Melih MESTANOĞLU, Hasan Hüseyin YILDIRIM

Döviz Kurlarındaki Değişimin Turizm Sektörü Üzerindeki Etkisi; Türkiye Örneği

Bu çalışmanın temel amacı, döviz kurlarında meydana gelen değişimlerin, Türkiye’ye gelen turist sayısı ve Türkiye’nin turizm sektöründen elde ettiği gelir üzerinde bir etkisinin olup olmadığını tespit etmektir. Çalışmanın amacı ile ilgili olarak iki model oluşturulmuştur. Birinci modelde gelen turist sayısı, ikinci modelde ise elde edilen toplam turizm geliri bağımlı değişken olarak ele alınmıştır. Her iki model için bağımsız değişkenler olarak döviz sepeti, enflasyon oranı ve faiz oranı analize dahil edilmiştir. Çalışmada kullanılan değişkenlere ait veriler aylık bazda olup 01/2003-09/2019 dönemini kapsamaktadır. Veriler T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, TÜRSAB, TÜİK ve TCMB’ye ait veri tabanlarından elde edilmiştir. Araştırmanın uygulama kısmında EViews 9 paket programından yararlanılmıştır. Araştırmada kullanılan veriler üzerinde Johansen eşbütünleşme ve Granger nedensellik analizi yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgulara göre Türkiye’yi ziyaret eden turist sayısının ve Türkiye’nin turizmden elde ettiği gelirin, döviz kurunda meydana gelen değişikliklerden etkilenmediği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmaya ait bulgulardan yola çıkarak sektör temsilcilerine, araştırmacılara ve akademisyenlere yönelik öneriler sunularak araştırma tamamlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Turizm Ekonomisi, Döviz Kuru, Turist Harcaması, Turizm Geliri, Turist Sayısı

The Effect Of The Change In Exchange Rates On The Tourism Sector: Evidence From Turkey

The main purpose of this study is to determine whether the changes in exchange rates have an impact on the number of incoming tourists to Turkey and Turkey's tourism income. Two models have been created in relation with the purpose of study. The number of tourists coming that in the first model and the total tourism income in the second model are considered as dependent variables. The currency basket, inflation rate and interest rate are included in the analysis as independent variables for both models. The data of the variables which used in the study are on a monthly basis and covers the period 01/2003 - 09/2019. The data were obtained from Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism, TURSAB, TUIK and TCMB databases. EViews 9 package program was used in the analysis part of the research. Johansen cointegration and Granger causality analysis were performed on the data used in the research. According to result of research, the number of tourists who visiting to Turkey and Turkey's income from tourism has not affected by the changes in exchange rate. Based on the findings of the research, the research was completed by presenting suggestions for sector delegates, researchers and academicians.

Keywords:

Tourism Economics, Exchange Rate, Tourism Expenditure, Tourism Income, Number of Tourist,

PDF

___

Akçay, S. (2013). Türkiye’de Borsa ve Ekonomik Büyüme: Nedensellik Analizi. Yükseklisans Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ekonometri Anabilim Dalı.
Albayrak, Ş. G. (2017). Türkiye’de Reel Döviz Kurunun Turizm Gelirleri Üzerine Etkisi: 2010-2017 Dönemleri İçin Ampirik Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Aykın Mehter, S. (2001). Avrupa Birliği’nin Turizm Politikası ve Türkiye’ye Yönelik Talep Analizi. Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Çoban, B., Firuzan, E. ve Oğuzhan, A. (2018). Farklı Varyanslık ve Yapısal Kırılmalar Altında Ekonomik Büyüme ile Turizm İlişkisinin İncelenmesi. Trakya University Journal of Social Science, 20(1).
Demirel, B., Bozdağ, E. G., ve İnci, A. G. (2008). Döviz Kurlarındaki Dalgalanmaların Gelen Turist Sayısına Etkisi; Türkiye Örneği. DEÜ Ulusal İktisat Kongresi, İzmir.
Dilber, İ. (2007). Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkisinin Girdi-Çıktı Tablosu Yardımıyla Değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), 209.
Dilek, S. E. ve Kulakoğlu Dilek, N. (2017). Dünyada ve Türkiye’de Yaşanan Olayların Turizme Yansımaları: 1960’dan Günümüze Tarihsel Bir Değerlendirme. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 1083-1108.
Eilat, Y., Einav, L. (2004). Determinants of International Tourism: A Three-Dimensional Panel Data Analysis. Applied Economics, 36(12), 1315-1327.
Ergen, E. ve Yavuz, E. (2017). Empirical Analysis of The Relationship Between Tourist Flows and Exchange Rate Volatility: ARDL Method. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 3(1), 35-46.
Erkan, B., Kara, O. ve Harbalıoğlu, M. (2013). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Belirleyicileri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (39), 1-20.
Eugenio-Martin, J. L., Martín Morales, N., and Scarpa, R. (2004). Tourism and Economic Growth in Latin American Countries: A panel data approach.
Göktaş, P., Pekmezci ve Bozkurt, K. (2018). Ekonometrik Serilerde Uzun Dönem Eşbütünleşme ve Kısa Dönem Nedensellik İlişkileri. (1.Baskı). Ankara: Gazi Kitapevi.
İçöz, O., Var, T., ve Kozak, M. (1998). Tourism demand in Turkey. Annals of Tourism Research, 25(1), 236-240.
Karataş, M. ve Babür, S. (2013). Gelişen Dünyada Turizm Sektörünün Yeri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15(25), 15-24.
KıIıç, C. and Bayar, Y. (2014). Effects of Real Exchange Rate Volatility On Tourism Receipts and Expenditures in Turkey. Advances in Management and Applied Economics, 4(1), 89.
Kozak, N., Kozak, A. M. ve Kozak, M. (2015), Genel Turizm, İlkeler, Kavramlar, Ankara: Detay Yayıncılık.
Kutlar, A. (2017). EViews İle Uygulamalı Zaman Serileri. (1. Baskı). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
Mervar, A., and Payne, J. E. (2007). Analysis of Foreign Tourism Demand for Croatian Destinations: Long-Run Elasticity Estimates. Tourism Economics, 13(3), 407-420.
Orhunbilge, N. (1999). Zaman Serileri Analizi, Tahmin ve Fiyat Endeksleri. İstanbul: Tunç Matbaacılık.
Öztaş, K. ve Karabulut, T. (2006). Turizm Ekonomisi Genel Turizm Bilgiler. (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Pekmezci, A., ve Bozkurt, K. (2016). Döviz Kuru ve Ekonomik Büyüme: Türk Turizm Sektörü İçin Bir Analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (24), 97-110.
Santana-Gallego, M., Ledesma-Rodríguez, F. J., and Pérez-Rodríguez, J. V. (2010). Exchange Rate Regimes and Tourism. Tourism Economics, 16(1), 25-43.
Sarıkovanlık, V., Koy, A., Akkaya, M., Yıldırım, H. H. ve Kantar, L. (2019). Finans Biliminde Ekonometri Uygulamaları. (1.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Sevüktekin, M. ve Nargeleçekenler, M. (2010). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi EViews Uygulamalı. (Geliştirilmiş 3. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Şit, M. (2014). Türkiye’de Turizm Sektörünün Performansına Etki Eden Faktörlerin Ampirik Analizi. Doktora Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1-178.
T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü, Turizm İstatistikleri 2018 Değerlendirme, 2019. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TURSAB), Incoming Tourism Raporu 2015, http://www.tursab.org.tr/dosya/13586/ekim2015_13586_5149287.pdf(10 Haziran 2019).
Uğuz, S. Ç., & Topbaş, F. (2011). Döviz Kuru Oynaklığı Turizm Talebi İlişkisi: 1990-2010 Türkiye Örneği. In EconAnadolu 2011: Anadolu International Conference in Economics II June 15 (Vol. 17).
Webber, A. G. (2001). Exchange Rate Volatility and Cointegration in Tourism Demand. Journal of Travel research, 39(4), 398-405.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2006 Edition, January 2006.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2007 Edition, January 2007.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2008 Edition, January 2008.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2009 Edition, January 2009.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2010 Edition, January 2010.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2011 Edition, January 2011.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2012 Edition, January 2012.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2013 Edition, January 2013.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2014 Edition, January 2014.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2015 Edition, June 2015.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2016 Edition, July 2016.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2017 Edition, July 2017.
Word Tourism Organization (UNWTO), Tourism Highlights 2018 Edition, August 2018.
Yağcı, Ö. (2007). Turizm Ekonomisi. (2. Baskı), Ankara: Detay Yayıncılık.