Günümüz İran Şiiliğinde Kutsal Gün ve Geceler
Mezhepler, belli bir coğrafyada ve zaman diliminde ortaya çıkarlar. Ancak farklı kültür ve havzalarla karşılaştıkça bulunduğu yerin kalıbını alarak gelişip farklılaşırlar. Her din/mezhep için sembol ifade eden önemli zaman dilimleri bulunmaktadır. Bir mezhep toplumsal hayata ne kadar nüfuz ederse kalıcılığı ve inandırıcılığı o ölçüde artacaktır. Diğer bütün dinlerde/dini hareketlerde olduğu gibi İslam’da da mensupları arasında sosyal birlikteliği sağlamak, kutsalı güncel tutmak amacıyla özel önem verilen zaman dilimleri bulunmaktadır. İslam mezhepleri arasında kutsal zamanlara yapılan vurgunun en çok Şiilik’te olduğu görülmektedir. Şiiliğin kutsal gün ve gecelere verdiği önem mezhebin tarihsel süreçte yenilenerek güncellenmesini ve günümüze kadar toplum üzerinde etkinliğinin sürmesini sağlamıştır. Çalışmamız günümüz İran’ı özelinde bir yıl boyunca kutsal kabul edilen gün ve geceleri ile bunların önemini açıklamayı amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler:
İran, Şiilik, İmamiyye, Kutsal Zaman, Gün ve Geceler
Sacred Days and Nights in Contemporary Iranian Shiism
The sects emerge in a certain geographical region within a certain time period. However, when they encounter different cultures and basins, they develop and differentiate by taking the place where they are. There are important time periods for each religion/ religious movements, which are symbolic. The more persistence of a sectarian societal life, the more persistence and persuasiveness it will increase. As in all other religions/religious movements, there are also time periods in Islam that give special importance to keep social consensus among the members of the people and to keep them holy up to date. Among the Islamic sects, the emphasis on holy times seems to be mostly in Shiism. The importance of sacredness to holy days and nights has been renewed and renewed in the historical process of the sect, and it has continued to be active in society as much as the day. Our work aims to explain the days and nights that are considered sacred for one year in Iran, and their significance in today's Iran.
Keywords:
Iran, Shiism, Imamiyya, Sacred Time, Day and Nights,
___
- Âmulî, Muhammed b. Hasan Şeyh Hurr (ö. 1104/1692), Vesâilu’ş-Şia, thk. Müessesetü Âli’l-Beyt Aleyhisselam. Kum: 1409/1988. el-Buhârî, Ebû Nasr Sehl b. Abdullah (ö. 4./10. asır). Sırru’s-Silsileti’l-Aleviyye fî Ensâbi’s-Sâdâti’l-Aleviyye. thk. Seyyid Mehdî Recâî. Kum: 1389/2011. Büyükkara, Mehmet Ali. İmâmiyye Şîası’na Göre Önemli Tarih, Gün ve Geceler (Şeyh Müfid ve Şeyh Bahâî’nin Takvimleri). Çanakkale: 1999. ____________________. “Kerbela’dan İnkılaba: İmami-Şii Şehadet Düşüncesi ve Problemleri”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XLIII/2 (2002), 211-247. Caferiyan, Resul. “Şîa’da Dua Edebiyatı”. çev. Habip Demir. Iğdır Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 6 (Ekim 2015). 209-237. Eliade, Mircea. Kutsal ve Dindışı. çev. Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara: Gece Yayınları, 1991. Fayda, Mustafa. “Mübâhele”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31:425. İstanbul: TDV Yayınları, 2006. Güner, Ahmet. “Büveyhiler Döneminde Bağdat’ta Kerbela/Aşure, Gadir Humm ve Benzeri Şii Uygulamaları”. Çeşitli Yönleriyle Kerbela: Tarih Bilimleri I. 325-340. Sivas: 2010. _____________. “Büveyhiler Dönemi ve Çok Seslilik”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12 (1999): 47-72. İbn Battuta, Ebû Abdullah Muhammed Tancî. İbn Battuta Seyahatnamesi I. çev. A. Sait Aykut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2004. İbn Funduk, Ebû’l-Hasen Ali b. Ebî’l-Kâsım b. Zeyd (ö. 565/1169). Lubâbu’l-Ensâb ve’l-Elkâb ve’l-A’kâb. I-II. thk. Seyyid Mehdi er-Recâî. 2. Baskı. Kum: Mektebetu Ayetullah Mar’aşî Necefî, 1385/2007. İbn Kûleveyh, Cafer b. Muhammed el-Kummî (ö. 368/978). Kâmilu’z-Ziyârât, thk. Cevâd el-Kayyûmî. 5. Baskı. Kum: Neşru’l-Fukaha, 1429/2009. İbn Tâvûs, Ali b. Musa (ö. 664/1266). el-İkbalu bi'l-A'mali'l-Hasene fîmâ Ya'melu Merraten fi's-Sene. thk. Cevad Kayyûmî İsfehânî. Kum: Mektebu'l-A'lâmi'l-İslâmî, 1414/1993. el-İrbilî, Ali b. İsa b. Ebi’l-Feth (ö. 693/1293). Keşfu’l-Gumme fi Ma’rifeti’l-Eimme. Beyrut: Dâru’l-Edvâ, 1405/1985 el-İsfahânî, Ali b. el-Hüseyin Ebu’l Ferec (ö. 356/966). Mekâtilu’t-Talibiyyîn. Beyrut: Dâru’l-Murtazâ, 1430/2009. Kandemir, M. Yaşar. “Câbir b. Abdullah”. 6: 530-532. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1992. el-Kuleynî, Ebû Cafer Muhammed b. Yâkub (ö. 328/939). Usûlu’l-Kâfî. I-VIII. thk. Ali Ekber el-Gaffârî. Tehran: Dâru’l-Kütübi’l-İslâmiyye, 1407/1986. Kummî, Mesud Nârî. “Olgûhâ-yi Kâlbedi-yi Hüseyniyehâ: Rîşehâ ve Tehavvulât”, Hüner ve Mimarî. 9 (1395/2016): 25-46. Kummi, Şeyh Abbas. Mefâtîhu’l-Cinân, Kum: Âyin-i Dâniş, 1386/2007. __________________. Muntehe’l-Âmâl. tsh. Musevî Damegânî. Tehran: İntişârât-ı Peyâm-ı Âzâdî, 1390/2011.
- Meclisî Muhammed Bâkır b. Muhammed Takî (ö. 1110/1698). Zâdu’l-Meâd. thk. Alauddin A’lamî. Beyrut: Müessesetu el-A’lamî li’l-Matbûât, 1423. el-Mervezî, Ebû Talib İsmail b. Hüseyn Hüseyni (ö. 614/1217’den sonra). el-Fahrî fî Ensâbi’t-Tâlibiyyîn. thk. Seyyid Mehdi er-Recâi. Kum: Mektebetü Âyetullah Marʻaşî Necefi, 1385/2007. Nîşâbûrî, Abdulhüseyin. Takvîm-i Şîa. 13. Baskı. Kum: İntişârât-ı Delîl-i Mâ, 1391/2012. Onat, Hasan. “Kerbelayı Doğru Okumak”. Akademik Orta Doğu. 2/1 (2007): 1-9. el-Ömerî, Necmeddin Ebi’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Ali b. Muhammed el-Alevî (ö.466/1073). el-Mecdî fî Ensâbi’t-Tâlibiyyîn. thk. Ahmed el-Mehdevî ed-Dâmeğânî. 2. Baskı. Kum: Mektebetü Âyetullah Mar’aşî Necefi, 1380/2001. Schimmel, Annemarie. Tanrı’nın Yeryüzündeki İşaretleri. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2004. Şeriati, Ali. Ali Şiası Safevi Şiası. çev. Hicabi Kırlangıç. Ankara: Fecr Yayınları, 2011. Şeyh Tûsî, Ebû Cafer Muhammed b. el-Hasen (ö. 460/1067). Misbâhu’l-Müteheccid. Beyrut: Müessese-i Fıkh-ı Şîa, 1411/1990. ______________. el-Gaybe li’l-Hucce. Kum: Dâru’l-Meârifi’l-İslâmî, 1411/1990. Ünal, Mustafa. Dinlerde Kutsal Zamanlar. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayınları, 2008. http://www.hawzah.net/fa/occation/view/48956/ شهادت-حضرت-ابوالفضل-العباس-علیه-السلام http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/3872/6270/68414/روز-پاسدار http://www.hawzah.net/fa/goharenab/View/43749/ تجلیل-از-امامزادگان-و-بقاع-متبرکهپنجم-ذی-القعده http://www.beytoote.com/art/decorum/start3-decade2-fatemiyeh.html https://mamasite.ir/fa/news/304374/1395-تاریخچه-روز-زن-و-مادر،-روز-مادر http://setare.com/fa/news/11090/ روز-جوان-چه-روزی-است http://www.ettelaat.com/etiran/?p=131258 http://markazi.msy.gov.ir/news/1120672- عناوین-برنامه-های-هفته-ازدواج-تعالی-خانواده-اعلام-شد.html?t=اخبار http://www.598.ir/fa/news/173632/شعار-دهه-امامت-و-ولایت-مشخص-شد
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2008
- Yayıncı: Ahmet İshak DEMİR
Sayıdaki Diğer Makaleler
Günümüz İran Şiiliğinde Kutsal Gün ve Geceler