520553

Bireysel Emeklilik Fon Tercihlerinin Davranışsal Finans Perspektifinden Değerlendirilmesi

Bireysel Emeklilik Sistemi ülkemizde sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olmakla birlikte, aynı zamanda finansal piyasalar için de bir fon kaynağı oluşturmaktadır. BES’te toplanan birikimler finansal piyasalara aktarılarak yeni yatırımlara dönüşmekte ve ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır. Bu nedenle Bireysel Emeklilik Sistemi katılımcılarının sağladığı fon büyüklüğü ve sistemdeki fon tercihleri önem kazanmaktadır. Katılımcıların fon tercihlerinin ise geleneksel teorilerin varsaydığı gibi her zaman rasyonel şekilde faydalarını maksimize edecek şekilde olmadığı, belirsizlik ve risk altında karar verirken birçok faktörün etkisi altında kalarak, çoğu zaman sınırlı rasyonel olarak, beklenenden çok daha farklı olabildiği görülmektedir. Bu nedenle katılımcıların kararlarını etkileyen faktörlerin tespit edilmesi sistemin işleyişi ve karar vericiler açısından önem kazanmaktadır. Bu faktörleri nitel olarak, amaçlı örneklem yöntemi kullanarak analiz eden çalışmada da bireylerin aşırı güven, aşırı iyimserlik, muhafazakarlık-tutuculuk önyargısı ve bilgi eksikliği nedeniyle her zaman rasyonel davranarak sistemde bireysel emeklilik yatırım fonu tercihi yapmadıkları görülmektedir. Katılımcılar sınırlı rasyonel davranarak bireysel emeklilik yatırım fonu tercihlerini yapmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Davranışsal Finans, Bireysel Emeklilik Sistemi, Fon Tercihleri, Nitel Araştırma

Evaluation Of Individual Pension Fund Preferences From The Perspective Of Behavioral Finance

Although the Private Pension System is complementary to the social security system in our country, it also constitutes a source of funds for financial markets. The savings in the Private Pension System are transferred to the financial markets and transformed into new investments and contribute to the country's economy. For this reason, the size of the funds provided by the participants of the Private Pension System and the fund preferences in the system are important. It shows that the participants in the system are not always rational in their fund decisions, as traditional theories assume, but often act bounded rationally under the influence of many factors and make much different choices than expected. Therefore, identifying the factors affecting the decisions of the participants is important for the functioning of the system and decision makers. In the study, which analyzes these factors using the purposeful sampling, it is seen that individuals do not always prefer private pension mutual funds in the system by acting rationally due to overconfidence, optimism, conservatism bias and lack of information. Participants make their mutual fund choices with bounded rationality.

Keywords:

Behavioral Finance, Private Pension System, Fund Preferences, Qualitative Research,

PDF

___

Akgül, F. ve Yiğiter, Ş.Y. (2021). Davranışsal Finans Yaklaşımı Çerçevesinden Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Tutum ve Davranışlar. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 913-930.

Aren, S., Aydemir, S. D., Uçar ve A. R. (2015). Bireysel Emeklilik Fon Tercihlerini Etkileyen Unsurlar Üzerine Bir Çalışma. Maliye ve Finans Yazıları, 1(103), 21-50.

Barak, O. (2008). Davranışsal Finans: Teori ve Uygulama. Ankara: Gazi Kitabevi.

Barber, B. M. ve Odean, T. (2000). Trading Is Hazardous To Your Wealth:The Common Stock Investment Performance Of Individual Investors. The Journal Of Finance, 55(2), 773-806.

Bayrakçı, E., Uzunbacak, H.H., Akçakanat, T. ve Dinç, M. (2021). Maslow 2.0 Dijital İhtiyaçlar Hiyerarşisi Üzerine Nitel Bir Çalışma. 8. Örgütsel Davranış Kongresi, Kasım 5-6, Muğla, 473-482.

Cristea, M. ve Thalassinos, E. (2016). Private Pension Plans: An Important Component of the Financial Market. International Journal in Economics and Business Administration, 4(1), 110-115.

Çamkaya, S. , Oktay, E. ve Aydın, S. (2019). Bireysel Emeklilik Sistemini Tercih Etmede Etkili Olan Faktörlerin Araştırılması: Erzurum İli Örneği. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (14), 524-546.

Doğan, M., (2016). Davranışsal Finans Eğilimleri ile Bireysel Emeklilik Fon Tercihleri Arasındaki İlişkinin Test Edilmesi: Türkiye’deki Banka Çalışanları Üzerine Bir Uygulama. Bülent Ecevit Üniversitesi Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Sayı: 16, 339-357.

Döm, S. (2003). Yatırımcı Psikolojisi ve İmkb Üzerine Ampirik Bir Çalışma. İstanbul: İstanbul Değişim Yayınları.

Emeklilik Gözetim Merkezi (2022). Bilgi Merkezi, İstatistikler, https://www.egm.org.tr/ (Erişim tarihi: 27.11.2022).

Emeklilik Gözetim Merkezi (2022). Bireysel Emeklilik, Bireysel Emeklilik Nedir, Erişim adresi: https://www.egm.org.tr/ Erişim tarihi: 27.11.2022).

Erdemci, Ç. (2018). Davranışsal Finans Açısından Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Tutum Ve Davranışlar: Eskişehir İli Milli Eğitim Bakanlığı Bünyesindeki Öğretmenler Üzerine Bir İnceleme, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Gerrans, P. ve Clark- Murhpy, M. (2004). Gender Differences in Retirement Savings Decisions, Journal of Pension Economics and Finance, 3(2), 145-164.

Gilles, H. ve Lior, M. (2006). Does Past Success Lead Analysts To Become Overconfident? Management Science, 52, 489-500.

Gök, G. ve Erbaş, D. (2011). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Kaynaştırma Eğitimine İlişkin Görüşleri ve Önerileri. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), 66-88.

Güneş, H., (2015). Bireylerin Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Tutum ve Davranışları: Karabük İlinde Bir Alan Araştırması. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. (Takasbank) (2022). Hizmetler , Verilen Hizmetler , Bireysel Emeklilik Sistemi Hizmetleri, Genel Tanım, Erişim adresi: https://www.takasbank.com.tr/tr/hizmetler/verilen-hizmetler/bireysel-emeklilik-sistemi-hizmetleri/genel-tanim (Erişim tarihi: 27.11.2022).

Kahneman, D. ve Tversky, A. (1979). Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk, Econometrica: Journal of Econometric Society, 47(2), 263- 292.

Kaynak, M.A. (2021). Davranışsal Finans Açısından Bireysel Emeklilik Sistemine Yönelik Tutum ve Davranışlar Kayseri Organize Sanayi Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İşletme Ana Bilim, Muhasebe Finansman Bilim Dalı.

Kocabıyık, O.O. (2016). Olgu Bilim ve Gömülü Kuram: Bazı Özellikler Açısından Karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66.

Korkmaz, E., Akgeyik, T., Yılmaz, B. E., Oktayer, N., Susam, N. ve Şeker, M. (2007). Sosyal Güvenlikte Yeni Yaklaşım: Bireysel Emeklilik. İstanbul Ticaret Odası Yayınları, Yayın No: 2006-21.

Markowitz, H. M. (1952). Portfolio Selection, Journal of Finance, 7(1), 77–91.

McFadden, D. (1999). Rationality for Economists? Journal of Risk and Uncertainty, 19:1-3, 73-105.

Moralı, T. (2016). Bireysel Emeklilik Sistemi Yatırımcılarının Davranışsal Tercihlerini Etkileyen Faktörleri (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Sığrı, Ü. (2018). Nitel Araştırma Yöntemleri. Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş., İstanbul

Simon, H.A. (1955). A Behavioral Model of Rational Choice, The Quarterly Journal of Economics, 69(1), 99-118.

T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (2022). Emeklilik Şirketleri, Bireysel Emeklilik Sisteminin Tarihçesi, Erişim adresi: https://www.hmb.gov.tr/emeklilik-sirketleri (Erişim tarihi: 27.11.2022).

T.C. Resmi Gazete (2022). Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 22.01.2022, Karar No: 7351, Sayı: 31727 Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/01/20220122-1.htm (Erişim tarihi: 27.11.2022).

T.C. Resmi Gazete (2021). Sigortacılık ile Diğer Bazı Alanlara İlişkin Kanunlarda ve Bir Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 25.05.2021, Karar No: 7319, Sayı: 31491, Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/fihrist?tarih=2021-05-25 (Erişim tarihi: 27.11.2022).

T.C. Resmi Gazete (2016). Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Karar No: 6740, Sayı: 29812, Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/20160825-4.htm .

T.C. Resmi Gazete (2013). Emeklilik Yatırım Fonlarının Kuruluş ve Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Yönetmelik, Sayı: 28586, Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/03/20130313-13.htm (Erişim tarihi: 27.11.2022).

T.C. Resmi Gazete (2001). Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu, 07.04.2001, Karar No: 4632, Sayı: 24366, Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2001/04/20010407.htm (Erişim tarihi: 27.11.2022).

ISSN: 2757-6558
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2020
Yayıncı: Şerif CANBAY

Arşiv

Sayıdaki Diğer Makaleler

Dijital Ekonomilerde BİT Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyümeye Katkısı: Teori ve OECD Ülkeleri İçin Kanıtlar

Ömer DEMİR

Doğrudan Yabancı Yatırımların Çevresel Bozulma Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği

Emre GÖKÇELİ

Bireysel Emeklilik Fon Tercihlerinin Davranışsal Finans Perspektifinden Değerlendirilmesi

İlknur Ülkü ARMAĞAN ve İrfan SEKTİOĞLU

Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneğinde Toda-Yamamoto Nedensellik Testi

Mustafa OKUR

Küresel Enerji Kaynaklarının Görünümü ve Enerji Güvenliği Sorunu

Gülgün Selin ZOHRAP