Ticari Dışa Açıklığın İnsani Gelişmişlik Üzerine Etkisi: V4 Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi

Ticari dışa açıklık, küreselleşmenin de etkisiyle beraber önem kazanan ve uluslararası ekonomiye entegre olmayı ifade eden, toplumsal refahın gerçekleştirilmesine katkıda bulunan önemli bir kavram olarak nitelendirilmektedir. Bu çalışmada ticari dışa açıklığın refah göstergelerinden insani gelişmişlik üzerine olan etkisinin V4 Ülkeleri kapsamında saptanması amaçlanmaktadır. Çalışmada 1995 ile 2014 yılları arası veriler kullanılarak dengeli panel veri analizi gerçekleştirilmiştir. Çalışmada bağımlı değişken olarak UNDP tarafından yayınlanan İnsani Gelişme Endeksi yer almaktadır. Çalışmada bağımsız değişkenlerden ticari açıklık göstergesi olarak ticari dışa açıklık oranı (ihracat+ithalat/GSYİH) kullanılmıştır. Ayrıca kamu sağlık harcamalarının GSYİH içindeki payı, kamu eğitim harcamalarının GSYİH içindeki payı, enflasyon oranı, doğrudan yabancı sermaye yatırımları, ekonomik büyüme oranı ve nüfus artışı gibi açıklayıcı değişkenler çalışmada yer almaktadır. Çalışmada V4 ülkeleri olarak nitelendirilen Çekya, Polonya, Slovakya ve Macaristan’da ticari dışa açıklığın insani gelişmişliği pozitif yönde etkilediği bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Ticari Dışa Açıklık, İnsani Gelişmişlik, V4 Ülkeleri, Panel Veri Analizi

The Effect of Trade Openness on Human Development: Panel Data Analysis for V4 Countries

Trade openness is considered as an important concept that contributes to the realization of social welfare, which gains importance with the impact of globalization and expresses integration with the international economy. In this study, it is aimed to investigate the effect of trade openness on welfare indicators on human development within V4 Countries. In this study, balanced panel data analysis was performed by using the data of 1995-2014 period. In the analysis, the Human Development Index published by UNDP was used as the dependent variable and the trade openness ratio (export + import / GDP) was used as an indicator of trade openness from independent variables. In addition, explanatory variables such as the share of public health expenditures in GDP, the share of public education expenditures in GDP, inflation rate, foreign direct investment, economic growth rate and population growth were also included in the analysis. As a result of the analysis, it was found that trade openness affects human development positively in Czech, Poland, Slovakia and Hungary, which are defined as V4 countries.

Keywords:

Trade Openness, Human Development, V4 Countries, Panel Data Analysis,

PDF

___

Asongu, S. A. (2013). Globalization and Africa: Implications for Human Development, International Journal of Development Issues, 12(3): 213-238.
Baltagi, B. H. (2001). Econometric Analysis of Panel Data, 2nd Ed., UK: John Wiley & Sons Ltd.
Baltagi, B. H. (2003). A Companion to Theoretical Econometrics, Blackwell Publishing, UK.
Dao, A. T. (2014). Trade Openness and Economic Growth, Mark A. Israel '91 Endowed Summer Research Fund in Economics, 2, 1-29.
Davies, A. & Quinlivan, G. (2006). A Panel Data Analysis of the Impact of Trade on Human Development, The Journal of Socio-Economics, 35, pp. 868–876.
Elteto, A. & Szunomar, A. (2014). Trade and Investment between the Visegrad and East Asian Countries with a Special Emphasis on China and Hungary, Small States- Big Challenges The Experience of the EU and Visegrad Region, Edited by Jarolim Antal, Oeconomica, pp. 79-95.
Hamid, Z. & Amin, R. M. (2013). Trade and Human Development in OIC Countries: A Panel Data Analysis. Islamic Economic Studies, 21(2), 55-70. doi:DOI No. 10.12816/0001558.
Kaya, Z. & Şahin, L. (2015). Dış Ticaret Hacmi ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Panel Eşbütünleşme Analiziyle Değerlendirilmesi: BRIC Ülkeleri (1995-2013), Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (13), 434-446.
Mbabazi, G. (2017). The impact of trade on human development in Sub-Saharan Africa (SSA), Jönköping University International Business School, Master Thesis in Economics, August 2017.
Mercan, M. & Göçer, İ. (2014). Ticari Dışa Açıklığın Ekonomik Etkileri: Orta Asya Ülkeleri İçin Ampirik Bir Analiz, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt.10, Sayı.22, (27-44)
Nursini, N. (2017). Effect of Fiscal Policy and Trade Openness on Economic Growth in Indonesia: 1990-2015, International Journal of Economics and Financial Issues, Vol 7, Issue 1, pp. 358-364.
Özcan, C. C. , Özmen, İ., & Özcan, G. (2018). Ticari Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Yükselen Piyasa Ekonomileri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Biimler Enstitüsü Dergisi, 2018; (40): 60-73.
Öztürk, E. & Özel, H. A. (2018). E-7 Ülkelerinde Dış Ticaretin Ekonomik Büyümeye Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 2018/2, Sayı:31, s. 358-369.
Sakyi, D., Villaverde, J., Maza, A., & Chittedi, K. R. (2012). Trade Openness, Growth and Development: Evidence from Heterogeneous Panel Cointegration Analysis for Middle-Income Countries, Cuadernos de Economía, 31(57) No. Especial, pp. 21-40.
Silajdzic, S. & Mehic, E. (2018). Trade Openness and Economic Growth: Empirical Evidence from Transition Economies, Trade and Global Market, Publisher: Intechopen, Ed. Vito Bobek, Chapter 2, 2018, Rijeka.
Tatoğlu, F. Y. (2016). Panel Veri Ekonometrisi Stata Uygulamalı, Beta Yayınevi, Genişletilmiş 3. Baskı, İstanbul.
Thennakoon, J. & Dissanayake, J. (2015). Trade Openness, Income and Role of Institutions: A Revisit Using Heterogeneous Panel Data Models, Cogent Economics & Finance, 3(1), pp. 1-9.
Topallı, N. (2016). Doğrudan Sermaye Yatırımları, Ticari Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye ve BRICS Ülkeleri Örneği, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17 (1) 2016, 83-95.
Tsaurai, K. (2017). Examining the Inter-linkages Between Trade Openness, Human Capital Development and Growth in Selected Emerging Markets, Academy of Accounting and Financial Studies Journal, Volume 21, Number 3, pp. 1-14.
Tupy, M. L. (2005), Trade Liberalization and Poverty Reduction in Sub-Sahara Africa, Policy Analysis, No:557, http://www.cato.org/pubs/pas/pa557.pdf, E. t. 18.03.2019.
Türedi, S. & Berber, M. (2010). Finansal Kalkınma, Ticari Açıklık ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (35), 301-316.
UNDP (2016). Human Development Report 2016, http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_ human_development_report.pdf (Accessed March 4, 2019).