Odunsu Bitkilerin Farklı Kentsel Alan Kullanım Özelliklerine Göre Değerlendirilmesi: Düzce Kent Merkezi Örneği

Kentsel açık ve yeşil alanlar, ekolojik ve estetik değeri arttırmada, insan ile doğa arasındaki bozulan ilişkiyi dengelemede ve kent ekosistemindeki biyolojik çeşitliliği korumada önemli bir yere sahiptir. Düzce kent merkezi içerisinde bulunan açık ve yeşil alanlarını teşkil eden park, meydan, yaya ve araç yolları kamusal ve özel bahçeler, mezarlık ve ibadethane bahçeleri gibi farklı mekânsal karakteristiklere sahip alanlarda gerçekleştirilmiş olan bu çalışmanın temel amacını; kentsel açık ve yeşil alan sistemleri içerisinde önemli bir değere sahip odunsu bitki çeşitliliğinin kent içerinde ortaya koymuş oldukları değerlerinin belirlenmesi oluşturmaktadır. İşlevsel durumları ele alınmış olan odunsu bitki çeşitliliğinin sahip oldukları estetik ve ekolojik değerler mekânsal düzeyde ele alınmıştır. Toplamda 173 bitki türünün tespit edildiği araştırma sonuçlarına göre; kavşaklarda kullanılan türler estetik değeri ortaya koymasına karşın fonksiyonel açıdan mekânın karakterine yanıt verememektedir. Kentin en önemli ve yoğun kullanılan parklarından olan İnönü parkı zengin tür çeşitliliği ile dikkat çekmektedir. Düzce kenti açık yeşil alanlarında Cupressocyparris leylandii ve Tilia tomentosa en çok rastlanan türlerdir.

Anahtar Kelimeler:

Açık yeşil alan, Düzce, Flora, Peyzaj mimarlığı

Evaluation of Woody Species According to Different Urban Area Usage Characteristics: Case of Düzce City Center

Urban open and green spaces play a significant role in enhancing ecological and aesthetic value, balancing the deteriorating relationship between man and nature, and preserving biodiversity in the urban ecosystem. The main purpose of this study, which was carried out in areas with different spatial characteristics such as parks, squares, pedestrian and vehicle roads, public and private gardens, cemetery and places of worship, constituting the open and green areas in the city center of Düzce; determining the values of woody plant diversity, which has an important value in urban open and green area systems, within the city. The aesthetic and ecological values of the woody plant diversity, whose functional states have been discussed at the spatial level. According to the results of 173 researches; Although the species used in intersections show aesthetic value, they cannot functionally respond to the character of the place. Inonu Park, one of the most important and extensively used parks of the city, attracts attention with its rich variety of species. Cupressocyparris leylandii and Tilia tomentosa are the most common species in the open green areas of Düzce.

Keywords:

Open green area, Düzce, Flora, Landscape architecture,

PDF

___

[1] A. Gül ve V. Küçük, “Kentsel açık–yeşil alanlar ve Isparta kenti örneğinde irdelenmesi,” Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, c. A, s. 2, ss. 27-48, 2001.
[2] I.N.C. Lestari, L.D.Y. Dewi, C.W. Pratama, R.Bramono, R.R. Nurvaridzi, W. Suryandari, “Widyatmanti, Utilization of remote sensing and GIS to identify radius of urban cool island for planning open green area in urban area (case study of Yogyakarta),” IOP Conference Series Earth and Environmental Science, 169(1):012005, July, 2018.
[3] E. Eroğlu, “Düzce kenti açık ve yeşil alanlarındaki bazı bitki ve bitki gruplarının mevsimsel değişim potansiyelinin bitkisel tasarım yönünden incelenmesi,” Yüksek lisans tezi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye, 2004.
[4] Pickett, S.T.A., Cadenasso, M.L., Grove, J.M., Nilon, C.H., Pouyat, R.V., Zipperer, W.C., 2001. Urban ecological systems: linking terrestrial ecological, physical, and socioeconomic components of metropolitan areas. Ann Rev Ecolog Syst 2001;32:127– 57.
[5] Araújo, M.B., 2003. The coincidence of people and biodiversity in Europe. Global Ecology and Biogeography, 12, 5–12.
[6] Yılmaz, H., 2007. Bartın Kentinin Çayır Vejetasyonu Üzerinde Gözlemler, Ekoloji dergisi, 13, 51, 26-32..
[7] A. Rahman. (2017, June 1). Environment and climate action [Online]. Available: https://www.thedailystar.net/environment-and-climate-action/sdgs-and-climate-resilient-development-1367050.
[8] A. Kelkit, “Çanakkale kenti yeşil alanlarında kullanılan bitki materyali üzerine bir araştırma,” Ekoloji Çevre Dergisi, s. 43, 2002.
[9] Düzce İl Çevre Durum Raporu. Düzce, Türkiye. 2009.
[10] N. Aksoy, N. G. Özkan, S. Aslan and N. Koçer, “Düzce İli Bitki Biyolojik Çeşitliliği, Endemik, Nadir Bitki Taksonları ve Koruma Statüleri,” (Editör) Ertuğrul, A. (2014). Düzce’de Tarih ve Kültür, Düzce Belediyesi Kültür Yayınları, Bursa, Türkiye. s: 361-375. 2014.
[11] E. Görcelioğlu, T. Günay, R. Karagül, N. Aksoy & M. A. Başaran. 19-21 Mayıs 1998 Batı Karadeniz Seli Nedenleri, Alınması Gerekli Önlemler ve Öneriler (Bilim Kurulu Raporu). TMMOB Orman Mühendisleri Odası Yayın No: 2, Ankara. 1999.
[12] R. Karagül, Düzce Havzasında Yanlış Arazi Kullanımı ve Orman Azalmasının Etkileri. Sosyo Ekonomik Değişim Sürecinde Bolu Yayla ve Ormanları Sempozyumu, 8ı-95, ISBN: 975-93611- 2-4, 7-9 Mayıs, Bolu. 1998.
[13] A. B. Serbes, A. Kaplan, Düzce İli Atmosferinin Polen ve Spor Dağılımının İncelenmesi, Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 4 (2), 46-58, 2014.
[14] Düzce Tarımsal Kuraklık Eylem Planı. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Düzce, Türkiye. 2013.
[15] S. Özmen, M. Yıldırım, B. Şahin, Düzce Yöresi Su ve Toprak Kaynaklarının Tarımsal Yönden Değerlendirilmesi, Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12(2) : 9 – 13, 2015.
[16] N. Aksoy, N. G. Özkan, S. Aslan and N. Koçer, The Endemic Plants of Düzce and Their Conservation Status. XII. Optima Meeting, Proceedings, pp. 148, 22-26 March, Antalya. 2010.
[17] N. Karasar, Bilimsel Araştırma Yöntemi, Ankara, Türkiye: Nobel Yayın Dağıtım, 2005.
[18] B. Gökçe, Toplumsal Bilimlerde Araştırma, Ankara, Türkiye: Savaş Yayınları, 1988.
[19] M. Ercan. Bilimsel Araştırmalarda İstatistik. Orman Bakanlığı Kavak ve Hızlı Gelişen Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. İkinci Baskı. İzmit. Türkiye. 1997.
[20] A. Kalıpsız, İstatistik Yöntemler, İstanbul, Türkiye: İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, 1981, ss. 294 – 558.
[21] E. Eroğlu, G. Akıncı Kesim ve H. Müderrisoğlu “Düzce kenti açık ve yeşil alanlarındaki bitkilerin tespiti ve bazı bitkisel tasarım ilkeleri yönünden değerlendirilmesi,” Tarım Bilimleri Dergisi, c. 11, s. 3, ss. 270-277, 2005. [22] J. C. Mansfield and P. Werner, “Outdoor wandering parks for persons with dementia: asurvey of characteristics and use, alzherms disease and associated disorders,” Lippincott Williams and Wilkins, vol. 13, no. 2, pp. 109-117, 1999.
[23] G. B. Diette, N. Lechtzin, E. Haponik, A. Devrote and H. R. Rubin, “Distraction therapy with nature sights and sounds reduces pain duringflexible broncoscopy: a complementary approach to routine analgesia,” Chest, vol. 123, no. 3, pp. 941-948, 2003.
[24] H. Çelem ve Ş. Şahin. “Kent içi yol ağaçlarının görsel ve işlevsel etkileri,” Kent Ağaçlandırmaları ve İstanbul Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 1997, ss. 41-54.
[25] S. Altınçekiç ve H. Altınçekiç, “Karayolları peyzaj düzenleme çalışmalarında bitkilendirme esasları,” İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, c. 49, s. B, ss. 100-104, 1999.
[26] M. Var, Bitkilendirme tasarımı, Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Ders Notları, Trabzon, 1997.
[27] Ş. Alp ve N. Akıncı, “Türkiye’de il belediyelerinin park ve bahçe müdürlüklerinin durum analizi,” Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, c. 19, s. 1, ss. 39-47, 2009.
[28] J. F. Dwyer, G. Mcpherson, H. W. Shroeder and R. A. Rowntree “Assessing the benefits and costs of the urban forest,” Journal of Arboriculture, vol. 18, no. 5, pp. 227– 234, 1992.
[29] E. Gültekin, Bitki Kompozisyonu, Adana, Türkiye: Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, 1994.
[30] J. Yang, J. McBride, J. Zhou and Z. Sun, “The urban forest in beijing and its role in air pollution reduction,” Urban Forestry & Urban Greening vol. 3, pp. 65-78, 2005.
[31] Hamada, S., Ohta, T., 2010. Seasonal variations in the cooling effect of urban green areas on surrounding urban areas. Urban forestry & urban greening, 9(1), 15-24.
[32] Uslu, A., Shakouri, N., 2013. Kentsel Peyzajda Yeşil Altyapı ve Biyolojik Çeşitliliği Destekleyecek Olanaklar, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi 6 (1): 46-50.
[33] Shashua-Bar, L., Hoffman, M. E., 2000. Vegetation as a climatic component in the design of an urban street: An empirical model for predicting the cooling effect of urban green areas with trees. Energy and Buildings, 31(3), 221-235.
[34] C. Selim, S. S. Mutlu, S. Selim, “Kentsel Alanlarda Biyolojik Çeşitliliğin Sürdürülebilirliği ve Koruma Yaklaşımları,” Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 8 (1), ss. 38-45, 2015.