Burcu AKDENİZ

Liderlik Tarzları ve Güvenlik Liderliği: İnsan Hatasından Kaynaklanan İş Kazalarını Önlemede Bir Çözüm Önerisi

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) hem kamu sektörünü hem de devlet sektörünü yakından ilgilendiren güncel konulardan biridir. Bu çalışmanın amaçları ilk olarak iş kazalarının azaltılmasında; kazaların en yaygın nedeni olarak kabul edilen insan faktörünün etkin bir şekilde yönetilmesi ve yönlendirilmesi, bunun yanısıra güvenlik kültürünün güçlendirilmesi konusunda yöneticilerin oynadıkları liderlik rolünün öneminin ortaya konmasıdır. İkinci olarak literatür taraması yapılarak güvenlik liderini başarıya ulaştıracak liderlik tarzlarının belirlenmesi ve böylece iyi bir güvenlik liderinin taşıması gereken özelliklerin ortaya konması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda öncelikle güvenlik liderliği kavramı üzerinde durularak, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara sağlayabileceği katkılar ortaya konmaya çalışılacaktır. Bu çalışma ile mikro düzeyde işletmelerin, makro düzeyde ise ülke ekonomisinin önemli sorunlarından biri olan iş kazalarının önlenmesi açısından ihtiyaç duyulan güvenlik liderliğinin geliştirilmesi için faydalı liderlik tarzlarının ortaya konmasını hedeflemektedir. Böylece, İSG ile ilgili yapılan çalışmalara insan kaynakları ile yönetim-organizasyon disiplinleri tarafından da değerli katkılar sağlanabileceğine, aynı zamanda liderlik literatüründe de güncel bir tartıştırma konusu olarak güvenlik liderliğine dikkat çekilmiş olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Güvenlik Liderliği, İnsan Hatası, İş Kazaları, Güvenlik Kültürü, Liderlik Tarzları

Leadership Styles and Safety Leadership: A Remedy for Human Caused Occupational Accidents

Occupational Health and Safety (OHS) is one of the current topics of high concern for both private sector and public sector organizations. The two main aims of this study are first, to explain the role of the managers as safety leaders in strenghtening the organization’s safety culture and effectively managing the human factor, which is considered to be the most common factor in workplace accidents. The second aim is to revise literature and to determine the leadership styles defined to be best fitting a safety leader in order to set basic qualities of a good safety leader. In this context, first, the concept of safety leadership and its contribution to OHS will be explained. Consequently, it will be possible to determine the best leadership styles that a safety leader should adopt, in order to decrease workplace accident rates which is a problem for individual businesses at micro level and a problem for the state economy at macro level. As a result, the possible and valuable contribution of organizational studies and human resources disciplines to OHS efforts will be established. Moreover, safety leaderhip will be introduced to the leadership literature in Turkey as a new topic for innovative and original studies.

Keywords:

Safety Leadership, Human Error, Occupational Accidents, Safety Culture, Leadership Styles,

PDF

___

Akdeniz, B. (2018). Örgüt kültürü ile güvenlik kültürü ilişkisinin iş sağlığı ve güvenliği açısından incelenmesi: Bir maden işletmesinde uygulama. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
Akdeniz, B., Giderler C., & Özler, E. N. D. (2018). Can other disciplines support occupational health and safety efforts? Importance of safety culture: A study on a coal mine Institution. Acta Academica Karviniensia, 18(4), 5-16.
Amanchukwu, R. N., Stanley, G. J., & Ololube, N. P. (2015), A review of leadership theories, principles and styles and their relevance to educational management. Management, 5(1), 6-14.
Aytaç, S. (2011). İş kazalarını önlemede güvenlik kültürünün önemi: 2. Bölüm. Türk Metal Dergisi, 148, 36-39.
Bass, M. B. (1985). Leadership and performance beyond expectations. New York: Free Press.
Bass, M. B. (2003). The new paradigm and ethics of authentic and pseudotransformational leadership, In A. Safty & H. Güven (Eds). New paradigms in leadership (pp. 118-135), Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
Bennet, H., & Vos, P. (2014). What is safety leadership: A guide for chief executives, https://www.zeroharm.org.nz/assets/docs/leadership/What-is-safety-leadership-A-guide-for-Chief-Executives-Oct-2014.pdf adresinden erişildi.
Braun, S., Peus C., Weisweiler, S., & Frey D. (2013). Transformational leadership, job satisfaction, and team performance: A multilevel mediation model of trust. The Leadership Quarterly, 24, 270–283.
Clarke, S. (2013), Safety leadership: A meta-analytic review of transformational and transactional leadership styles as antecedents of safety behaviours. J Occupational Organizational Psychol, 86(1), 22-49.
Cooper, D. (2015). Effective safety leadership: Understanding types and styles that improve safety performance. Professional Safety, 60(2), February: 49-53.
Ernst & Young. (2001). Development of a leadership resource pack: Health and safety, Executive Books, Norwich. http://www.hse.gov.uk/research/otopdf/2000/oto00098.pdf adresinden erişildi.
Eryeşil, K., & İraz, E. (2017). Liderlik tarzları ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesine yönelik bir alan araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 20(2), 129-139.
Fındıkçıoğlu, E. P. (2018). Investigation of workplace accidents in coal and mineral processing plants: unsafe acts, safety culture and safety leadership. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
George, B. (2009). Seven lessons for leading in crisis. San Francisco: Jossey-Bass A Wiley Imprint.
HSE Health and Safety Executive. (2012). Leadership and worker engagement forum: Leadership and worker involvement toolkit, www.hse.gov.uk adresinden erişildi.
ICSI The Institute for an Industrial Safety Culture (2011). Leadership in safety: Industrial practice. France: Working Group Leadership in Safety Report.
Kelloway, E. K., & Day, A. (2005). Building healthy workplaces. What we know so far. Canadian Journal of Behavioural Science, 37, 223-235.
Khan, Z. A., Nawaz, A., & Khan I. (2016). Leadership theories and styles: A literature review, Journal of Resources Development and Management, 16, 1-7.
Kim, T., & Gausdal, A. H. (2017). Leading for safety: A weighted safety leadership model in shipping, Reliability Engineering and System Safety, 165, 458–466.
Mullen, J., & Kelloway, E. K. (2011). Occupational Health and Safety Leadership. J. C. Quick & L. E. Tetrick (Eds) The Handbook of Occupational Health Psychology: 2nd Edition içinde, (358-372) Washington: American Psychological Association.
OGP Report (2013). The International Association of Oil and Gas Producers Report No. 452: Shaping Safety Culture Through Safety Leadership.
Pala, K. (2005). İSG politikası ve güvenlik kültürü, İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, 25(5), 18-22.
Shawney, G. (2016). Examining attitudes, norms, and control toward safety behaviors as mediators in the leadership-safety motivation relationship, Unpublished doctoral dissertation, Psychology, Old Dominion University.
Sonderstrup, H. K., Carlsen, K., Kines, P., Bjørner, J. B., & Roepstorff, C. (2011). Exploring the relationship between leadership style and safety climate in a large scale Danish cross-sectional study, Safety Science Monitor, 1(15), Erişim tarihi: 29.09.2018:
https://www.researchgate.net/profile/Pete_Kines/publication/263703173_Exploring_the_relationship_between_leadership_style_and_safety_climate_in_a_large_scale_Danish_cross-sectional_study/links/55c9d80308aeb97567484dc7/Exploring-the-relationship-between-leadership-style-and-safety-climate-in-a-large-scale-Danish-cross-sectional-study.pdf
Skeepers, N. C., & Mbohva, C. (2015). A study on the leadership behaviour, safety leadership and safety performance in the construction industry in South Africa, Industrial Engineering and Service Science, IESS, Procedia Manufacturing, 4, 10-16.
Şerifoğlu, U. K., & Sungur, E. (2007). İşletmelerde sağlık ve güvenlik kültürünün oluşturulması; tepe yönetimin rolü ve kurum içi iletişim olanaklarının kullanılması, İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 58(18), 41 – 50.
Esterhuizen, W., & Martins, N. (2015). A mixed method approach to evaluate the impact of coaching on safety leadership. University of Malta, Malta. Proceedings of the 14th European Conference on Research Methodology for Business and Management Studies, 11-12 June, pp. 428-436.
Xuesheng, D., & Wenbiao, S. (2012). Research on the relationship between safety leadership and safety climate in coalmines, 2012 International Symposium on Safety Science and Technology, Procedia Engineering 45, 214 – 219.
Zhu, C. J., Di, F., Gui, F., & Gemma, C. (2010), Occupational safety in china: safety climate and its ınfluence on safety-related behavior, China Information, 24(1), 27–59.
Zuofa, T., & Ocheing, E. G. (2017). Senior managers and safety leadership role in offshore oil and gas construction projects, Creative Construction Conference 2017, CCC 2017, 19-22 June 2017, Primosten, Croatia, Procedia Engineering 196, pp.1011-1017.