Karl Marx ve Sınıf Teorisinin Spor Kültürüne Yansımaları
19. yüzyıl; teknoloji, bilim, siyaset ve düşünsel açıdan yoğun gelişmelerin yaşandığı bir dönemdir. Düşün dünyasına o dönemde önemli katkılar sunan düşünürlerden biri de, tarihin diyalektik materyalist yorumuna dayanan ekonomik ve toplumsal bir dünya görüşüne sahip Karl Marx'dır. Aydınlanma döneminin izlerini taşıyan Marx; döneminin çeşitli görüşlerinden etkilenerek, kendi düşünce sistemini oluşturmuştur. Gerek toplumsal boyutta gerekse ekonomik ve iktisadi alanda bir çok katkıları olan Marx'ın önemli katkılarından biri de sınıf teorisidir. Sosyal tabakalaşma konusu; Marx, Engels, Weber ve Durkheim gibi birçok sosyolog tarafından incelenmiş ve yorumlanmıştır. Sosyal tabakalaşmanın, toplum hayatında oldukça çeşitli yansımalarının olması, her geçen gün farklı alanlarda etkilerinin görülmesine olanak sağlamaktadır. Bu yansımalardan biride spordur. Geniş kitlilere hitap eden, gerek amatör gerekse profesyonel boyutta toplumsal hayatın her köşesinde hissedilen etkileriyle spor; sadece kişilerin değil, devletlerinde kanunlarında yer almakta ve uluslararası boyutta politika aracı olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada; Marx'ın düşünsel sisteminde önemli yer tutan Tarihsel Materyalizm, Alt yapı- Üst Yapı İlişkisi, Üretim ilişkileri, Yabancılaşma ve Sınıf kavramı ayrı başlıklar altında incelenmeye çalışılıp, sosyal tabakalaşma ve sosyal sınıf kavramları ışığında spor olgusuna olan yansımaları ve etkileri, literatür tarama modeli kullanılarak değerlendirilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak; farklılığın hiyerarşik sıralanması şeklinde nitelendirilen tabakalaşma kavramının; gelir seviyesi, sosyal çevre, kültür, fiziki çevre gibi etmenlerle bağlantısının ve sportif faaliyete olan etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Çağımızın vazgeçilmez toplumsal bir boyutu olan spor da bu kavramlardan oldukça etkilenmektedir. İnsanların gelir durumuna göre farklı branşlaşmalar, kültürel baskı sonucu spor yapma isteğine ket vurma yada belirli branşlarla sınırlanma meydana gelmektedir. Yine fiziki ortam, yaşanılan yerin doğal koşulları da spor ve spor branşı seçimi üzerinde etkili olmaktadır.
Anahtar Kelimeler:
Karl Marx, Sınıf Teorisi, Tabakalaşma, Spor
Karl Marx and Reflections of Class Theory on Sport Culture
19th century was a period which witnessed to intensive developments in terms of technology, science, politics and opinions. One of the philosophers who made significant contributions to the opinion world in that period, was Karl Marx with a universal view point about economy and society based on the dialectic materialistic interpretations of history. Marx, who had marks from the Enlightenment period, was affected from various opinions of the relevant period and created his own thinking system. In addition to his many contributions in both social dimensions and economic and financial fields, one of Marx’ important contributions was class theory.
Keywords:
Karl Marx, Class Theory, Sport, Stratification,
___
- Akgör A, 2008. Marx'ın Etik Anlayışı. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa, s.8.
- Arı T, 2004. Uluslararası İlişkiler Kuramları-1. Açık Öğretim Fakültesi Yayını, Eskişehir, s.45.
- Arslantürk Z, Amman MT, 2001. Sosyoloji, Dördüncü Basım, İstanbul, Çamlıca Yayınları, s.359.
- Basat O, 2004. Karl Marx'ın Ahlak Anlayışı. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, s.44.
- Buecker R, 2003. “Karl Marx’s Conception of International Relations”, Glendon Journal of International Studies, 3,55.
- Burchıll S, 2007. An Introductionto International Relations: Australian Perspectives, Cambridge: Cambridge University Press, s.74-75.
- Bourdieu, P. 1984. Distinction: A social critique of the judgment of taste. London, England: Routledge. Bolay SH, 1999. Felsefi Doktrinler ve Terimler Sözlüğü. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara, s.285.
- Brenkert G,1998. Marx'ın Özgürlük Etiği, çev. Yavuz Alogan, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, s.121.
- Collin D, 2008. Marx'ı Anlamak, çev. Işık Ergüden, Versus Kitap, İstanbul, s.48.
- Djilas M, 1969. The Unperfect Society, London: Emphasis in original, s.6.
- Giddens A, 2000. Sosyoloji, (Haz. H. Özel ve C. Güzel), Ankara
- Gülboy G, Pınar E, Gizem BA, 2012. "Marksizm Ve Uluslararası Politik Teoride Dönüşümler", Bilim Üzerine Marksist Tartışmalar Sempozyumu, s.1-18. Eylül 2016, İzmir
- Hands G, 2011. Marx-Kilit Fikirler, çev. Melis İnan, Optimist Yayın ve Dağıtım, İstanbul, s.58-60-68-117. Hindess B,1987. Politics and Class Analysis, Oxford: Basil Blackwell, s.21.
- Hobden S, Richard WJ, 2008. “MarxistTheories of International Relations”, John Baylis, vd., (der.), The Globalization of World Politics, Oxford: Oxford University Press, s.220.
- Kaplan Y, Akkaya C, 2013. Reflections of Differences in Social Class in Sports –Employing the Example of Antalya, Mediterranean Journal of Humanities, 3;2:143-158.
- Kellner D, 2003. “Karl Marx” Robert C. Solomon and David Sherman (ed.), The Blackwell Guide to Continental Philosophy, Oxford: Blackwell, s.63.
- Linklater Andrew, 2005. “Marxism”, Scott Burchill vd. (der.), Theories of International Relations, New York: Palgrave, s.134. Marx K, Friedrich E, 2009. Komünist parti manifestosu, çev.Erkin Özalp, Yazılama Yayın, İstanbul, s.17.
- Marx K, 2005. Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı, çev. Sevim Belli, Sol Yayınları, Ankara, s.39.
- Marx K, 2000. Demokritos ve Epikorus'un Doğa felsefesi, çev. Hüseyin Demirhan, Sol Yayınları, Ankara, s.10.
- Marx K, 1978. Kapital III, çev. Alaaddin Bilgin, Sol Yayınları, Ankara, s.248.
- Marx K, Friedrich E, 1976. “Theses on Feuerbach”, Collected Works, Progress Publishers, Moscow, s.4.
- Ollman B, 1996. Alienation, Cambridge:Cambridge University Press, s.131.
- SBKP Merkez Komitesi, 1995. Marksizm-Leninizm Enstitüsü, Karl Marx Biyografi, çev.Ertuğrul Kürkçü, İstanbul, s.26.
- Sunar L, 2010. Karl Marx ve Max Weber’in Doğu Toplumlarına Yaklaşımları, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul s.48-51.
- Temiz S, 2012. Marx'ın Toplum ve Siyaset Felsefesi Temelinde Ahlak Problemi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, s.1-21.
- Tolan B, 1993. Sosyoloji, Adım Yayınları, Ankara, s.18.
- Ünal AZ, 2017.Spor Etkinliğinin Sosyal Tabakalaşma Bağlamında Anlamı, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6;2:1274-1288.
- Yüksel M (2018). Sporda Sınıf İlişkileri, Journal of History School, 11;XXXV:344-365.
- Widdop P, Cutts D, 2013. Social Stratification and Sports’ Participation in England, Leisure Sciences, 35:2, 107-128, DOI: 10.1080/01490400.2013.761903
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Düzce Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
Hande BABA KAYA, Kadir TİRYAKİ, Selahattin AKPINAR
Gürkan HAZAR, Hamdi PEPE, Zekihan HAZAR
Karl Marx ve Sınıf Teorisinin Spor Kültürüne Yansımaları
Yusuf BARSBUĞA, İbrahim Bülent FİŞEKÇİOĞLU
İlkokul Öğrencilerinin Hareketli ve Sağlıklı Yaşam Yeterlilikleri (Isparta Örneği)
Abdullah Yavuz AKINCI, Erkan ÇİMEN
Elit Seviyedeki Bisikletçilerin Bazı Fiziksel ve Fizyolojik Profillerinin Belirlenmesi
Spor Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Bilinçli Farkındalık Düzeylerinin Belirlenmesi