TÜRBE FENOMENİ ÜZERİNE PSİKO-SOSYOLOJİK BİR ARAŞTIRMA: ŞEYH EDEBALİ TÜRBESİ

Bir yeri veya bir kişiyi görmeye gitmek anlamına gelen ziyaret olgusu bir eylemdir. Bu eylemin gerçekleştiği öğeler vardır: Suje ve obje. Suje, ziyaret eden fert ve fertler; obje ise ziyarete konu olan mekân veya mekân sahibidir. Araştırmamız bağlamında bakacak olursak obje konumunda olan Şeyh Edebali Türbesi orayı ziyaret eden insanların nezdinde bu mekâna atfettikleri değerden dolayı psikolojik bir obje haline gelmektedir. Ziyaretçilerin psikolojik obje olarak gördükleri Şeyh Edebali Türbesi’ne yönelik duygu ve düşünceleri davranışlarına etki etmekte, buraları ziyaret sırasında çeşitli davranışlarda bulunmakta ve ziyaretlerini tamamlayarak günlük yaşantılarına devam etmektedirler. Bu bilgiden hareketle, örneklem metoduyla hem şehrin yerlisi hem eğitim hem askerlik hem de yöreye gezmek için şehir dışından gelen ziyaretçiler tarafından en çok tanınan ve en çok ziyaret edilen türbe olarak göze çarpan Bilecik'te bulunan Şeyh Edebali Türbesi’ne yapılan ziyaretlerin sebebi, türbe ziyareti sırasında yapılan davranışlar, ziyaret sonrasında fertlerin dini yaşantı ve psikolojilerinde meydana gelen değişiklikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Araştırma sonunda türbe ziyaretlerinin toplumsal bütünleşme, dayanışma ve sosyalleşme gibi sosyal; rahatlama, huzur bulma mutluluk duyma ve ümitli olma gibi psikolojik etkileri olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

din, türbe ziyareti

PDF

___

Altun, Işıl. “Kocaeli’de Türbelerle İlgili İnanış ve Uygulamalara Örnek: ‘Sultan Baba’”. Erzurum Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 37, 2008.
Arslan, Mustafa. Türk Popüler Dindarlığı. İstanbul: Değerler Eğitm Merkezi Yayınları, 2004.
Bayrak, Harun. İl İl Dini Ziyaret Yerlerimiz. İstanbul: Yakamoz Yayınları, 2007.
Göka, Şenol. İnsan ve Mekân. İstanbul: Pınar Yayınları, 2001.
Günay, Ünver, Güngör Harun., Taştan A. V. & Sayım H. Ziyaret Fenomeni Üzerine Bir Din Bilim Araştırması “Kayseri Örneği”. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınları, 2001.
Karaman, Fikret. Tevessül”. Dini Kavramlar Sözlüğü. 1: 659. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
Kayıkçı, Semra. “Türbe Ziyaretlerinin Psiko-Sosyal Sebepleri ve Etkileri Üzerine Bir Araştırma (Cüneyd-i Bağdadi Türbesi Örneği)”. Lisans Bitirme Tezi. Marmara Üniversitesi, 2005.
Kılavuz, A. Saim. “Akâid”. İlmihal (İman ve İbadetler) içinde, c.1, 68-140. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2004.
Özcan, Hatice. “Halkın Çoban Dede’den Beklentilerinin Psikolojik Nedenleri”. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2007.
Paçacı, İbrahim. “Kabir”. Dini Kavramlar Sözlüğü. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
Paçacı, İbrahim. “Veli”. Dini Kavramlar Sözlüğü. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2006.
Şahin, Kamil. “Edebali”. İslam Ansiklopedisi. 10: 393-394, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1994.
Yıldırım Ali. & Şimşek Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Seçkin Yayınları, 2000.