TÜRKİYE’DE YENİ ANAYASA YAPIM SÜRECİ VE TBMM ANAYASA UZLAŞMA KOMİSYONU (2011-2013)
Türkiye’nin siyasal tarihine bakıldığında, bugüne kadar yapılmış olan anayasaların hemen hemen hepsi -1924 Anayasası hariç- olağanüstü koşullarda hazırlanmış anayasalar olarak dikkati çekmektedir. Anayasalar, ülkede yaşayan insanlar arasında bir “toplumsal sözleşme” olarak kabul edilmektedirler. Bu bakımdan, bunlar hazırlanırken toplumun tüm kesimlerinin; üniversitelerin, sivil toplum kuruluşlarının ve ülkede faaliyet gösteren siyasal partilerin bu sürece katkıda bulunmaları büyük önem taşımaktadır.Halihazırda 1982 Darbe Anayasasının yürürlükte olduğu Türkiye’de, Mecliste bulunan siyasal partilerin hepsi de (AK Parti, CHP, MHP, BDP (HDP)) bu anayasasının yerine yeni bir anayasa yapılması konusunda hemfikirdirler. Ne var ki, pek çok temel noktada (vatandaşlık, anadil v.s) anlaşmazlıklar bulunmaktadır. TBMM’de siyasal partiler tarafından yeni bir anayasa hazırlamak amacıyla kurulmuş bulunan ve büyük ümitler bağlanan “TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu”, bu amacını yerine getiremeden dağılmış bulunmaktadır. Komisyon 2013 yılının sonunda dağılmış olsa bile, Türkiye’de “Yeni Anayasa Tartışmaları” hiçbir zaman gündemden düşmedi. Nitekim, 1 Kasım 2015 Genel Seçimlerine gidilirken de, Türkiye’nin önde gelen ilk dört siyasal partisi halka “Yeni Anayasa” vaadinde bulundular. Bu vaadler doğrultusunda, TBMM’de 4 Şubat 2016 tarihinde yeni bir “Anayasa Uzlaşma Komisyonu” kuruldu. Ancak, Komisyon 16 Şubat 2016 tarihindeki üçüncü toplantısında, daha çalışma usul ve yöntemlerini belirleyemeden dağıldı. Bu çalışmada, 2011-2013 yılları arasında mesai harcayan “TBMM Anayasa Uzlaşma Komisyonu”nun faaliyetleri irdelenecektir. Şüphesiz ki o dönem yaşanan tecrübeler ve tartışmalar günümüze ışık tutması açısından öğretici bilgiler içermektedir.
Anahtar Kelimeler:
: 1982 Anayasası, TBMM, Anayasa, Sivil Toplum
NEW CONSTITUTION PROCESS IN TURKEY AND CONSTITUTIONAL RECONCILIATION COMMISSION OF THE TURKISH GRAND NATIONAL ASSEMBLY (2011-2013)
When it is looked at the political history of Turkey, it took an attention that almost all of the constitutions, except 1924 constitution, are prepared in extraordinary conditions. Constitutions are accepted as a “social contract” between people who lives in a particular country. In this respect, during the preparations of constitutions, contributions of all sections of the society including non-governmental organizations and political parties play significant roles.1982 Coup d’etat Constitution is still in force and all of the political parties in the parliament (Justice and Development Party, People’s Republican Party, Nationalist Movement Party, People’s Democratic Party) agreed upon making new constitution. However, there are crucial disagreements in many main points. “TBMM (Grand National Assembly of Turkey) Commission of the Constitution Negotiation” which created a precious hope among citizens is dispersed before reaching it’s objective. Even if the Commission distributed at the end of 2013, in Turkey, “New Constitution Debate” never did fall off the actuel. Indeed, the November 1, 2015 General Elections , way to , Turkey's leading political party in the first four ring " New Constitution" pledged. In accordance with this promise, in Parliament(Grand National Assembly of Turkey) on February 4, 2016 a new “Constitutional Reconciliation Commission " was established. However, commission the third meeting in February 16 2016, determine the procedures and methods of work before they disbanded .In this study, spend hours in 2011-2013 “Constitutional Reconciliation Commission" will examine the activities of its . Surely it experiences and debates that period includes educational information in terms of keeping the present light.
Keywords:
1982 Constitution, TBMM, Constitution, Civil Society,
___
- Bal, F. (2013). “Anayasa Değişikliği Beklentisi”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y.,9, S., 50, Ankara, ss:113-128.
- Çiçek, C. (2013). “Anayasayı Değiştirme İradesinden Yeni Anayasayı Yapma İradesine Bir Zihniyet Değişim”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y., 9, S., 50, Ankara, ss:19-25.
- Denge ve Denetleme Ağı İzleme Grubu, Yeni Anayasa Yapım Sürecinde Şeffaflık ve Katılım İzleme Raporu, http://ipc.sabanciuniv.edu/en/wp-content/uploads/2012/05/41.pdf (Erişim Tarihi: 02.05.2014)
- Erdem, F. (2012). 1982 Anayasasının Analizi, Orion Yayınları, Ankara.
- Gönenç, L. (2011), TEPAV, Siyasi Partilerin Seçim Bildirgelerinde Anayasa Konusu, Ankara, 2011.
- Gözler, K. (2008). Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Basın Yayın Dağıtım, Bursa.
- Gülener, S.(2011). “Anayasa Yapımında Yeni Bir Paradigma: Kapsayıcı, Katılımcı, Uzlaşmacı Anayasa Yapım Süreçleri Ve Çeşitli Örnekler”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi C. XV, Y., Sa. 3, Ankara, ss:199-224.
- Hakyemez, Y., Ş., (2013). “Türkiye’nin Anayasa Sorunu ve Yeni Anayasanın Hazırlanması Sürecine İlişkin Notlar”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y., 9, S., 50, Ankara, ss:213-220.
- Hart, V. (2003). Democratic Constitution Making, United States Institute of Peace (USIP) Special Report.
- İyimaya, A. (2013). “Anayasa Hazırlama Süreci”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y., 9, S., 50, Ankara, ss:80-96.
- Kart, A. (2013). “Anayasa Uzlaşma Komisyonu Çalışmlarımız”, Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y., 9, S., 50, Ankara, ss: 110-113.
- Kaya, A. (2013).TESEV, Demokratikleşme Programı, Anayasa Süreci Nerede Tıkandı (I), İstanbul, 2013.Kılıç A. (2013). TESEV, Demokratikleşme Programı, TBMM Anayasa İzleme Uzlaşma Komisyonu’nda Kabul Edilen 60 Madde Üzerine, İstanbul, 2013.
- Mehmet Uçum, Özge Genç, TESEV, Demokratikleşme Programı, Yeni Anayasa Sürecini İzleme Raporu, Editörler: TESEV Yayınları, İstanbul, 2012.
- Özbudun, E (2009). Türkiye’nin Anayasa Krizi, Liberte Yayınları, Ankara.
- Özbudun, E. (2012).“Yeni Anayasa Ümidi Tükeniyor mu?” Star, Açık Görüş, 18 Kasım 2012.
- Tan, A. (2013). “Yeni Anayasadan Beklentiler” Yeni Türkiye Dergisi, Ocak-Şubat, Y., 9, S., 50, Ankara, ss:132-143.
- Tanör, B. (2007). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri (1789-1980), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
- http://t24. com.tr “Dört partinin kısmi anayasa taslaklarının tam metni” (Erişim Tarihi: 08.05.2014)
- www.akparti.org.tr
- www.chp.org.tr
- www.mhp.org.tr
- www.hdp.org.tr
- Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
- Başlangıç: 1999
- Yayıncı: Dumlupınar Üniversitesi Rektörlüğü