Burcu Kilinç SAVRUL, Halil ÖZEKİCİOĞLU, Hasan Alp ÖZEL

TÜRKİYE'DE FİNANSAL SERBESTLEŞMENİN TARİHSEL GELİŞİMİ

Finansal serbestleşme ile finans piyasalarını ayıran sınırlar yok olmakta, ulusal ekonomi uluslararası sermaye akımlarına açılmaktadır. Türkiye’de 1980’den önce çeşitli vesilelerle yabancı sermayenin önemi vurgulanmışsa da, uygulanan politikaların yabancı sermaye önünde önemli engeller oluşturduğu görülmektedir. Türkiye 1980’de önemli bir ekonomi politikası değişikliği yaşanmıştır. 1980’den itibaren ticari serbestleşme politikaları uygulayan Türkiye’de, 1980-1989 döneminde reel sektör öncelikli, ihracatı arttırmaya yönelik politikalara öncelik verilmiştir. Bu kapsamda 1980’den itibaren finansal baskı politikalarının da çeşitli dönemlerde yapılan düzenlemelerle gevşetildiği görülmektedir. 11 Ağustos 1989’da çıkarılan 32 Sayılı Kararname ile finansal baskı ve finansal engellemelere yönelik uygulamalar terk edilerek finansal serbestleşme sağlanmıştır. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde finansal serbestleşmeye yönelik politikalar tarihsel süreç içerisinde ele alınmış, uygulanan finansal serbestleşme politikalarının makroekonomik değişkenlere etkisi incelenmiştir

Anahtar Kelimeler:

Küreselleşme, Finansal Serbestleşe, Türkiye Ekonomisi

TÜRKİYE'DE FİNANSAL SERBESTLEŞMENİN TARİHSEL GELİŞİMİ

The boundaries that separate financial markets disappear along with financial liberalization and the national economy opens to international capital flows. Although the importance of foreign capital was highlighted in Turkey on several occasions before 1980, it is seen that the policies implemented were the major obstacles for foreign investment. In 1980, Turkey has experienced a significant change in economic policy. Priority is given to policies aimed at private sector and prioritizing increasing exports during 1980-1989 in Turkey which implemented trade liberalization policies since 1980. In this context, it is seen that financial repression policies has been relaxed with the arrangements made at various times since 1980. The applications directed to financial repression and a financial obstacle was abandoned by Decree No. 32 issued on August 11th 1989 and financial liberalization has been obtained. In this study, the financial liberalization policies in Turkish economy have been discussed in the historical process and the effect of financial liberalization policies on macroeconomic variables has been investigated

Keywords:

Globalization, Financial Liberalization, Turkish Economy,

PDF

___

Akyüz, Y. ve Boratav, K. (2003), “The Making of the Turkish Financial Crisis”, World Development, Vol. 31, Issue 9, pp. 1549-1566.
Altay, N. O. (2003), “Türk Ekonomisindeki İstikrarsızlığın Bankacılık Sektörüne Etkileri”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 14, Sayı 48, ss. 45-58.
Balkan, E. ve Yeldan E. (2002), “Peripheral Development Under Financial Liberalization: The Turkish Experience”,
The Ravages of Neo-Liberalism, Ed. Neşecan Balkan, Sungur Savran, Nova Science Publishers, Inc., pp. 39-54. Boratav, K. (2006), Türkiye İktisat Tarihi 1908-2005, 10. Baskı, Ankara, İmge Kitapevi.
Boratav, K. (2000), Yeni Dünya Düzeni Nereye, Ankara, İmge Kitapevi.
Binay, Ş. ve Kunter K. (1998), Türkiye’de Mali Serbestleşme Çabalarında Merkez Bankasının Rolü 1980-1997,
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Araştırma Genel Müdürlüğü, Tartışma Tebliği No: 9803.
Devlet Planlama Teşkilatı-DPT (1973), Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977), Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
Devlet Planlama Teşkilatı-DPT (1968), İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1968-1972), Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
Devlet Planlama Teşkilatı-DPT, (1963), Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967), Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
Duman, K. (2004), “Finansal Krizlere Karşı Politika Tercihleri”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı: 8, ss. 38-61.
Edıson, J. H. ve Kleın, W. M. ve Rıccı, L. ve Sloek, T. (2002) “Capital Account Liberalization and Economic
Performance: Survey and Synthesis”, Natıonal Bureau of Economic Research, Working Paper 9100, 2002, pp. 1-39
Eroğlu, N. (2002), “Finansal Küreselleşme: Devletin Düzenleyici Rolü Üzerine Etkileri”, Küreselleşme İktisadi
Yönelimler ve Sosyopolitik Karşıtlıklar, Ed. Alkan Soyak, İstanbul, Om Yayınevi, ss. 13-50. Eser, K. (1993), “Mali Baskı Altındaki Gelişmekte Olan Ülkelerde Uygulanan Finansal Liberalizasyon Politikalarının
Etkinliği”, Ekonomik Yaklaşım Dergisi, Cilt 4, Sayı: 10, ss. 83-100. Galındo, A. ve Mıcco A. ve Ordonez G. (2002), “Financial Liberalization and Growth: Empirical Evidence”, Inter
American Development Bank, pp. 1-35. İnandım, Ş. (2005), “Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri İle Reel Döviz Kuru Etkileşimi: Türkiye Örneği”, Türkiye
Cumhuriyet Merkez Bankası Piyasalar Genel Müdürlüğü Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, Ankara. Jha, R. (2003), Macroeconomics For Developing Countries, 2nd Edition, Routledge Taylor&Francis Group.
Kamınsky, G. L. ve Schmukler, L. S. (2003), “Short-Run Pain, Long-Run Gain: The Effects of Financial
Libealization”, IMF Working Paper WP/03/34, pp. 1-60. Kazgan, G. (2009), Tazimat’tan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Kepenek, Y. ve Yentürk N. (2005), Türkiye Ekonomisi, 17. Basım, İstanbul, Remzi Kitapevi.
Kopıts, G. (1987), Structural Reform, Stabilization, and Growth in Turkey, Occasional Paper 52, International Monetary Fund.
Köne, A. Ç. (2003), “Para-Sermayenin Yeniden Yapılandırılması: Türk Özel Bankacılık Sektörü Örneği”, Doğuş
Üniversitesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, ss. 233-246. Korkmaz, T. ve Çevik, E. İ. ve Birkan, E.(2010), “Finansal Dışa Açıklığın Ekonomik Büyüme ve Finansal Krizler
Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, Journal of Yaşar University, Vol. 5, No. 17 ss. 2821-2831.
Mıhçı, S. (2000), “Finansal serbestleşme Sonrası Türkiye Ekonomisi”, Hacettepe Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Cilt 18, Sayı 2, ss. 83-107.
Neely, J. C. (1999), “An Introduction to Capital Controls”,Federal Reserve Bank of ST. Louis Review, pp. 13-30.
Özbilen, Ş. (2000), “Finansal Deregülasyonun Türkiye Ekonomisine Etkileri”, Finans Dünyası, Sayı: 131, ss. 72-76.
Özer, M. (2003), “Financial Liberalization in Turkey During the Period 1980-2000”, Journal of Economic
Cooperation, Vol. 24, No. 2, 2003, pp. 1-36.
Parasız, İ. (1998), Türkiye Ekonomisi 1923’ten Günümüze İktisat ve İstikrar Politikaları, Bursa, Ezgi Kitapevi Yayınları.
Prasad, S. E. ve Rogoff, K. ve Weı, S.J. ve Köse, M. A. (2003), “Effects of Financial Globalization on Developing
Countries: Some Empirical Evidence”, Occasional Paper 220, International Monetary Fund. Seyidoğlu, H. (2003), “Uluslararası Mali Krizler, IMF Politikaları, Az Gelişmiş Ülkeler, Türkiye ve Dönüşüm
Ekonomileri”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 2, ss. 141-156. Sönmez, M. (1992), 100 Soruda 1980’lerden 1990’lara Dışa Açılan Türkiye Kapitalizmi, İstanbul, Gerçek Yayınevi.
Sönmez, S. (2003), “Türkiye’de Finansal Serbestlik: İstikrarsızlık Faktörü Mü? Kalkınmanın İtici Gücü Mü?”,
Ekonomik Yaklaşım Dergisi, Cilt:14, Sayı:49, ss. 210-224. Şahin, H. (2009), Türkiye Ekonomisi Tarihsel Gelişimi- Bu Günkü Durumu, 10. Baskı, Bursa, Ezgi Kitapevi.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası-TCMB (2002), Küreselleşmenin Türkiye Ekonomisine Etkileri, Ankara,
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Yayını. Türkiye İstatistik Kurumu-TUİK (2010), İstatistik Göstergeler 1923-2009, Ankara, Türkiye İstatistik Kurumu Yayını.
Uludağ, İ. ve Arıcan E. (2003), Türkiye Ekonomisi Teori, Politika, Uygulama, İstanbul, Der Yayınları
Wıllıamson, J. ve Mahar, M. (2002), Finansal Liberalizasyon Üzerine Bir İnceleme, Çev. Güven Delice, Ankara, Liberte Yayınları.
Yeldan, E. (2005), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, Bölüşüm, Birikim ve Büyüme, 11. Baskı, İstanbul,