SIRÂTIMÜSTAKÎM/SEBÎLÜRREŞÂD DERGİSİNDE MEHMET AKİF’İN EĞİTİM VE DİL ÜZERİNE GÖRÜŞLERİ

Mehmet Akif, varlık ve yaşamını devleti ve milletine vakfeden mümtaz şahsiyetlerden biridir. Siyasî, sosyal ve kültürel değişim ve dönüşümün maddî ve manevi açıdan yediden yetmişe herkes tarafından en derinden hissedildiği bir devirde, toplumu doğruya sevk etmek için hitabı, kalemi ve icraatlarıyla kılavuzluk yapmaya çalışmıştır. Meclis kürsüsünden camii minberine, manzum hikâyeden tercüme, makale ve denemeye kadar eline geçen her tür ortam ve vasıtayla halka seslenmiş ve neticede halkın sesi olmuştur. Mehmet Akif’in halka ulaşmak için kullandığı vasıtalardan biri, yayın hayatına 1908 yılında Sırâtımüstakîm ismiyle başlayıp 183. sayıdan itibaren ise Sebîlürreşâd adıyla devam eden dergi olmuştur. Akif; Eşref Edip Fergan ile Ebulula Mardin tarafından çıkarılmaya başlanan bu derginin başyazarlığını yapmış ve bilhassa Anadolu insanına moral ve motivasyon kazandırmayı hedefleyen yazılarıyla Kurtuluş Savaşı’na büyük katkı sağlamıştır. Öte yandan sadece Milli Mücadele’ye yönelik yazılarla yetinmemiş, hayalini kurduğu medeniyetin ve görmek istediği insan modelinin niteliklerini anlatan yazılar da kaleme almıştır. Dolayısıyla bu dergi, kapatıldığı 1925 yılına kadar çıkan 641 sayısıyla Mehmet Akif’in fikir dünyasından parça parça izler taşıyan bir belge hüviyeti kazanmıştır. Yapılan bu araştırmada ise Mehmet Akif’in dergideki “Hasbihâl”, “Eski Hâtıra” ve “Eski Hâtıralar” gibi başlıklı yazıları incelenerek bu büyük mütefekkirin eğitim ve dil eğitimi üzerindeki düşünceleri tespit edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Mehmet Akif Ersoy, Sırâtımüstakîm, Sebîlürreşâd, Eğitim, Dil

IN THE JOURNAL SIRATIMUSTAKIM/SEBILURREŞAD MEHMET AKIF'S VIEWS ON EDUCATION AND LANGUAGE

Mehmet Akif is one of the distinguished personalities who devoted his existence and life to his state and nation. At a time when political, social and cultural change and transformation was felt most deeply by everyone, from seven to seventy, in material and spiritual terms, he tried to guide the society with his speeches, writings and actions in order to guide the society. From the pulpit of the parliament to the pulpit of the mosque, from verse stories to translations, articles and essays, he spoke to the public and eventually became the voice of the people. One of the means Mehmet Akif used to reach the public was the journal, which started its publication life in 1908 with the name Sırâtımüstakîm and continued under the name of Sebîlürreşâd from the 184th issue. Akif; He was the editor-in-chief of this magazine, which was started to be published by Eşref Edip Fergan and Ebulula Mardin, and made a great contribution to the War of Independence, especially with his articles aimed at giving morale and motivation to the Anatolian people. On the other hand, he did not content himself with the articles about the National Struggle, but also wrote articles describing the qualities of the civilization he dreamed of and the human model he wanted to see. Therefore, this magazine has gained the identity of a work that bears traces of Mehmet Akif's world of ideas, piece by piece, with 641 issues, which were published until 1925, when it was closed. In this research, Mehmet Akif's articles titled "Hasbihâl", "Old Remembrance" and "Old Remembrances" were examined and it was tried to determine the thoughts of this great thinker on education and language education.

Keywords:

Mehmet Akif Ersoy, Sırâtımüstakîm, Sebîlürreşâd, Education, Language,

PDF

___

Çiftçigüzeli, Mehmet Cemal (2009). “Mehmet Akif Sırat-ı Müstakim ve Sebilür-Reşad”, 1. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Cilt I, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, 19-21 Kasım 2008, Burdur, s. 507- 512.
Ersoy, Mehmed Âkif (2014). Safahat, haz. M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları.
Günaydın, Yusuf Turan (2008). “Sırât-ı Müstakîm ve Sebîlü’r-Reşâd’da Mehmed Âkif’in Rolü ve İzleri”, Hece Dergisi Mehmet Âkif Özel Sayısı, Yıl 12, Sayı 133, s. 258-261.
Kaplan, Mehmet (1983). Kültür ve Dil, İstanbul: Dergâh Yayınları.
Mehmet Âkif (2012). Sırâtımüstakîm, Cilt 1, Sayı 1-26 (27 Ağustos 1908-18 Şubat 1909), ed. M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları.
Mehmet Âkif (2015a). Sırâtımüstakîm, Cilt 4, Sayı 79-104 (10 Mart 1910-01 Eylül 1910), ed. M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları.
Mehmet Âkif (2015b). Sırâtımüstakîm, Cilt 5, Sayı 105-130 (08 Eylül 1910-02 Mart 1911), ed. M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları.
Mehmet Âkif (2017). Sebîlürreşâd, Cilt 9, Sayı 209-234 (05 Eylül 1912-06 Mart 1913), ed. M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul: Bağcılar Belediyesi Kültür Yayınları.
Özçelik, Tarık (2021). “Türk Basım Tarihinde Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad”, Sırat-ı Müstakim/Sebilürreşad Dergisi ve Mehmet Âkif Ersoy, ed. Ali Kurt, Kocaeli: Gölcük Belediyesi Yayınları, s. 11-30.
Pak, Süleyman (1995). Sebîlürreşad ve Sırât-ı Müstakîm Dergilerinde Çıkan Eğitimle İlgili Yazıların Tespit ve Tahlili, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Konya.
Taşdelen, Vefa (2008). “Safahat’ın Eğitim İmaları”, Hece Dergisi Mehmet Âkif Özel Sayısı, Yıl 12, Sayı 133, s. 149-153.