20837

Türkiye'deki 2005 ve 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarına Yönelik Bir Değerlendirme: Swot Analizi / An Evaluation of 2005 & 2018 Social Studies Curriculum in Turkey: SWOT Analysis

Araştırmanın temel amacı 2005 ve 2018 yıllarında Türkiye’de yayımlanan Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programları (SBDÖP)’ na yönelik sosyal bilgiler eğitimcisi akademisyen, sosyal bilgiler öğretmeni ve sosyal bilgiler öğretmen adayı görüşlerini swot analizi boyutları doğrultusunda ortaya çıkarmaktır. Bu bağlamda programlara yönelik görüşler programların güçlü yönleri, zayıf yönleri, sundukları fırsatlar, oluşturabilecekleri endişeler bağlamında ele alınmıştır. Nitel yaklaşımın temel alındığı çalışmada fenomenoloji (olgu bilim) modeli kullanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu gönüllülük esasına dayalı olarak belirlenmiş, sosyal bilgiler eğitimcisi akademisyenler, sosyal bilgiler öğretmenleri ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarından oluşan toplam 36 katılımcı oluşturmaktadır. SWOT analizinin dört boyutu (güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve endişeler) dikkate alınarak katılımcıların görüşlerini almak üzere uzman görüşü doğrultusunda veri toplama aracı hazırlanmıştır. Verilerin çözümlenmesinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonucunda katılımcıların 2005 SBDÖP'ün güçlü taraflarına yönelik daha çok ayrıntılı açıklamaların yer alması, öğrenci merkezli olması ve yapılandırmacı yaklaşımın benimsenmesi gibi görüşler ileri sürerken; 2018 SBDÖP’ün güçlü yönlerine yönelik değer ve beceri sayısının artması ile etkin vatandaşlığın dahil edilmesi gibi görüşler ileri sürdüklerine ulaşılmıştır. Buna ek olarak 2005 SBDÖP’ün zayıf yönü karmaşık bir yapıya sahip olması, beceri ve değer çeşitliliğinin az olması şeklinde ifade edilirken; 2018 SBDÖP’ün ise öğretmenlere yönelik etkinlik örneklerinin yer almaması şeklinde ifade edilmiştir. Hem 2005 hem de 2018 SBDÖP’lerin öğrenci, öğretmen ve veli açısından fırsatlar sunduğunu ifade eden katılımcılar; SBDÖP’lerin müfredatın yetiştirilememesi, kavram ve beceri öğretiminin etkin bir şekilde yapılamaması ve içeriğin anlaşılmaması gibi bir takım endişelere sebep olabileceğini de ileri sürmüşlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Sosyal bilgiler, Öğretim programı, Sosyal bilgiler dersi öğretim programı, Swot analizi

An Evaluation of 2005 & 2018 Social Studies Curriculum in Turkey: SWOT Analysis / Türkiye'deki 2005 ve 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programlarına Yönelik Bir Değerlendirme: Swot Analizi

The main aim of the research is to explore the views of social studies educator academics, social studies teachers, and social studies novice teachers regarding the Social Studies Curriculum (SSC) published in Turkey between 2005 and 2018 in the light of SWOT analysis dimensions. Thus, the views on the programmes are discussed in the context of their strengths, weaknesses, the opportunities that they offer, and the concerns that they may raise. In the study, which was based on the qualitative approach, the phenomenology model was used. The sampling group of the research consists of 36 participants, who were determined on a voluntary basis from social studies educator academics, social studies teachers, and social studies novice teachers. A data collection tool was prepared in line with expert opinion in order to receive participants’ views, taking into account the four dimensions of the SWOT analysis. The data was analysed through content analysis. As a result of the research, it was concluded that while the participants expressed such views as more detailed explanations about the strengths of 2005 SSC, its student-centeredness, and the adoption of a constructivist approach, their views for the 2018 SSC were about its strengths such as the increase of numbers in values and skills and the inclusion of active citizenship. In addition, they expressed that the weakness of the 2005 SSC was that it had a complex structure and the lack of skill value diversity, whilst for the 2018 SSC it was that it did not include examples of activities for teachers. Participants, who stated that both 2005 and 2018 SSCs offered opportunities for students, teachers, and parents, also claimed that SSCs might cause some concerns such as the inability to complete the curriculum preparation timely, the inability to teach concepts and skills effectively, and the lack of understanding of the content.

Keywords:

Social Studies, Curriculum, Social Studies Curriculum, Swot Analysis,

PDF

___

Akçöltekin, A., Özdemı̇z, B., Genç, S. Z., & Şevgin, H. (2022). Fen bilimleri öğretmenlerinin covid 19 pandemi dönemi fen bilimleri dersi uzaktan eğitim uygulamalarına yönelik ihtiyaçlarının SWOT analizi ile incelenmesi. Uluslararası Eğitimde Yenilikçi Yaklaşımlar Dergisi, 6(1), 50-62. https://doi.org/10.29329/ijiape.2022.437.5
Akpınar, B. & Aydemir, H. (2012). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41-53.
Altay, N. (2020). 2018 Sosyal bilgiler öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi: İzmir örneği. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 336-352. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.713052
Altunöz, S. (2008). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler programı hakkında öğretmen ve müfettiş görüşleri (Bolu ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Arslantaş, S. (2006). 6. ve 7. sınıflarda sosyal bilgiler dersi program uygulamalarında karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından incelenmesi (Malatya ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye.
Ayten, P. (2006). İlköğretim okullarında sosyal bilgiler dersini yürüten 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi öğretim programına ilişkin görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Can, B. (2019). 2005 ve 2018 sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir, Türkiye.
Coşkun, A. (2007). İlköğretim 4. ve 5. sınıflarda sosyal bilgiler programı hakkında öğretmen görüşlerine ilişkin nitel bir çalışma (Ankara ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
Creswell, J. W. (2021). Veri analizi ve sunumu. S. B. Demir & M. Bütün (Çev. Ed.) ve A. Bacanak (Çev.). Nitel araştırma yöntemleri beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (Gözden Geçirilmiş 6. Baskı, s.181-214) içinde. Ankara: Siyasal.
Çalışkan, U. (2014). Ortaokul 5. sınıf sosyal bilgiler öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Bolu ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.
Çeliktaş, G. B. & Sönmez, Ö. F. (2021). 2018 sosyal bilgiler öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Tokat ili örneği). Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 257-276.
Çoban, O. & Akşit, İ. (2018). 2005 ve 2017 sosyal bilgiler öğretim programlarının öğrenme alanı, kazanım, kavram, değer ve beceri boyutları açısından karşılaştırılması. Journal of History Culture and Art Research, 7(1), 479-505. https://doi.org/10.7596/taksad.v7i1.1395
Dam, M. M. (2017). Ar&ge inovasyon ve ekonomik büyüme. Bursa: Ekin.
Daniela, V. (2017). The SWOT analysis of pre-university education. “Ovidius” University Annals, Economic Sciences Series, XVII(1), 601-605.
Dinç, E. & Doğan, Y. (2010). İlköğretim ikinci kademe sosyal bilgiler öğretim programı ve uygulanması hakkında öğretmen görüşleri. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 17-49.
Doğan Çeken, Y. (2006). Küreselleşme ve Türkiye’de eğitim politikaları: Yeni ilköğretim müfredatı sosyal bilgiler programı üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye.
Doğanay, A. & Sarı, M. (2008). Öğretmen gözüyle yeni sosyal bilgiler programı: Adana ilinde bir araştırma. İlköğretim Online, 7(2), 468-484.
Döner, N. & Gülüm, K. (2019). 2018 sosyal bilgiler programı ortaokul müfredat değişikliği ve öğretmen görüşleri. Electronic Turkish Studies, 14(4), 2205-2233. DOI: 10.29228/TurkishStudies.23028
Ece, B. (2007). İlköğretim birinci kademe 2005 sosyal bilgiler programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi (Afyonkarahisar ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyon, Türkiye.
Eker, S. (2020). 2005 Sosyal bilgiler öğretim programı ile 2018 sosyal bilgiler öğretim programının karşılaştırmalı analizi. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 86-103.
Emek, M. (2021). Covid-19 salgını sürecinde uygulanan Türkçe öğretmenliği acil uzaktan öğretim programının SWOT analizi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 10, 308-324. https://doi.org/10.29000/rumelide.1011429
Erköse, E. (2007). Yenilenen 6. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programının sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşlerine göre değerlendirilmesi (Sakarya ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
Ersoy, F. G. (2009). Yeni ilköğretim sosyal bilgiler programının uygulanması ile ilgili değerlendirmeler (Konya ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye.
Ezin, Y. (2021). COVİD 19 sürecinde üniversitelerde uzaktan muhasebe eğitiminin SWOT analiz tekniği ile değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 92, 73-90. https://doi.org/10.25095/mufad.937725
Gömleksiz, M. N. & Bulut, İ. (2006). Yeni sosyal bilgiler dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 47(47), 393-421.
Gretzky, W. (2010). Strategic planning and SWOT analysis. Essentials of strategic planning in healthcare, 91-97.
Hamdioğlu, C. (2002). SWOT analizi ve tekstil sektörü üzerine bir uygulama. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
İncekara, S. (2011). Özel öğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programı ve programın uygulanmasına yönelik görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 351-368.
Kalaycı, N. & Baysal, S. B. (2020). Sosyal bilgiler öğretim programlarının karşılaştırmalı analizi (2005-2017-2018). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 106-129. https://doi.org/10.32709/akusosbil.544022
Kırtay, A. (2007). 2005-2006 öğretim yılı 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler programının uygulanmasında karşılaşılan problemler ve çözüm önerileri (Kars ili örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kafkas Üniversitesi, Kars, Türkiye.
Koca, H. (2015). İlkokul fen bilimleri dersi öğretim programlarına (2005 ve 2013) yönelik stratejik planlama: SWOT analizi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir, Türkiye.
Koçulu, A., Girgin, Ş., & Coştu, B. (2019). Fen bilgisi öğretmen adaylarının 2018 fen öğretim programı hakkındaki görüşlerinin incelenmesi: SWOT analizi. 2. Uluslararası Eğitimde Yeni Arayışlar Kongresi, İstanbul, Türkiye, 26 - 27 Ekim, ss.52-54.
Kurtipek, S., Güngör, N. B., Esentürk, O. K., İlhan, L., & Yenel, F. (2020). Öğrencilerin bakış açısı ile spor yöneticiliği bölümü: bir SWOT analizi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(1), 187 – 194, https://doi.org/10.33689/spormetre.621704
Küçük, O. (2022). İşletme bilgisi ve yönetimi (Stratejik planlama-İşletme performansı-Lojistik) (Gözden Geçirilmiş 5. Baskı). Ankara: Seçkin.
Merleau-Ponty, M. & Bannan, J. F. (1956). What is phenomenology? CrossCurrents, 6(1), 59-70.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB]. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7.sınıflar). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Onat Kocabıyık, O. (2016). Olgubilim ve gömülü kuram: bazı özellikler açısından karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66.
Özan, M. B., Polat, H., Gündüzalp, S., & Yaraş, Z. (2015). Eğitim kurumlarında SWOT analizi. Turkish Journal of Educational Studies, 2 (1), 1-28.
Özköse, H., Arı, S., & Çakır, Ö. (2013). Uzaktan eğitim süreci için SWOT analizi. Middle Eastern & African Journal of Educational Research, 5, 41-55.
Öztürk, C. & Dilek, D. (2004). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretim programları. C. Öztürk ve D. Dilek (Ed.). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.47-82). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Öztürk, C. & Kafadar, T. (2020). 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programının Değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 112-126. https://doi.org/10.24315/tred.550508
Phadermrod, B., Crowder, R. M., & Wills, G. B. (2019). Importance-performance analysis based SWOT analysis. International Journal of Information Management, 44, 194-203. https://doi.org/10.1016/j.ijinfomgt.2016.03.009
Sağlam, E. (2014). Beşinci sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile ilgili öğretmen görüşlerinin değerlendirmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Erzincan Üniversitesi, Erzincan, Türkiye.
Satria, R. & Shahbana, E. (2020). SWOT analysis of strengthening education character in junior high school. Jurnal Iqra’: Kajian Ilmu Pendidikan, 5(2). 56-67. https://doi.org/10.25217/ji.v5i2.827
Selvi, H. (2018). Sosyal bilgiler dersi 2005 ve 2018 öğretim programlarının karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya, Türkiye.
Sönmez, V. (2005). Hayat ve sosyal bilgiler öğretimi ve öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
Sözen, E. & Ada, S. (2018). 2005 ve 2018 4. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının (sbdöp) karşılaştırılması. AJELI-Anatolian Journal of Educational Leadership and Instruction, 6(1), 53-71.
Tay, B. (2017). 2005 sosyal bilgiler dersi öğretim programı ile 2017 sosyal bilgiler dersi taslak programının karşılaştırması. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 461-487.
Topuz, Ş., Yılmaz Şener, N., Aker, M.N., Gönenç, İ.M., Öner Cengiz, H., & Er Korucu, A. (2021). A SWOT analysis of the opinions of midwifery students about distance education during the Covid-19 pandemic a qualitative study. Midwifery, 103, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.midw.2021.103161
Turan, R. (2018). 2017 ilköğretim sosyal bilgiler öğretim programında 2018 yılında gerçekleştirilen güncelleme üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Akşemseddin İnsan, Toplum ve Spor Bilimleri Sempozyumu. Çorum.
Ünal, Ç. & Başaran, Z. (2010). Yeni program çerçevesinde sosyal bilgiler öğretmenlerinin sorunları (Erzurum). Milli Eğitim, 39(186), 291-309.
Westhues, A., Lafrance, J., & Schmidt, G. (2001) A SWOT analysis of social work education in Canada. Social Work Education, 20(1), 35-56. DOI: 10.1080/02615470020028364
Valentin, E. K. (2001) Swot analysis from a resource-based view. Journal of Marketing Theory and Practice, 9(2), 54-69. DOI: 10.1080/10696679.2001.11501891
Yazar, O. (2008). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programına ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Türkiye.