayıncılık, Türkçülük fikrini halka benimsetme amacıyla çıkarılan Halka Doğru dergisi ve bu yayın organında yer alan şiirler üzerinde durulacaktır.

A Turkist Magazine: Halka Doğru And The World of Poetry

Journals have an important function in Turkish literature. They reflect the social, cultural and literary environment of the period in which they were published and carry the traces of a certain idea and world of thought. The journalism activity seen in our literature with the Tanzimat II. continues to increase during the constitutional period. The journal Halka Doğru was published weekly in fifty-two issues between 1913 and 1914 within the body of the Türk Yurdu Cemiyeti. The magazine tries to ensure the integration of the intellectuals and the people by raising the awareness of the villagers, farmers and artisans of the period in which it was published, around the idea of Turkism. Halka Doğru contains important information showing the social fabric of the period it was published, especially the impact of the First Balkan War on Turkish society. The articles in the journal reflect the responsibility of the intellectuals to the public. In this article, it will be focused on the periodical publishing, the journal Halka Doğru, which was published with the aim of adopting the idea of Turkism to the public, and the poems in this publication.

PDF

___

Akyüz, Kenan (2015). Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri, İstanbul: İnkılâp Yayınları.
Argunşah, Hülya (2014). Yeni Türk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Grafiker Yayınları.
Atbaşı, Nurtaç (2017). Türk Gazeteciliğinin Yeni Edebiyatın Doğuşuna Etkisi (1860-1876), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
Bayraktutan, Yusuf (1996). Türk Fikir Tarihinde Modernleşme, Milliyetçilik ve Türk Ocakları, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Bayur, Yusuf Hikmet (1983). Türk İnkılap Tarihi, C. 2, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Berkes, Niyazi (2018). Türk Düşününde Batı Sorunu, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları Girgin, Atilla (2001). Türk Basın Tarihinde Yerel Gazetecilik, İstanbul: İnkılâp Yayınları.
Hanioğlu, M. Şükrü (2001). “İttihat ve Terakkî Cemiyeti”, DİA, C.23, s. 476 – 484.
Özden, Mehmet (1994). Türk Yurdu Dergisi ve II. Meşrutiyet Devri Türkçülük Akımı (1911 – 1918), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
Özden, Mehmet (2006). “Türkiye’de Halkçılığın Evrimi (1908–1918)”, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 16, s. 90.
Tanpınar, Ahmet Hamdi (2007). XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Toprak, Zafer (1984). “Osmanlı Narodnikleri: ‘Halka Doğru’ Gidenler”, Toplum ve Bilim Dergisi, S. 24.
Yazıcı, Nesimi (1999). “Osmanlı Basının Başlangıcı Üzerine Bazı Düşünceler”, Osmanlı Basın Yaşamı Sempozyumu, Ankara: GÜ İletişim Fakültesi Basımevi.
…………… (1327/1909). “Türk Derneği Beyannamesi”, Türk Derneği, Y.1, S.1.
…………… (1911). “Maksat ve Meslek”, Türk Yurdu, Y.1, C.1, S.1.
Şiirlerin Dergi Künyeleri
Cavid, Hüseyin, “İhtiyar Bir Türk’ün Vasiyeti”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 31, 7 Teşrin-i Sani 1329
Fani, Reşid, “Oğlum Adam Ol”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 52, 3 Nisan 1330
Gündüz, Aka, “Biraz Vicdan”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 22, 5 Eylül 1329 “Orağa Giderken”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 16, 25 Temmuz 1329
Gökalp, Ziya, “Şehid Haremi”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 5, 9 Mayıs 1329
İmzasız (Bir Muhacir), “Sultan Selim”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 3, 25 Nisan 1329
İmzasız (Bir Osmanlı), “Alnımın Yazısı”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 19, 15 Ağustos 1329
Kocaoğlu, C. Turgut, “Köy Geceleri”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 50, 20 Mart 1330
Nami, Kazım, “Bitirilememiş Bir Koşma”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 18, 8 Ağustos 1329
Sahir, Celal, “Esnaf Destanı”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 4, 2 Mayıs 1329
Sahir, Celal, “Öç”, Halka Doğru, 3 Yıl 1 sayı 15, 10 Temmuz 1329
Yöntem, A. Canip, “Kaval”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 10, 13 Haziran 1329
Yazıların Dergi Künyeleri
Akçuraoğlu Yusuf, “Halka 5”, Halka Doğru, Yıl 1 Sayı 31, 7 Tesrin-i Sani 1329, s. 237, 238
İmzasız, “Halkın Dedikleri”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 1, 11 Nisan 1329
İmzasız, “Halka Hitap Edenlere”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 10, 13 Haziran 1329
İmzasız, “Türk Selamları”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 13, 4 Temmuz 1329
Maraşlıoğlu, “Selanikli Ayşe Hanım”, Halka Doğru, Yıl 1 sayı 32, 14 Teşrin-i Sani 1329