Safevî İran'a Âmilî Ulemânın Göçüne Dair Notlar
Bu gün Güney Lübnan’da yer alan Cebel-i Âmil bölgesinden Arap Şiî âlimlerin Safevî İran’a (907-1135/1501-1722) akını ve onların İran kültür, din ve siyasî tarihine önemli katkıları kabul edile gelmiştir. Alışıla gelmiş görüşe göre imparatorluğun kurulması ve [ardından] On iki İmam Şiîliği 907/1501 tarihinde Tebriz’de devletin mezhebi olarak kabul edilmesi üzerine Safevî şahları, yeni dinî düzeninin uygulanmasına yardımcı olmak maksadıyla Bahreyn ve özellikle Cebel-i Âmil bölgesinden çok sayıda Arap Şiî ulema ithal etmişlerdir.
Notes on the Migration of ʿĀmilī Scholars to Safavid Iran
THE influx of Arab Shici scholars from the region of Jabal cAmil in what is nowsouthern Lebanon to Safavid Iran (907-1135/1501-1722) and their important contributionsto Iranian cultural, religious, and political history have long been recognized.'According to the conventional view, the Safavid Shahs, upon the establishment of theEmpire and the adoption of Twelver Shicism as the state religion in Tabriz in 907/1501,imported large numbers of Arab Shici scholars from the areas of Bahrain and especiallyJabal cAmil to assist in the implementation of the new religious order. Concerning thisphenomenon, scholars of Safavid history have tended to speak in historical generalitiesbased on limited data. Some recent studies have begun to provide more specific details;yet despite the growing attention to the topic, fundamental disputes remain concerningthe causes and significance of the migration as well as the nature of the cAmili scholars'relationships to the Safavids and Safavid Shicism.
___
- Adel Allouche. The Origins and Development of the Ottoman-Safavid Conflict (906-962/1500-1555). (Berlin, 1983).
- Aga bozorg et-Tahrânî. Tabâkâtü’l-a‘lâmi’ş-Şîa: İhyâü’d-dâsir mine’l-karni’l-âşir. (Tahran, 1987)
- Ali b. Muhammed el-Âmîlî. el-Dürrü’l-mensûr mine’l-mâsûr ve gayri’l-mâsûr. ed. Ahmed al-Hüseynî (Kum, 1978)
- Ali Muruvve. et-Teşeyyu‘ beyne Cebel-i ‘Amil ve İran. (London, 1987).
- Bahâüddîn el-Âmilî. el-Keşkûl. ed. Muhammed Sâdık Nâsirî, (Kum 1958-59).
- Ca‘fer el-Muhâcir. el-Hicre el-‘âmiliyye ilâ İran fî asrı’s- Safevî: esbâbuhâ et-tarihıyye ve netâicühâ es-sekâfiyye ve’s-siyâsiyye. (Beyrut, 1989)
- E. G. Browne. A Literary History of Persia. (London, 1953)
- Gıyaseddîn b. Hümâmiddîn Hândemîr. Habîbu’s-siyer fî ahbârî ef-râdi’l-beşer. (Tahran 1954)
- Hanna Sohrwiede. “Der Sieg der Safaviden in Persien und seine Rtickwirkung auf die Shiiten Anatoliens im 16. Jahrhundert,” Der Islam 41 (1965)
- Hans Robert Roemer. Persien auf dem Weg in die Neuzeit: Iranische Geschichte von 1350-1750. (Beyrut, 1989
- Hossein Modarressi Tabatabaî. An Introduction to Shici Law: A Bibliog-raphical Study. (London, 1984)
- Hüseyin b. Abdussamed el-Âmilî. Münâzârâtü’l-‘Âmilî me‘a ba‘d ‘ulemâ Haleb, MS Mektebetü’l-Mer‘aşî. Kum, ts.
- Hüseyin b. Abdussamed el-Âmilî. el-‘Ikdu’l-hüseynî. ed. es-Seyyid Cevâd el-Müderrisî el-Yezdî. (Yezd, trs.)
- İskender Münşî. The History of Shah Abbas. trc., R. M. Savory (Boul-der, 1984).
- Madelung. “Shiite Discussions on the Legality of the Kharj. “Procee-dings of the Ninth Congress of the Union Europeenne des Arabi-sants et Islamisants. ed. Rudolph Peters (Leiden, 1981)
- Marco Salati. “Les nisbe geografiche del ‘K. Amal al-amil fi zikr ‘ula-ma’ Jabal ‘Amil'”. Cahiers d'onomastique arabe 1982-1984. (1985): 57-63.
- Martin B. Dickson. “Shah Tahmâsb and the Uzbeks: The Duel for Khurâsân with Ubayd Khan. 930-946/1524-40” (Ph. D. tez, Prin-ceton University, 1958)
- Mirzâ Abdullah el-İsfehânî. Riyâzu’l-ulemâ ve hıyâzu’l-fudelâ. ed. Ahmed el-Hüseynî. (Kum, 1980)
- Moojan Momen. An Introduction to Shii Islam. (New Haven, 1985.
- Muhammed b. Hasan el-Hürr el-Âmilî. Emelü’l-âmil fî terâcim ‘ulemâ-i Cebel-i ‘Amil. ed., Ahmed el-Hüseyin. (Bağdat 1965-66)
- Muhammed Bâkır el-Hansârî, Ravdâtü’l-cennât fî ahvâli’l-ulemâ ve’s-sâdât. (Beyrut, 1991)
- Muhammed Bâkır el-Meclîsi. Bihâru’l-envâr. (Tahran, 1956-72)
- Muhammed el-Hassûn, Resâilü el-Muhakkik el-Kerekî mukaddimesi, I (Kum, 1988)
- Muhammed Ma‘sûm b. Hâcegî İsfehânî. Hulâsâtü’s-siyer, ed. İraj Af-şar, (Tahran 1989)
- Muhsin el-Emin. A‘yânü’ş-Şîa, 10 cilt. (Beyrut, 1984)
- Nimetullah el-Cezâirî. el-Envâru’l-nu‘mâniyye, (Tebriz 1958-61).
- R. M. Savory. “The Principal Offices of theSafawid State during the Reign of Ismdcil 1 (907-30/1501-24),” Bulletin df the School of Ori-ental and African Studies (BSOAS) 23 (1960)
- Said Amir Arjomand. The Shadow of God and the Hidden Imam. (Chi-cago, 1984)
- R. M. Savory. “The Principal Offices of the Safawid State during the Reign of Tahmâsp I (907-30/1501-24),” BSOAS 24 (1961)
- Yâkût b. Abdullah el-Hamevî. Mu‘cemu’l-buldân, 6 cilt, (Leipzig 1867).
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2008
- Yayıncı: Ahmet İshak DEMİR