Erkan Güneş, İsmail ÇALIK, Gürkan ALAGÖZ

KÜLTÜREL MİRAS TURİZMİ AÇISINDAN ERZİNCAN BAKIR İŞLEME SANATININ MEVCUT DURUMU VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ

Kültürel miras unsurları turizm açısından çok önemli bir yere sahiptir. Bu bağlamda geleneksel el sanatlarınınkorunması, geliştirilmesi ve sürdürülebilirliği hem geleneklerin korunması hem de turizm yönüyle katma değeryaratması bakımından ele alınması gereken bir konudur. Erzincan geleneksel bakır işleme sanatının yaşatıldığı nadirillerimizden birisidir. Araştırmanın amacı, Erzincan’da bakır işlemenin geçmişe göre durumunu tespit etmek ve elsanatına olan ilgi seviyesini belirlemek, el sanatı ustalarının bakır işleme kapsamında hangi ürünleri ürettikleri, busanatın zor taraflarını ortaya koymak, bakır işleme sanatını gelecek nesillere aktarılmasında ve korunmasındakarşılaşılan güçlükleri açıklamak, somut olmayan kültürel miras çerçevesinde turizmin bu değerlerindeğerlendirilmesi ve korunmasındaki rolünü tartışmak ve mesleğin sürdürülebilir gelişimi ve korunması açısındanönerilerde bulunmaktır. Geleneksel bu sanatın korunması, yaşatılması ve gelecek nesillere doğru bir şekildetaşınabilmesi için, bu sanatı sürdüren 10 bakır işleme ustasıyla 15.05.2016-20.05.2016 tarihleri arasındayapılandırılmış mülakat yapılmıştır. Mülakat formundaki sorular Alparsan (2010), Çalık (2015), Çalık ve Ödemiş(2015) Dünya Turizm Örgütü Sürdürülebilir Turizm Göstergelerinden (2004) yararlanılarak oluşturulmuştur. Eldeedilen görüşme metinlerinden tematik kategoriler belirlenmiş ve sonuçların yorumlanması amacıyla içerik analiziyöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda,bakır işleme sanatının yok olma riskiyle karşı karşıya olduğu,eskiye göre daha az üretim yapıldığını, geçmişe göre daha az ilgi gösterildiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca bu sanatınyaşatılabilmesi için, daha çok turistik eşya üretilmesi ve turistlere sunulması gerektiği araştırmanın bir diğer önemlibulgusudur.

CURRENT SITUATION AND SUSTAINABILITY OF ERZINCAN COPPER PROCESSING ART IN TERMS OF CULTURAL HERITAGE TOURISM

Cultural heritage components have a very important place in terms of tourism. In this context, preserving, developing and sustaining of traditional handicrafts is a subject that needs to be considered both from the respect of keeping traditions and creating added value in terms of tourism. Erzincan is one of the rare examples where traditional copper processing art is kept alive. The aim of the research is to determine the situation of the copper processing when compared and contrast with its past in Erzincan; to determine the level of interest in handicraft, to find out what products are produced by the handicraftsmen; to reveal the difficulties of this art; to explain the difficulties in reaching and transferring the copper processing art to future generations; to discuss and evaluate the role of tourism in the evaluation and protection of these values within the framework of intangible cultural the role of tourism within the framework of intangible cultural heritage and to make suggestions for the sustainable development and protection of the profession. Between the dates of 15.05.2016 and 20.05.2016, structured interviews were held with 10 masters stil performing copper art in order to protect, maintain and transfer the traditional handicraft to next generations in the right manner. The questions adopted in the interviews form were produced by using the studies of Alparsan (2010), Çalık (2015), Çalık and Ödemiş (2015) and Indicators of Sustainable Development for Tourism Destinations (WTO, 2004). The thematic categories were obtained from the interview texts and a content analyze method was conducted in order to interpret the results. Based on results of the research, it was revealed that the art of copper processing art in the risk of disappering and both the production and the interest to copper products are lesser when compared to the past. In addition, another significant finding of there search is the necessity of producing more touristic goods and offering them to tourists so as to maintain this kind of art. Moreover, another significant finding of the research is the necessity of producing more touristic goods and offering them to the tourists so as to maintain this sort of art.

PDF

___

http://www.erzincankulturturizm.gov.tr/TR,57401/turizm-aktiviteleri.html, Erişim Tarihi: 25.12.2017
http://www.erzincan.gov.tr/kulturel-degerler2, Erişim Tarihi: 20.03.2017
http://aregem.kulturturizm.gov.tr/TR,159257/somut-olmayan-kulturel-miras-ulusalenvanteri. html, Erişim Tarihi: 15.02.2017
UNESCO, (2017). http://www.unesco.org/culture/ich/doc/src/00009-TR-PDF.pdf, Erişim Tarihi: 15.03.2017
Uslu, A. ve Kiper, T., (2006). Turizmin Kültürel Miras Üzerine Etkileri: Beypazarı/Ankara Örneğinde Yerel Halkın Farkındalığı,Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(3):305-314
WTO, (2004). Indicators of Sustainable Development for Tourism Destinations: A Guidebook, Spain
Türker, A. ve Çelik, İ., (2012). Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurlarının Turistik Ürün Olarak Geliştirilmesine Yönelik Alternatif Öneriler, Yeni Fikir Dergisi, 9: 86-98.
Şencan, H., (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
Şahin, İ. F., (2009). Erzincan İli’nin Turizm Potansiyeli ve İldeki Ekoturizm Uygulamaları, Doğu Coğrafya Dergisi, 14 (22): 69-88.
Sarıkaya Hünerel, Z. ve Er, B., (2012). Halk Kültürünün Tanıtılmasında El Sanatlarının Yeri ve Önemi, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1):179-190.
Richards, G. ve Wilson, J., (2006). DevelopingCreativity in TouristExperiences: A Solution totheSerialReproduction of Culture?,Tourism Management, 27: 1209–1223.
Öter, Z., (2010). Türk El Sanatlarının Kültür Turizmi Bağlamında Değerlendirilmesi, Millî Folklor, 22 (86):174-185
Öztürk, İ., (2005). Türk El Sanatlarının Günümüzdeki Durumu - (Tarihçe, Sorunlar, Öneriler), Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 10. Yıl Özel Sayısı, 7: 67-75.
Özdemir, M. ve KAYA, F. O., (2011).Günümüzde Gaziantep İlinde Bakırcılık, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3):1249 -1270 ISSN: 1303-0094.
Ondimu, K. I., (2002). Cultural Tourism In Kenya, Annals of Tourism Research, 29(4): 1036– 1047.
O’Connor, D. (2008).Handicrafts and their Linkage withTourism, Tourism and Handicrafts, A Report on the International Conference on Tourism and Handicrafts, 13 – 15 May 2006, Tehran, IslamicRepublic of Iran, World Tourism Organization: 7-14.
Norhasimah, İ.,Tarmiji, M. ve Azizul, A., (2014). Cultural Heritage Tourism in Malaysia: Issues and Challenges, SHS Web of Conferences12, DOI: 10.1051/shsconf/20141201059: 1-8.
Naldan, F., (2014). Erzincan Bakırcılığı, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish orTurkic, 9/10 Fall: 775-796.
Mckercher, B. ve DuCros, H., (2012). Cultural Tourism The Partnership Between Tourism and Heritage Management, Routledge, USA.
Mckercher, B. (2008).Tourism as a Catalyst for Crafts: Prosand Cons, Tourism and Handicrafts, A Report on the International Conference on Tourism and Handicrafts, 13 – 15 May 2006, Tehran, Islamic Republic of Iran, World Tourism Organization: 17-24.
Lenzerini, F., (2015). Intangible Cultura lHeritage: The Living Culture of Peoples, The European Journal of International Law, 22(1): 101-120.
Köşklü, Z., (2005). Geçmişten Günümüze Erzurum’da Bakırcılık ve Bakır Kaplar, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 8: 107-120.
Kozak, N., Kozak, M. A. ve Kozak, M., (2015). Genel Turizm, Yenilenmiş 17. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
İllere Göre Geleneksel El Sanatlarımız, (2012). Milli Eğitim Bakanlığı, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü, Sosyal ve Kültürel Eğitimler ve Faaliyetler Grup Başkanlığı.
Gülüm, E. (2015). Yaratıcı Turizm - Halk Kültürü İlişkisi Ve Yerelin Popülerleşmesi, Millî Folklor, 27 (105): 87-98.
Göğebakan, Y. (2015). Dünya Üzerindeki Kültürel Varlıkların Turizme ve Ekonomiye Katkısı. Anadolu Üniversitesi Sanat & Tasarım Dergisi, 5(9): 48-70.
Fagence, M., (2003). Tourism and Local Societyand Culture, Tourism In Destination Communities, Editör: Singh, S.,Timothy, D. J. ve Dowling, R.K., CABI Publishing, UK: 55-78
Erzincan Gezi Rehberi, (2011). Bizim Matbaa, İstanbul.
Emekli, G., (2013). Kültür Mirasının Turizm Aracılığı İle Değerlendirilmesi: Kültürel Turizm ve Türkiye,Profesör Doktor İlhan Kayan’a Armağan, Editör: Öner, E.,Ege Üniversitesi Yayınları Edebiyat Fakültesi Yayın No: 181: 655-663.
Emekli, G., (2006). Coğrafya, Kültür ve Turizm: Kültürel Turizm, Ege Coğrafya Dergisi, 15: 51- 59
Doğaner, S., (2003). Miras Turizminin Coğrafi Kaynakları ve Korunması, E. Ü. Coğrafya Bölümü Sempozyumları 2, Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu, 16-18 Nisan 2003, İzmir: 1-8.
Dağtaş, E. ve Okuroğlu, S. (2012). Küreselleşme Çerçevesinde Medya Ortamındaki Tektipleşmenin Magazin İçerikleri Üzerinden Çözümlenmesi: Tekelleşmiş Cnn, Hürriyet ve İzvestiya Haber Ağları Örnekleri. E. Dağtaş (Der). Küreselleşme, Medya, Toplum, Ankara: BirGün Kitap Yayıncılık, 2012. 235-290.
Dağtaş, Erdal (2006). Türkiye’de Magazin Basını Magazin Eklerinin Sektör ve Metin Analizi. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Çalık, İ. ve Ödemiş, M. (2015). Somut Olmayan Kültürel Miras Unsurlarının Sürdürülebilir Turizm Kapsamında Değerlendirilmesi: Gümüşhane İli Örneği, 16.Ulusal Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, Editör: Kelkit, A., Editör Yrd: Mercan, Ş. O. ve Yıldırım, M., 12-15 Kasım 2015, Çanakkale, Detay Yayıncılık, Ankara. 833-843.
Çalık, İ., (2015).Doğu Karadeniz Bölgesi Sürdürülebilir Turizm Araştırması, Gümüşhane Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 28, Gümüşhane.
Carlsen, J.,Hughes, M., Frost, W., Pocock, C. ve Peel, V., (2008).Success Factors In Cultural HeritageTourism Enterprise Management, Technical Reports, CRC for Sustainable Tourism Pty Ltd, Australia.
Can, M., (2013). Geleneksel Türk El Sanatlarının Turizme ve Ekonomiye Katkısı, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5(2):259-266.
Büyüköztürk, Ş. Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., Demirel, F., (2012) . Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Geliştirilmiş 12. Baskı, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
Brooks, G., (2011). Herıtage As A Driver For Development: Its Contribution to Sustainable Tourism In Contemporary Society, Heritage, Driver Of Development, Theme 3, Session 1: 496-505.
Bayazit, M., Ceylan, U. ve Saylan, U., (2012). Geleneksel El Sanatlarının Bölge Turizmine Etkisi: Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(1): 899- 908.
Batman, O. ve Oğuz, S. Ç., (2008). Kültür Turizmi, Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Editör: Hacıoğlu, N. ve Avcıkurt, C., Nobel Yayın Dağıtım, Ankara: 189-208.
Baş, T. ve Akturan, U., (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara
Bahçe, A. S., (2009). Kırsal Gelişimde Kültür (Mirası) Turizmi Modeli, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25: 1-12.
Arıoğlu, İ. E. ve Atasoy, Ö. A., (2015). Somut Olmayan Kültürel Miras Kapsamında Geleneksel El Sanatları Ve Kültür Ve Turizm Bakanlığı, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic (10)16:109-126
Alparslan, E., (2010). Oltu Taşı İşleme İle İlgili Faaliyet Gösteren Bireylerin Demografik Özelliklerinin Ve Mesleğe İlişkin Görüşlerinin Belirlenmesi, Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 26: 40-56.
Albayrak, A., (2013). Alternatif Turizm, Detay Yayıncılık, Ankara.
Aksatan, M. ve Aktaş, G. (2012). Küçük Konaklama İşletmelerinde Müşteri İlişkileri Yönetimi: Alaçatı Örneği, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 23, Sayı 2, Güz: 233 – 247.
Akoğlan Kozak, M. ve Bahçe, A.S. (2012). Özel İlgi Turizmi, 2. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.