Orhan Pamuk’un Romanlarında Göç, Kültür ve Kimlik İlişkisi

Araştırmanın konusu, Orhan Pamuk’un romanlarında göç temasının nasıl işlendiğiyle ilgilidir. İnsanların, sosyal, siyasi, ekonomik ve ekolojik sebeplerle bir yaşam ünitesinden başka bir mekâna taşınmasını ifade eden göç, bireylerin ya da kitlelerin yeni kimliklere, yeni kültürlere açılmasını sağlayan toplumsal bir değişme sürecini yansıtmaktadır. Toplumsal değişme sürecinin göç-kültür-kimlik boyutunu inceleyen bu araştırma makalesinde, Nobel Ödüllü Yazar Orhan Pamuk’un yapıtlarında birçok defa ele aldığı göç ve göçlerin doğurduğu toplumsal ve kültürel sorunlar incelenmiştir. Öncelikle nitel bir araştırmaya dayalı çalışmada, doküman incelemesi veri toplama tekniği kullanılarak Pamuk’un yapıtlarında incelenen konuyla ilgili göç-kültür-kimlik ile ilgili anahtar kelimeler ve kavramlar tespit edilmiştir. Akabinde toplanan veriler anlamlı bir bütün oluşturacak şekilde temalara ayrılarak sınıflandırılmıştır. Diğer aşamada betimsel analiz yöntemi kullanılarak toplanan veriler sosyolojik olarak yorumlanarak çözümlenmiştir. Bulgu olarak, Pamuk’un yapıtlarında göçlerin, yoksulluk, işsizlik, mekânsal gettolaşma, kimlik çatışması ve yabancılaşma gibi toplumsal olgularla ilişkilendirildiği görülmüş, göç eden kimselerin çoğunlukla erkek karakterler olduğu anlaşılmıştır. Genellikle ekonomik motivasyonlarla yapılan göçlere menfi bir toplumsal anlam yükleyen Pamuk’un, siyasi ve ideolojik sebeplerle göç etmek zorunda kalan karakterlere sıklıkla yer verdiği anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Göç, kültür, kimlik, ötekileştirme, yabancılaşma, Toplumsal Değişme

Relationship Between Migration, Culture and Identity In Orhan Pamuk's Novels

The subject of the research is related to how the theme of migration is processed in Orhan Pamuk's novels. Migration, which refers to the movement of people from one living unit to another place for social, political, economic and ecological reasons, reflects a social process of change that allows individuals or the masses to open up to new identities and new cultures. In this research article, which examines the migration-culture-identity dimension of the social change process, the social and cultural problems caused by migration and migration, which Nobel Prize-winning Author Orhan Pamuk has addressed many times in his works, are examined. Firstly, in a study based on a qualitative research, keywords and concepts related to migration-culture-identity related to the subject studied in Pamuk's works were identified using the document review data collection technique. The data collected after that were classified into themes in such a way as to form a meaningful whole. At the other stage, the data collected using the descriptive analysis method were analyzed by interpreting them sociologically. As a result, it was seen that migrations were associated with social phenomena such as poverty, unemployment, spatial ghettoization, identity conflict and alienation in Pamuk's works, and it was understood that the emigrants were mostly male characters. It has been understood that Pamuk, who usually places a negative social meaning on migrations made with economic motives, often places characters who are forced to emigrate for political and ideological reasons.

Keywords:

Migration, culture, identity, marginalization, alienation, social change,

PDF

___

Ağaoğlu, A. (1976). Fikrimin ince gülü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Akpınar, S. ve Şahin, B. (2017). Orhan Pamuk romanlarında “Öteki”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 5(11), 330-344.
Aygül, H.H. & Demir, E. (2020). Türkiye iş gücü piyasasının yeni aktörleri Suriyeli işçiler (Antalya Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hal Kompleksi). M. Çakır ve F. Kahraman (Ed.), Sosyal problemler sosyolojisi içinde (ss.128-158). Ankara Nobel Yayınları.
Balcıoğlu, İ. (2007). Sosyal ve psikolojik açıdan göç. İstanbul: Elit Kültür Yayınları.
Bauman, Z. (2018). Kapımızdaki yabancılar (E. Barca, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bilgin, N. (1999). Evrenselcilik farklılık geriliminde kolektif kimlik. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal 9(2), 27-40.
Browne, K. (2005). An introduction to sociology (3rd edition). Polity Press.
Buckingham, D. (2008). Introducing ıdentity. D. Buckingham (Ed.), Youth, Identity, and Digital Media. (pp.1-24). Cambridge: The MIT Press.
Bülbül, C. (2014). Eskiçağ medeniyetlerinde dünya hakimiyeti düşüncesi. Turkish Studies, 9(7), 215-232.
Castelli, F. (2018). Drivers of migration: Why do people move? Journal of travel medicine, 25(1), 1-7.
Castles, S. Miller, M.J. (2008). Göçler çağı, modern dünyada uluslararası göç hareketleri (B. U. Bal ve İ. Akbulut, Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Cengiz, S. (2010). Göç, kimlik ve edebiyat. Zeitschrift für die Welt der Türken, 2(3).185-193.
Chambers, I. (2014). Göç, kültür, kimlik (İ. Türkmen ve M. Beşikçi, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Çakır, S. (2011). İnsan-kültür ve toplum yazıları. Isparta: Fakülte Kitabevi.
Demir, E. (2021a). Orhan Pamuk’un masumiyet müzesi ve erkek hegemonyasının görünümleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(2), 306-315.
Demir, E. (2021b). Çalıkuşu romanı: Cumhuriyet dönemi öğretmen kadın kimliği inşasının toplumsal cinsiyet normları bağlamında yorumlanması. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 317-340.
Demir, E. (2022a). Göç sosyolojisi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(2), 131-138.
Demir, E. (2022b). Akdenizlilik kimliği ve bir Akdeniz okuması bağlamında Aganta Burina Burinata’da İnsan ve mekân. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 222-238.
Demir, E. (2022c). 21. yüzyılda uluslararası göç ve mülteciler: Bir Türkiye perspektifi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 267-274.
Demir, E. (2022d). Antalya’nın nüfusu ve sosyal özellikleri üzerine bir değerlendirme. Türk Akademik Araştırmalar Dergisi, 7(1), 75-96.
Doğan, İ. (2012). Sosyoloji, kavramlar ve sorunlar. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Doğan, İ. (2018). Göç ve kültür. İstanbul: Bilge kültür sanat yayınevi.
Engelhardt, M. (2020). Sığınmacı devrimi, son göç dalgası dünyayı nasıl tümüyle değiştirdi (İ. Akan, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Erman, T. (2002). Mekânsal kümelenme, siyaset ve kimlik. A. A. Dikmen (Ed.), Kentleşme, göç ve yoksulluk içinde (ss.1-18). Ankara: İmaj Yayınları.
Fearon, J. D. (1999). What is identity (as we now use the word). Stanford Calif: Stanford University.
Güngör, B. (2015). Öteki İstanbul’un anlatısı: Kafamda bir tuhaflık adlı romanının yapısalcı metodoloji ışığında çözümlenmesi. Türkiyat Mecmuası, 25(1), 119-141.
Hägerstrand, T. (1969). On the definition of migration. Finnish Yearbook of Population Research, (11), 63-72.
İçduygu, A., & Ünalan, T. (1998). Türkiye’de iç göç: Sorunsal alanları ve araştırma yöntemleri, Türkiye’de içgöç. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
Karpat, Kemal H. (2003). Türkiye’de toplumsal dönüşüm: Kırsal göç, gecekondu ve kentleşme (A, Sönmez, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
Keleş, R. (1976). Kentbilim ilkeleri. Ankara: Sosyal Bilimler Derneği Yayınları.
Keleş, R. (1998). Kentbilim terimleri sözlüğü. Ankara: İmge Kitabevi.
Lidar, V. (2015). Orhan Pamuk’un kafamda bir tuhaflık adlı eserinde göç ve mekân unsurları. Göç Dergisi, (1), 105-116.
Owen, G. T. (2014). Qualitative methods in higher education policy analysis: Using interviews and document analysis. The qualitative report, 19(26), 1-19.
Pamuk, O. (2008). Masumiyet müzesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Pamuk, O. (2014a). Sessiz ev. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Pamuk, O. (2014b). Kafamda bir tuhaflık. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Pamuk, O. (2016). Cevdet Bey ve oğulları. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Pamuk, O. (2017). Kar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Parla, J. (2018). Orhan Pamuk’ta yazıyla kefaret. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
Şatıroğlu, A. (2012). Edebiyat sosyolojisi. İstanbul Universty Journal of Sociology, 3(11), 173-177.
Tekeli, İ. (2008). Göç ve ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları
Thompson, W. E., & Hickey, J. V. (2005). Society in focus: An introduction to sociology (5th edition). PEARSON.
Tural, M. (2020). Cermenlerin dini dönüşümü. History Studies, 12(1), 317-329.
Uslu, F. (2018). Bin yıllık Türk yurdu Antalya Kaleiçi’nin son yıllarda turizmle birlikte oluşan sosyo-kültürel değişimi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 811-831.
Uslu, F. (2020). Kentleşmenin Türk milli kültür hayatına etkileri. Türk Ekini, (5), 21-24.
Yalçın, C. (2004). Göç sosyolojisi. İstanbul: Anı Yayıncılık.
Yasa, İ. (1970). Gecekondu ailesi: Geçiş halinde bir aile tipolojisi. AÜSBF Dergisi, (25), 9-18.
Yaşar, T. (2013). Orhan Pamuk’un masumiyet müzesi adlı eserinde sosyal eleştiri. EKEV Akademi Dergisi, (54), 387-397.